AV HAYVANINI TEKRAREN
ÖlDÜREN KİMSE
Şafii (Yüce Allah'ın
rahmeti ona) dedi ki: Bir av hayvanını öldürüp hakkında hüküm verildikten sonra
bir başkasını öldüren hakkında dedi ki: Bu ilanihaye her tekrar av hayvanı
öldürdüğünde onun hakkında hüküm verilir. Birisi:
- Bu görüşünü neye
dayanarak söylüyorsun, derse derim ki:
- Birincisini telef
etmiş olması sebebi ile onunu hakkında hüküm verilmesi
gerekiyorsa, ikincisini
telef etmesinden dolayı da onun hakkında hüküm verilmesi gerekir ve ondan sonra
tekrarlanan hepsi için böyledir. Tıpkı bir canı öldürmesi halinde onun diyetini
ödemek zorunda olduğu gibi. Ondan sonra daha başkalarını öldürecek olursa, her
bir can için ayrı ayrı diyet ödemek durumunda olmasına benzer. Aynı şekilde
birisine ait bir malı ifsad etse, telef etse sonra bir başkasına ait bir malı
ifsad etse, sonra pek çok malları ifsad ve telef etse her durumda onun telef
ettiğinin kıymetini öder. Eğer:
- Aziz ve celil
Allah'ın: "Fakat kim bir daha böyle yaparsa Allah ondan intikam alır?'
(Maide, 95) buyruğu ne demektir. Bu buyrukta onun aleyhine hüküm
verilmeyeceğine delalet yok mudur? Şafii dedi ki:
- Bildiğim kadarıyla
buna bir delalet yoktur. Birisi:
- O halde anlamı nedir
derse şöyle denilir:
- Anlamının ne olduğunu
Allah elbette en iyi bilendir. Fakat manası muhtemelen şudur: Tekrar dönmesi
sebebi ile ondan intikam alınması gerekir. İntikam da çeşitli şekillerde
olabilir. Dünyada mal ile ahrette de ateş ile. Dese ki:
- Bu ayetin dışında,
senin söylediklerine ya da onun benzerine delalet edecek bir delil bulabiliyor
musun?
- Evet, denilir. Aziz ve
celil Allah şöyle buyurmaktadır: "Onlar ki Allah ile birlikte başka bir
ilaha ibadet etmezler. Hak ile olması dışında, Allah'ın öldürülmesini haram
kıldığı nefsi de öldürmezler, zina da etmezler. Kim bunları işlerse, cezaları
ile karşılaşır. Kıyamet gününde azabı kat kat verilir. O azapta ebediyen hor ve
hakir bir halde kalır;' (Furkan, 68-69) Şanı yüce Allah, kafirin ve kasten
katilin öldürülmesini hüküm kılmıştır. Rasulullah (s.a.v.) da maktulün
velisinin dilemesi halinde diyet ile katilin affedilmesi sünnetini koymuştur.
Zina edenin haddini de tayin etmiştir. Şanı yüce Allah tevbe etmeleri hali
dışında, ahirette onlara azabın kat kat arttırılması suretiyle onlardan intikam
alınmasını vacip kılmıştır. Zina edene de haddi tayin etmiştir. Yüce Allah'ın
onlara hadlerin uygulanmasını vacip kılmış olması, ahiretteki intikamın dünya
hayatında onun dışındaki hükmü kaldırmayacağına delildir. Nitekim yüce Allah
şöyle buyurmuştur: "Zina eden dişi ile zina eden erkeğin her birine yüzer
değnek vurun;' (Nur, 2) her zina ettiklerinde onlara aynı değnek haddinin
uygulanacağı hususunda kimse ihtilaf etmemiştir. Böylelikle son defa zina
etmeleri halinde onlara uygulanması gereken ilk zina ettikleri sırada
uygulananın aynısıdır. Eğer ikisi arasında fark gözetilmesi gerekmiş olsaydı,
bu fark sonraki zinada olmalıydı. Sonraki öldürme sebebi ile de öldürülmesi
daha uygundur ama böyle bir şey söz konusu olmamıştır. Dese ki:
- Bunu o kişi bir günah
işlemeyi kastetmiştir, anlamında kabul eden kimse hakkında ne dersin? Yani o
kişi kasten ilk öldürdüğü av sebebiyle günahkar olur. Buna dair nasıl hüküm
verilir? Derim ki:
- Yüce Allah, buna bu
husustan ötürü hüküm vermiştir. Eğer dediğin gibi olsaydı, kasti öldürmesi
halinde onun hakkında günah kazanmanın söz konusu edilmemesi gerekirdi. İlk
öldürmesi günah kastı ile olduğuna göre ikincisi de onun gibidir. Eğer: Bunu
seninle birlikte senden başka dile getiren var mıdır? derse;
- Evet denilir. Eğer:
- O kişileri zikret
derse derim ki:
[1209] Bize Said,
Muhammed b. Cabir'den haber verdi. O Hammad'dan, o İbrahim'den rivayet ettiğine
göre, kasten av öldüren ihramlı kişi hakkında dedi ki: Her öldürdüğünde onun
hakkında hüküm verilir. Birisi dese ki:
- Aziz ve celil Allanın:
''Allah geçmiştekiler bağışlamıştır fakat kim bir daha böyle yaparsa Allah
ondan intikam alır .. ;' (Maide, 95) buyruğu ne demektir? Şöyle denilir:
- Allah muradın manasını
en iyi bilendir. Ama Ata b. Ebu Rebah şu kanaati benimsemiş görünüyor:
"Allah geçmiştekileri bağışlamıştır?' Kasıt cahiliye dönemindekilerdir.
"Fakat kim" avın öldürülmesinin haram kılınmasından sonra İslam'da
bir defa olsun "böyle yaparsa Allah ondan intikam alır?'
[1210] Bize Said, İbn
Cüreyc'den şöyle dediğini haber verdi: Ataya yüce AIlanın: "Allah
geçmiştekileri bağışlamıştır?' buyruğu ne demektir dedim. O: Allah cahiliye
döneminde olanları affetmiştir, dedi. Ben: Ya: "Fakat kim bir daha böyle
yaparsa Allah ondan intikam alır" buyruğu ne demektir dedim. Dedi ki:
Kim İslam'da bu işe
tekrar dönerse, Allah ondan intikam alır ve bu hususta ona malum kefaret düşer.
Dedi ki: Eğer kasten de yaparsa ona kefaret var mıdır? Ona dedim ki: Tekrar
yapılması halinde bilinen bir had var mıdır? O: Hayır deyince ben de dedim ki:
Peki bundan ötürü onu cezalandırmak sence imamın bir görevi midir? O: Hayır
çünkü bu kendisi ile yüce Allah arasında işlemiş olduğu bir günahtır ve bunun
fidyesini öder, dedi.
Şafii dedi ki: Bundan
ötürü imam onu cezalandırmaz. Çünkü bu cezası bir fidye olarak tespit edilmiş
bir günahtır. Ancak onun bu işi kasten ve hafife alarak yapmış olduğunu ileri
sürmesi hali müstesnadır.
Sonraki için tıkla: