SIRTLAN

[1238] Bize Malik ve Süfyan b. Uyeyne, Ebu Zübeyr'den haber verdi. O Cabir' den rivayet ettiğine göre, Ömer b. el-Hattab sırtlana karşılık ceza olarak koç fidye verilmesine hükmetti.

Şafii dedi ki: Bu bizim Mekkeli müftülerimizden ilim bellediğim kimselerin görüşüdür.

Şafii dedi ki: Sırtlanın küçükleri karşılığında koyun türünün küçükleri verilir.

[1239] Bize Said b. Salim, İbn Cüreyc'den haber verdi. Onun Atadan rivayet ettiğine göre, o İbn Abbas (r.a.)'ı şöyle derken dinlemiştir. Sırtlana karşılık ceza, bir koçtur.

[1240] Bize er-Rebi' tahdis edip dedi ki: Bize Şafii haber verip dedi ki: Bize Said, İbn Cüreyc'den haber verdi. O İbn Abbas'ın azatlısı İkrime'den şöyle dediğini nakletli: Rasulullah (s.a.v.) avlanmış sırtlanı bir av hayvanı olarak değerlendirdi ve yerine (fidye olarak) bir koçun kesilmesi hükmünü verdi.

Şafii dedi ki: Bu ise eğer münferit bir rivayet ise, bunun gibi bir rivayetin sabit olamayacağı bir hadistir.

[1241] Bunu zikretmemizin sebebi ise şudur: Çünkü Müslim b. Halid, bize İbn Cüreyc'den haber verdi. O Abdullah b. Ubeyd b. Umeyröen, o İbn Ebu Ammar'dan rivayet ettiğine göre, İbn Ebu Ammar dedi ki: Cabir b. Abdullah'a sordum: Sırtlan bir av hayvanı mıdır? o: Evet, dedi. Peki yenir mi, dedim. O evet dedi. Ben: Bunu Rasulullah (s.a.v.)'tan mı işittin, dedim. O: Evet, dedi.

Şafii dedi ki: İşte bu av hayvanları arasından eti yenilenlerin fidyesinin verileceğine, eti yenilmeyenlerin hakkında fidye söz konusu olmadığına dair bir beyandır.

[1242] Bize Süfyan, İbn Ebu Necih'ten haber verdi. Onun Mücahid'den rivayetine göre, Ali b. Ebu Talib (selam ona) dedi ki: Sırtlan bir av hayvanıdır. İhramlı bir kimsenin onu öldürmesi halinde cezası bir kaçtur.

CEYLAN

[1243] Bize er-Rebi' haber verip dedi ki: Bize Şafii haber verip dedi ki: Bize Malik ve Süfyan b. Uyeyne, Ebu Zübeyröen haber verdi. O Cabir'den rivayet ettiğine göre, Ömer b. el-Hattab ceylana ceza olarak bir keçi hükmünü verdi.

Şafii dedi ki: Biz de bu görüşteyiz. Ceylan keçiden daha büyük olamaz.

[1244] Bize Said, İsrail b. Yunus'tan haber verdi. O Ebu İshak'tan, o Dahhak b. Müzahimöen, o İbn Abbas'tan şöyle dediğini rivayet etti: Ceylan karşılığında ya alacalı bir teke ya da bir yaşında bir koyun kesilir.

Şafii dedi ki: Avlanılan av hayvanlarının erkeklerine karşılık erkeklerden, dişilerine karşılık dişilerden fidye verilir. Bütün bu türlerde dişilerin fidye olarak verilmesini daha çok severim. Ancak bedeni itibari ile öldürülenden daha küçük olması halinde, erkek fidye verilir ve erkeğin de dişinin bedenlerine yakın olan ile fidye verilir.

[1245] Bize Said b. Salim, İsrail b. Yunus'tan haber verdi. O Simak'tan o İkrimeöen rivayet ettiğine göre, Taif'te bir adam, ihramlı olduğu halde bir ceylan vurdu. Sonra Ali'nin yanına geldi ona: Koyun türünden bir koç -ya da bir teke, dedihediye gönder (kurban et). Said dedi ki: Kanaatimce o ancak "bir teke" demiştir.

Şafii dedi ki: Biz bunu kabul ediyoruz. Buna sebep ise bundan önce açıkladığım sabit olan rivayettir. Bu rivayeti ise hadis alimleri sabit görmemektedir.

[1246] Bize Said b. Salim, İbn Cüreye'den haber verdi. O Atadan ceylan karşılığında bir koyun fidye olarak kesilir, dediğini nakl etti.

TAVŞAN

[1247] Bize Malik ve Süfyan, Ebu Zübeyr'den haber verdi. Onun Cabir'den rivayet ettiğine göre, Ömer b. el - Hattab, tavşan karşılığında keçi oğlağı verileceği hükmünü verdi.

[1248] Bize Said b. Salim, İsrail b. Yunus'tan haber verdi. O Ebu İshak'tan, o Dahhak b. Müzahim'den, o İbn Abbas'tan: Tavşan karşılığında bir koyun vardır, demiştir.

[1249] Bize Said, İbn Cüreyc'den haber verdiğine göre Mücahid: Tavşan karşılığında bir koyun fidye verilir, demiştir.

Şafii dedi ki: Koyun türünün küçüğüne de büyüğüne de "öL; (şat): koyun" denilir. Eğer Ata ve Mücahid bu sözleriyle koyunun küçüğünü kast ediyorlarsa, biz de böyle deriz. Fakat eğer bu sözleriyle bir yaşında olanı kast etmişlerse, her ikisine de muhalefet edip Ömer b. el-Hattab (r.a.)'ın görüşünü kabul ederiz. İbn Abbas'tan nakledilen bir yaşından küçük bir oğlak verileceğine dair rivayeti ise, yüce Allah'ın Kitabının manasına daha yakındır. Ayrıca Atadan her ikisinin kanaatine yakın bir görüş de rivayet edilmiştir.

[1250] Bize Said b. Salim, er-Rebi' b. Sabih'den haber verdi. O Ata b. Ebu Rabah'dan rivayet ettiğine göre: Tavşanın cezası bir oğlak yahut bir keçi oğlağıdır, demiştir.

TAVŞAN

[1251] Bize Malik ve Süfyan, Ebu Zübeyr'den haber verdi. Onun Cabir'den rivayet ettiğine göre, Ömer b. el- Hattab tarla sıçanının cezası olarak keçi oğlağına hüküm verdi.

[1252] Bize Süfyan, Abdulkerim el-Cezeri'den haber verdi. O Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Mesud'dan rivayet etti.

[1253] Bize Said, er-Rebi' b. Sabih'den haber verdi. O Ata b. Ebu Rebah'tan:

Tarla sıçanı karşılığında keçi oğlağı ceza olarak kesilir, dedi.

Şafii dedi ki: Biz de bütün bunları delil alıyoruz.

TİLKİ

[1254] Bize Said, İbn Cüreycüen haber verdi. Onun Atadan rivayet ettiğine göre Ata: Tilki karşılığında bir koyun vardır, derdi.

[1255] Bize Said, İbn Cüreyc'den haber verdi. O Ayyaş b. Abdullah b. Mabedüen rivayet ettiğine göre, tilkide bir koyun cezadır, derdi.

KELER

[1256] Bize İbn Uyeyne, Muharik'ten haber verdi. O Tarık b. Şiliab'dan şöyle dediğini rivayet etti: Hac etmek üzere yola çıktık. Bizden Erbed denilen bir adam bir keleri çiğnedi. Onun belini kırdı. Ömer'in yanına vardığımızda Erbed ona (hükmünü) sorunca, Ömer ona: Ey Erbed, hakkında sen hüküm ver, dedi. Erbed: Ey mümirılerin emiri sen benden hayırlısın ve bilgilisin, dedi. Ömer ona:

Eh, sana hakkında hüküm vermeni emr ettim. Beni tezkiye etmeni emr etmedim, dedi. Bu sefer Erbed: Benim görüşüme göre bunun cezası su içmeye ve ot odamaya başlamış bir oğlaktır, dedi. Ömer: İşte onun cezası budur, dedi.

[1257] Bize Said b. Salim, Atadan haber verdiğine göre o: Kelerde bir koyun vardır, dedi.

Şafii dedi ki: Eğer Atanın kastı küçük bir koyun ise biz de böyle diyoruz.

Şayet bir yaşındakini kast ediyorsa, onunla aynı kanaatte değiliz. Bu hususta Ömer'in dediği gibi deriz ve bu Kur'an'a daha yakındır.

AK TAVŞAN / ADA TAVŞANI

[1258] Bize Said, İbn Cüreye'den haber verdi. Onun Atadan rivayetine göre, o ada tavşam hakkında: Eğer yeniliyorsa bir koyun vardır, dedi.

Şafii dedi ki: Atanın: "Eğer yeniyorsa" sözü ancak eti yenenin fidyesinin söz konusu olacağına delildir.

Şafii dedi ki: Eğer Araplar, ada tavşanını yiyorlarsa, sütten kesilmiş bir oğlak kurban edilir. Zaten ada tavşanının cüssesi bir oğlaktan daha büyük değildir.

[1259] Bize Said'in haber verdiğine göre, Mücahid: Ada tavşanının cezası bir koyundur, demiştir.

KERTENKELE

[1260] Bize Süfyan, Mutarrif'den haber verdi. Onun Ebu Sefer'den rivayetine göre Osman b. Affan kertenkele karşılığında koyun türünden bir oğlak kesileceği hükmünü verdi. Şafii dedi ki: Bununla (koyun türü) oğlağı kast etmektedir.

Şafii dedi ki: Eğer Araplar bu kertenkeleyi yiyorsa, hükmü Osman (r.a.)'tan rivayet edildiği gibidir. Onun hakkında koyun türünden bir oğlak yahut onu geçmeyecek şekilde keçi türünden onun misli hükmedilir.

Sonraki için tıkla:

İSMEN ZİKREDİLMEYEN AV HAYVANLARI