|
NAMAZ / 5 VAKİT FARZ |
E. SABAH NAMAZININ VAKTİ
Sabah namazının vakti
fecr-i sadık ile başlar. Fecr-i sadık, ışığı ufukta enine olarak yayılan
fecirdir.
Sabah namazının vakti güneş
doğuncaya kadar devam eder.
Sabah namazının, etrafın
ağarmaya başladığı andan [isfar vaktinden] sonraya bırakılmaması tercih edilir.
A. SABAH NAMAZININ
BAŞLANGIÇ VAKTİ
B. SABAH NAMAZININ
BİTİŞ VAKTİ
C. SABAH NAMAZININ
KILINMASININ TERCİH EDİLDİĞİ VAKİT
D. SABAH NAMAZINA
İLİŞKİN VAKİTLER
A. SABAH NAMAZININ
BAŞLANGIÇ VAKTİ
Sabah namazının vakti
fecr-i sadık ile başlar.
"Subh"(3) sözlükte gündüzün
başına denir. Gündüzün başında olan namaza da bu sebeple sabah namazı
denilmiştir.
(3) Bu sözcük "sıbh"
şeklinde de rivayet edilmiştir
Bir görüşe göre ise
beyaz ve kızıllığı bir arada bulunduran fecirden sonra geldiği için bu isim
verilmiştir. Nitekim Araplar yüzünde beyazlık ve kızıllık bulunan kimsenin yüzü
için -vechun sabihun- ifadesini kullanıdar.
Sabah namazının vakti,
Cibril hadisi sebebiyle fecr-i sadık ile girer. Çünkü bu hadiste sabah
namazının başlangıcı, oruçlunun yeme içmesinin haram olduğu vakte bağlanmıştır.
Oruçlunun yeme içmesi ise fecr-i sadıkta haram olur.
Fecr-i sadık, ışığı
ufukta enine olarak yayılan fecirdir.
Fecr-i sadık göğün
ufkunda yani göğün uçlarında ışığı enine olarak yayılan fecirdir.
Fecr-i kazib (yalancı
fecir) ise bundan farklı olarak en üst tarafında kurt kuyruğu gibi bir ışık
bulunan ve ufukta uzunlamasına / dikine doğru yayılan ışıktır. Fecr-i kazib'ten
sonra karanlık gelir. Bu ışık, uzunluğu sebebiyle kurt kuyruğu na
benzetilmiştir. Bir başka görüşe göre ise kurt kuyruğunda tüyler kuyruğu n
altında değil üstünde yer aldığı gibi fecr-i kazib'te de ışık en üstte olup en
altta olmadığından ona benzetilmiştir.
Not:
Nevevi, sabah namazının
girişini ele aldığı bölümde fecirden bahsederken "sadık" ifadesini
kullanmış, yatsının çıkış vaktini belirtirken ise bunu söylememiştir. Bundan;
sanki yatsının çıkışında fe cr-i sadıkın dikkate alınmayacağı gibi bir anlam
anlaşılıyorsa da bu kastedilmemiştir. Yatsı namazı, sabah namazının girme vakti
olan fecr-i sadıkta çıkar. Nevevİ bunun aksini yaparak yatsı namazını ele
alırken fecr-i sadıktan bahsedip sabah namazında yalnızca fecr deseydi, bu
fecirden o anlaşılacağı için daha iyi olurdu.
B. SABAH NAMAZININ
BİTİŞ VAKTİ
Sabah namazının vakti
güneş doğuncaya kadar devam eder.
Sabah namazının vakti
güneş doğuncaya kadar devam eder.
[*] - Bunun delili,
Müslim'deki şu hadistir: Sabahın vakti fecrin doğmasından [tan yerinin
ağarmasından] başlar, güneşin doğuşuna kadar devam eder. (Müslim, el-Mesacid,
1388. )
Güneşin batmasından
farklı olarak doğmasından maksat bir kısmının doğmasıdır. Doğmayan kısım doğan
kısım gibi değerlendirilir. Ayrıca sabah namazının vakti fecrin bir kısmının
doğuşu ile girdiği gibi vaktin güneşin bir kısmının doğmasıyla çıkması uygun
olmuştur.
C. SABAH NAMAZININ
KILINMASININ TERCİH EDİLDİĞİ VAKİT
Sabah namazının, etrafın
ağarmaya başladığı andan [isfar vaktinden] sonraya bırakılmaması tercih edilir.
Sabah namazının, etrafın
ağarmaya başladığı andan sonraya bırakılmaması tercih edilir.
[*] - Bu konuda delil
yukarıda geçen Cibril hadisindeki şu ifadedir: "Bu ikisinin arası namazın
vaktidir". Bu söz, namazın kılınmasının tercih edildiği vakit şeklinde
anlaşılır.
D. SABAH NAMAZINA
İLİŞKİN VAKİTLER
Sabah namazına ilişkin
altı vakit vardır:
1. Fazilet vakti:
Namazın ilk vaktidir.
2. İhtiyar vakti
3. Mekruhluk söz konusu
olmaksızın namazın caiz olduğu vakit: Tan yerinin kızarmaya başladığı zamana
kadardır.
4. Kerahet vakti
5. Haram vakit.
6. Zaruret vakti.
Sabah namazı gündüz
namazlarındandır.
[*] - Çünkü Yüce Allah
(celle celalühü) [oruçla ilgili ayette] şöyle buyurmuştur: Sabahın beyaz ipliği
(aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yeyin,
için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın. [Bakara, 187]
Bu konuda sahih hadisler
de vardır.
İmam Şafii (r.a.) ve
mezhebimiz alimlerine göre sabah namazı orta namaz' dır. Çünkü ayette şöyle
buyrulmuştur: Namazlara ve orta namaza devam edin. Allah için kunut ederek
kıyam edin. [Bakara, 238]
Farz namazlar içinde
kunut yalnızca sabah namazında vardır.
[*] - Yine Müslim'de şu
hadis yer almaktadır: Hz. Aişe (r.a.) kendisi için bir Mushaf yazan şahsa
"[ayetteki] orta namaz ifadesinin yanına "ve ikindi namazı"
ifadesini ekle" dedikten sonra "bunu Allah resulünden (s.a.v.)
işittim" demiştir. (Müslim, el-Mesacid, 1426)
"ve ikindi
namazı" ifadesi ikindi namazının orta namaz olmadığını gösterir.
Nevevi
el-Havi'l-Kebir'den naklen şunu söylemiştir: Orta namazın ikindi namazı olduğu
konusunda sahih hadisler vardır. Nitekim "[müşrikler] bizi orta namazdan, ikindi
namazından alıkoydular" demiştir. (Müslim, el-Mesacid, 1425; Tirmizi,
Salat, 181)
ŞafiI'nin temel prensibi
sahih hadise uymaktır. Şu halde ikindi namazının orta namaz olduğu görüşü de bu
yolla Şafii'ye ait bir görüş olur. Alimlerimizin bazılarının zannettiği gibi
"bu konuda Şafii'ye ait iki görüş vardır" denilemez.
Nevevİ, Müslim Şerhi'nde
şöyle demiştir: Orta namazın ikindi namazı olduğu görüşü daha doğrudur.
Er-Ravda'da
belirtildiğine göre sabah namazına "salatü'l-gadat" demek mekruh
değildir. Ancak bunu söylememek daha iyidir. Bu namaza "sabah
namazı", "fecr namazı" denilir. Çünkü Kur'an'da "fecr
namazı" ifadesi sünnetle ise her ikisi kullanılmıştır.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN