ŞUABU’L-İMAN

58.ŞUBE: Köle...’e İyi davranmak

Kişinin Elinin Altında Bulunanlara (Kölelere) İyi Davranması

Yüce Allah: "Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı emretti"[İsra 23] buyurmuştur.

Yine: "Allah'a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya, elinizin altındakilere iyilik edin. şüphesiz Allah, kibirlenen ve övünen kimseleri sevmez"[Nisa 36] buyurmuştur.

8193- Enes der ki: ResululIah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vefat anında nasihatlerinin geneli: "Namazlarınıza dikkat edin! Elinizin altındakiler konusunda dikkatli davranm" yönündeydi. Sonlara doğru bunu içinden geçiriyor, ancak söze dökemiyordu.

Tahric: İsnadı sahihtir. İbn Mace 2/900-901 (2697).

Başka bir kanalla bu hadisin aynısı rivayet edilmiştir. - İsnadı sahihtir. İbn Mace 1/519 (1625).

8194- Hz. Aişe'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Cebrail komşu konusunda bana o kadar çok tembihte bulundu ki komşuyu komşuya mirasçı kılacak sandım. Yine köleler konusunda bana o kadar çok tembihte bulundu ki neredeyse ona bir zaman belirleyeceğini, bu zaman gelince de özgür kalacağını zannettim. ''

İsnadı hasendir.

Komşu hakkındaki hadisi Müslim, Leys ve başkalarından rivayet etti. Köleler konusundaki hadis de Müslim ile Buhari'nin şartlarına göre salıihtir. - Müslimı birr (140) ve Buhari, edeb (7/78).

8195- Hz. Ali der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) son sözlerinden biri:

"Namaz! Namazlarınıza dikkat edin! Elinizin altındakiler konusunda da Allah'tan korkunı" sözü idi.

Ebu Davud başka bir kanalla bunun aynısını rivayet etti.

Tahric: İsnadı hasendir. - Ebu Davud 5/359 (5156) ve İbn Mace 2/901 (2698).

Halimi der ki: "Yüce Allah, sonra da Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ümmetine anne babaya ihsanı, namazı emreder gibi köle ve cariyelere iyi davranmayı emretmiştir. Bu da onlara ihsanda bulunmayı, zulmetmemeyi gerektirmektedir. Bu yönde ilk yapılması gereken şey kişinin sahip olduğu köle ve cariye için "Kulum" dememesi, bunun yerine "Oğlum" veya "Kızım" demesidir. Bu konuda Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelen rivayet buna delalet etmektedir.''- Halimi, el-Minhac (3/266).

8196- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Hiç kimse kölesi veya cariyesi için ''Kulum'' demesin. Zira erkek kadın hepiniz Allah'ın kullarısınız. Bunun yerine kölem, cariyem veya oğlum, kızım desin. ''

Müslim, Sahih'de Kuteybe ve başkasından rivayet etti.

Tahric: İsnadı sahihtir. - Müslim, edeb (13).

Halimi der ki: "Kişinin kölelerine yönelik bundan sonra yapması gereken şey de ona gücünün yetmeyeceği görevler vermemesi, aç ve çıplak bırakmaması, kalbini kıracak şekilde ağır sözler söylememesi ve yaralayacak şekilde dövmemesidir. Ancak şerı cezayı gerektiren bir suç işlediği zaman bu cezayı uygular ... " Sonrasında Halimi kölelere iyi davranma konusunu detaylıca anlatır. - Halimi, el-Minhac (3/267).

es-Sünenü'I-Kübra.'da nafakalar konusu içinde bu yöndeki rivayetleri zikrettik. Burada bazılarını zikredeceğiz.

8197- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kölenin yiyecek ile giyeceğinin efendisi tarafından karşılanması gerekir. iş konusunda da ancak gücünün yetebileceği kadarı kendisinden istenmelidir ...

Tahric: İsnadı hasendir. Buhari, el-Edebu'I-Müfred (192).

8198- Ma'rur b. Suveyd der ki: Ebu Zer el-Gifarl'yi üzerinde bir hırkayla gördüm. Kölesinin üzerinde de aynı şekilde bir hırka vardı. Ona bunun sebebini sorduğumuzda şöyle dedi: "Zamanında bir köleye sövmüştüm ve beni Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şikayet etmişti. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana: "Onu annesiyle mi ayıpladın" diye çıkıştı ve şöyle buyurdu: "Onlar, Yüce Allah'ın sizlerin elinin altına verdiği kardeşlerinizdir. Yüce Allah kimi diğer bir kardeşinin elinin altında kılarsa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin ve ona gücünü aşan bir iş vermesin. Gücünü aşan bir iş verdiyse de ona yardım etsin."

Buhari, Adem'den ve Müslim, Gunder kanalıyla Şu'be'den rivayet etti. - Buhari, itk (3/113) ile iman (1/13). - Müslim, iman (40).

8199- Ebu Zer el-Gifari'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Fakir kişi zengin için bir imtihandır. Zayıf kişi güçlü kişi için bir imtihandır. Köle kişi de efendi için bir imtihandır. Onun için efendi Allah'tan korksun ve kölesine kaldıramayacağı yükler yüklemesin. Yapamayacağı bir iş söylediği zaman ona yardımcı olsun. Yapamadığı zaman da ona eziyet etmesin. ''

Tahric: İsnadı zayıftır. Suyuti, Dürrü'l-Mensur (2/533).

8200- Ebu Zer el-Gifari bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Hizmetinizi ve işlerinizi gören kölelerinize yediğinizden yedirip giydiğinizden giydirin. ''

Tahric: İsnadı hasendir. Ahmed, Müsned (5/168,173).

8201- Cerir b. Abdilhamid ise bunu Mansur'dan: "Hizmetinizi ve işlerinizi gören kölelerinize yediğinizden yedirip giydiğinizden giydirin. işinize yaramayan ve iş yapamayan kölelerinizi ise satın, Allah'ın yarattıklarına eziyet etmeyin" lafzıyla

rıvayet etmıştır.

Tahric: İsnadı sahihtir. Ebu Davud 5/361 (5161).

Beyhaki der ki: Olması gereken de budur. Hatta kişi köleleriyle aynı yemeği yiyip aynı giysilerden giyse daha iyi olur. Bunu yapmayacak olan kişi için de Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kölenin yiyecek ile giyeceğinin maruf ölçüler içinde efendisi tarafından karşılanması lazımdır" buyurmuştur.

Şafii der ki: "Bizim yanımızda maruf olan ölçü, kişinin yaşadığı bölgede insanların yiyip giydiğidir."

8202- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kölenin yiyecek ile giyeceğinin efendisi tarafından karşılanması lazımdır. iş konusunda da gücünü aşan işler kendisinden istenmemelidir. ''

İsnadı sahihtir.

Müslim, Amr b. el-H aris kanalıyla Bukeyr'den rivayet etti.- Müslim, iman (41).

8203- Süfyan b. Uyeyne aynısını Muhammed b. Aclan - Bukeyr Aclan b. Muhammed - Ebu Hureyre kanalıyla rivayet edip "Maruf ölçüler içinde" eklemesini yapar. Yine: "iş konusunda da ondan gücünü aşan bir iş istemez" lafzını kullanır.

Tahric: İsnadı sahihtir. Şafii, es-Sünenü'I-Me'sure 393 (548), Tahavi, Şerh Meani'l-Asar (4/357), Ahmed, Müsned (2/247), Humeydi, Müsned (2/489) ve Abdurrezzak, Musannef 9/448 (17967).

8204- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Sizden birinize hizmetçisi yemek yapıp getirdiği zaman, eğer hizmetçi o yemeğin sıcakliğını ve kokusunu duymuşsa sizinle yemesi için davet edin. Etmeyecekseniz de eline o yemekten birazını verin."

Tahric: İsnadı sahihtir. Ahmed, Müsned (2/316).

8205- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Sizden birinize hizmetçisi yemek yapıp getirdiği zaman sofraya onu da oturtsun. Oturtmayacaksa da ona bir iki lokma versin, zira yemeğin sıcağına ve dumanına katlanan hizmetçidir ...

Buhari, Hafs b. Ömer ve başkası kanalıyla Şu'be'den rivayet etti. - Buhari, at'ime (6/214) ile itk (3/125).

8206- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kölen kardeşin gibidir. Sana yemek yaptığı zaman sofraya onu da oturt. Oturmayı kabul etmezse de ona yemesi için biraz ver. Yüzlerine de vurmayın.''

Tahric: İsnadı sahihtir. Tayalisi, Müsned (s. 312).

8207- Ebu Mes'ud el-Ensari der ki: Kölemin birini döverken arkamdan bir sesin: "Ey Ebu Mes'ud! Bil ki ... " diye seslendiğini işittim. Ancak öfkemden dolayı dönüp de bakmadım. Yanıma yetişince de sesin sahibinin Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) olduğunu gördüm. Heybetinden dolayı da kamçı elimden düştü. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana: "Valiahi, Yüce Allah senin bu köleye yapabileceğinden daha fazlasını sana yapabilir!" buyurdu. Bunun üzerine: "Ey Allah'ın Resulül Vallahi bundan sonra hiçbir kölemi bir daha asla dövmeyeceğim" dedim.

Müslim, İshak b. İbrahim'den rivayet etti. - Müslim, iman (34).

8208- Ebu Mes'ud el-Ensarı der ki: Kölemin birini döverken arkamdan bir sesin: "Ey Ebu Mes'ud! Bil ki Yüce Allah senin bu köleye yapabileceğinden daha fazlasını sana yapabilir" diye seslendiğini işittim. Dönüp baktığımda sesin sahibinin Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) olduğunu gördüm. "Ey Allah'ın Resulül Allah rızası için bu köle hürdür" dediğimde ise, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şayet böyle yapmasaydın cehennem ateşi seni yakacaktı (veya sana dokunacaktı)" buyurdu.

Müslim, Sahih'de Ebu Kureyb'den rivayet etti.- Müslim, iman (39).

8209- Şu'be der ki: Muhammed b. el-Münkedir bana: "Adın ne?" diye sorunca: "Şu'be" karşılığını verdim. Bunun üzerine bana şöyle dedi: "Ebu Şu'be'nin bana bildirdiğine göre Süveyd b. Mukarrin el-Müzenı bir adamın kölesine tokat attığını görünce ona şöyle demiştir: "Yüze vurmanın haram olduğunu bilmiyor musun? Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında yedi kardeşten biriydim ve hepimizin hizmetini gören tek bir hizmetçimiz vardı. İçimizden biri ona tokat atınca Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu azat etmesini emretti."

Müslim, Şu'be'den rivayet etti.

Tahric: İsnadı sahihtir. - Müslim, iman (33).

Hizmetçi ile ilgili bu hadisi Muaviye b. Süveyd b. Mukarrin de babasından naklen rivayet etmiş, ancak sonunda başka hizmetçilerinin olmadığını söylediklerinde Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ona ihtiyaçları kalmayıncaya kadar onlara hizmet etsin, sonra da onu serbest bıraksınlar" buyurduğunu aktarmıştır. - Müslim, iman (31).

8210- Ebu Ömer der ki: İbn Ömer'in yanına geldiğimde bir kölesini azat etmişti. Sonra eline bir çöp aldı ve şöyle dedi: "Bunun kazandıklarının bana şunun kadar bir getirisi yok! Resulullah'ın da (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''işlemediği bir suçtan dolayı kölesine tokat atan veya onu cezalandıran kişinin bu yaptığının kefareti o köleyi azat etmesidir'' buyurduğunu işittim."

Müslim, Ebu Kamil kanalıyla Ebu Avane'den rivayet etti.

Tahric: İsnadı has en olan sahih bir hadistir. - Müslim, iman (29).

8211- Ebu Hureyre der ki: Ebu'l-Kasım (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

"Kişi kölesine zina isnadında bulunduğu zaman şayet söylediği doğru değilse kıyamet gününde (bu iftirasından dolayı) kendisine had (ceza) uygulanır."

Müslim, Ebu Bekr b. Ebi Şeybe'den ve Buhari, Yahya el-Kattan kanalıyla Fudayl b. Gazvan'dan rivayet etti.

Tahric: İsnadı sahihtir. - Müslim, iman (37) - Buhari, hudud (8/34).

8212- Enes'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Yüce Allah her bir idareciyi idaresinden sorumlu olduğu kişilerin haklarına riayet edip etmediği konusunda hesaba çekecektir.''

Ebu Ahmed der ki: "İshak b. Raheveyh bunu rivayette tek kalmıştır."

Tahric: Ravileri güvenilirdir. Nesai, ışretu'n-nisa (292,293)0

8213- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "En hayırlı sadaka. ihtiyaç fazlası olan maldan verilen sadakadır. Veren el de alan elden üstündür. (Kendi ihtiyacm olan maldan verirsen de) karın sana: ''Ya harcamalarımı karşıla ya da beni boşa!'' der. Kölen: ''Ya ihtiyaçlarımı karşıla ya da beni sat!'' der. Oğlun da: ''(Sadaka verdiğin kişileri) benden daha fazla mı seviyorsun? Beni kime bırakıyorsun?'' der ...

Tahric: Ravileri güvenilirdir. Buhari, el-EdEbu'I-Müfred (196) ve İbn Hibban, Sahih 4/96 (2436).

8214- Rafi' b. Mekis'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kötü ahlak kişi için mutsuzluk kaynağıdır. Köleye iyi davranmak berekettir. Sadaka da kötü bir ölümden korur. ''

Tahric: İsnadı zayıftır. İbn Main, Tarih (2/255-256).

8215- Ebu Bekr es-Sıddik'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Kölelerine kötü davranan kişi cennete giremez. Bir müslümana zarar veren veya ona tuzak kuran kişi lanetlenmiştir" buyurmuştur.

Tahric: İsnadı çabayıftır. Tirmizi 4/332 (1941) ve İbn Mace 2/217 (3691).

8216- Ebu Bekr es-Sıddik'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Kölelerine kötü davranan kişi cennete giremez" buyurmuştur.

Tahric: İsnadı zayıftır. Tirmizi 4/334 (1946).

8217- Cabir el-Cu'fi bunu Şa'bi - Murra el-Hemdani - Ebu Bekr esSıddik kanalıyla Hz. Peygamber'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kölelerine kötü davranan kişi cennete giremez. Bir müslümana zarar veren veya ona tuzak kuran kişi lanetlenmiştir" lafzıyla aktarmıştır.

Tahric: İsnadı zayıftır. Mervezi, Müsnedü Ebi Bekr es-Sıddik (102) ve Ebu Ya'la, Müsned 1/96 (96).

8218- Cabir - Amir - Mesruk - Ebu Bekr kanalıyla Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kölelerine kötü davranan kişi cennete giremez. Bir müslümana zarar veren veya onu aldatan kişi lanetlenmiştir" lafzı yla da rivayet edilmiştir.

Tahric: İsnadı çok zayıftır. Hatibı Tarih (1/403), Mervezi, Müsnedü Ebi Bekr es-Sıddik (99) ve Ebu Nuaym, Hilye (4/164).

8219- İbn Ömer der ki: Adamın biri Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geldi ve: "Ey Allah'ın Resulü! Günde kölemizi kaç defa affedelim?" diye sordu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yetmiş defa!" karşılığını verdi.

Tahric: İsnadı hasendir. Tirmizi 4/336 (1949).

8220- Ebu Said el-Hudri'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Biriniz, kölesini döverken Allah'ı andığı zaman dövmeyi bıraksın" buyurmuştur.

Tahric: İsnadı çok zayıftır. Tirmizi 4/337 (1950).

8221- İbn Ömer der ki: Adamın biri Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) geldi ve: "Karımın üzerimdeki hakları nedir?" diye sordu. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yediğinden ona yedirir, giydiğinden de ona giydirirsin" buyurdu. Adam: "Komşumun üzerimdeki hakları nedir?" diye sorunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ona iyilik yapar, kötülük yapmaktan da sakınırsın" buyurdu. Adam: "Kölemin üzerimdeki hakları nedir?" diye sorunca da Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kıyamet gününde kölenden yana diğer ikisinden (karın ve komşundan) daha fazla sorumlu tutulacaksın" buyurdu.

Tahric: İsnadı zayıftır. Suyuti, Dürrü'l-Mensur (2/533).

8222- İbn Ömer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kölelerinizi dövmeyiniz, zira onu döverken nelere sebep olacağınızı bilemezsiniz. ''

İkrime b. Halid bunu rivayette tek kalmıştır.

Tahric: İsnadı zayıftır. İbn Adiy, el-Kamil (5/1915), Ebu Ya'la, Müsned 10/114 (5744) ve Ukayli, Du'afa (3/373) Bak: Heysemi, Mecmau'z-Zevaid (4/238).

8223- Hz. Aişe -ki başkaları da bunu Abdullah b. Ayyaş b. Ebi Rabia'nın azatlısı Ziyad'dan, o da işittiği bir adamdan- bildiriyor: Ashabdan Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önünde oturan adamlardan biri: "Ey Allah'ın Resulü! Bana hıyanet eden, yalan söyleyen ve asi olan iki tane kölem var. Buna karşılık ben de onları dövüyor ve sövüp sayıyorum. Bu yaptığımdan dolayı hesapta benim durumum nedir?" diye sordu. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şu karşılığı verdi: "Sana olan hıyanetleri. isyanları ve yalanları ile buna karşılık onlara verdiğin ceza hesaplanacak, şayet verdiğin ceza onların suçlarına oranla daha az ise senin onlardan alacağın olur. Verdiğin ceza onların suçlarına denk ise hesabınız baş başa gelecek ne lehinde. ne de aleyhinde bir durum olacaktır. Ancak verdiğin ceza suçlarına oranla daha fazla ise kısas yapılarak bu fazlalık senden alınacaktır."

Bu cevabı duyan adam Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) önünde feryat figan ağlamaya başladı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Neyi var? Allah 'ın Kitab' ında ki: ''Kıyamet günü adalet terazileri kurarız. Artık hiç kimse hiçbir haksızlığa uğratılmaz. Hardal tanesi kadar olsa bile yapılanı ortaya koyarız. Hesap gören olarak biz yeteriz''[Enbiya 47] ayetini okumaz mısın?" buyurdu. Bunun üzerine adam: "Ey Allah'ın Resulü! Benim için onlardan ayrılmadan daha hayırlı bir çözüm görmüyorum. Sen de şahit ol ki artık özgürdürler" dedi.

Metne bakılırsa isnadının ikinci değil ilk (Hz. Aişe'den gelen) isnad olduğu görünüyor. yazarlardan birinin hatası da olabilir.

Tahric: İlk isnadı sahihtir. Diğer isnadında ise cehalet vardır. Ahmed, Müsned (6/280) ve İbn Main, Tarih (1/274) Bak: Suyuti, er-Dürrü'l-Mensur (5/632-633).

8224- Enes'in bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Kölelerinden yana efendinin vay haline! Efendilerinden yana kölelerin vay haline! Fakirden yana zenginin vay haline! Güçlüden yana fakirin vay haline!"

İsnadında kopukluk vardır.

7057. hadiste geçti.

8225- Ebu Hureyre ile Zeyd b. Halid el-Cuheni der ki: Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) evli olmayan cariyenin zina etmesi sorulunca, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Zina ettiği zaman onu kamçılayın. Bir daha zina ederse yine kamçılayın. Bir daha zina ederse yine kamçılayın. Bir daha zina ederse de bir ip karşılığında olsa dahi onu satm" buyurdu.

İbn Şihab der ki: "Ubeydullah rivayet ederken zina etmesini üç defa mı yoksa dört defa mı tekrarladığını bilmiyorum."

Buhari ve Müslim, Sahih'de Malik'ten rivayet ettiler. - Buhari, büyu' (3/26) ile hudud (8/29) ve Müslimı hudud (33)0

Kölelere had uygulama konusunu es-Sünenü'l-Kübra ile Ma'rifetü's-Sünen ve'ı-Asar'da zikrettik.

8226- Amr b. Hureys'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Kölenin işini ne kadar hafifletirsen Mizan'da o kadar sevabm olur" buyurmuştur.

Tahric: Ravileri sika olan mürsel bir hadistir. Ebu Ya'la, Müsned 3/50-51 (1472) Bak: İbnu'l-Esir, Üsdü'l-Gabe (4/214) ve Heysemi, Mecmau'z-Zevaid (4/239).

8227- (İmam) Malik bildiriyor: "Ömer b. el-Hattab her Cumartesi günü şehrin dış semtlerine giderdi. Orada gücünü aşan bir işte çalışan köle gördüğü zaman ona yardım ederdi."

Tahric: Ravileri güvenilirdir. Malik, Muvatta (s. 980).

8228- Ebu Süheyl b. Malik, babasından bildiriyor: Hz. Osman'ın hutbe verirken şöyle dediğini işittinı: "Mesleği olmayan cariyeden çalışıp para getirmesini istemeyin! Zira böylesi bir cariyeden kazanç beklediğiniz zaman cinsel organı (zina) ile bu kazancı sağlayacaktır. Küçük olan köleden de kazanç beklemeyin. Zira bir şey bulamazsa hırsızlık yapacaktır. Yüce Allah sizleri iffetli kılmışsa iffetli kalmaya çalışın. Yiyeceklerden de sadece helal olanları yiyin."

Tahric: İsnadı ceyyiddir. Malik, Muvatta (s, 981) ve Ebu Nuaym, Ahbaru Isbehan (1/173).

8229- Münzir es-Sevri bildiriyor: Rabi b. Huseym çer çöpü bizzat kendisi süpürüp temizlerdi. Kendisine: "Yerine başkası da bunu yapar" denildiği zaman da: "Bu işten kendi nasibimi almak isterim" karşılığım verirdi. -Veki' der ki: "İşten kasıt hizmettir."

Tahric: Beyhaki'nin hocasını tanımıyorum. Veki', Zühd 3/802 (491), Ahmed, Zühd (s. 339), İbn Ebi Şeybe, Musannef (13/397), Ebu Nuaym, Hilye (2/116), Hennad, Zühd (731), İbn Sa'd, Tabakat (6/188) Bak: İbnu'l-Cevzi, Sifatu's-Safve (3/66),

8230- Ebu Amr b. el-Ala der ki: Bir gün Ala b. Zeyd'i ziyarete gittim ve akşama kadar yanında kaldım. Hizmetini gören bir kölesi vardı. Ancak bu köle kadar efendisine az itaat eden ve sözlerini dinlemeyen bir köle daha görmedim. Ona: "Ey Ebu Salim! Bu köleyi ne diye yanında tutuyorsun? Satıp senden uzaklaştır veya başkasıyla değiştir" dediğimde: "Vallahi sadece bir şeyden dolayı onu yanında tutuyorum" karşılığım verdi. Ona: "Nedir?" diye sorduğumda: "Onun sayesinde hilmi (ağırbaşlılığı) öğreniyorum" dedi.

Bir sonraki konu için aşağıdaki link’e tıklayın:

59. Şube Efendilerin Köle Üzerindeki Hakları