|
NAMAZ / BOZAN ŞEYLER-KONUŞMAK |
D. BOĞAZINI TEMİZLEMENİN
HÜKMÜ
Kişi kendisini
tutamayarak [gıcık gelmesi vb. sebeple] boğazını temizlese veya [gıcık
sebebiyle Fatiha'yı okuyamadığından, boğazını temizleyerek] Fatiha'yı okumak
için öksürse bu mazur görülür. Daha doğru görüşe göre [kıraatin açıktan olduğu
bir namazda] kıraati açıktan yapabilmek için [boğazını temizlemek amacıyla]
öksürse bu mazur görülmez.
A. AZ MİKTARDA İÇTEN
GELEN ÖKSÜRÜK
B. ÇOK MİKTARDA GICIK
C. KIRAATİ AÇIKTAN
YAPMAK İÇİN ÖKSÜREREK BOĞAZINI TEMİZLEMEK
A. AZ MİKTARDA İÇTEN
GELEN ÖKSÜRÜK
Örfen az görülecek
miktarda gıcık, öksürme ve hapşırma sonucunda iki harf çıksa bile ve kişi her
soluğunda öksürse bile, kendisini aşan bir durum olması sebebiyle bu mazur
görülür; çünkü burada kişinin kusuru yoktur.
Kıraati ve diğer sözlü
rükünleri yapabilmek için boğazını [gıcıktan] temizlemesi de mazur görülür.
B. ÇOK MİKTARDA GICIK
[Bu konuda iki görüş
vardır]
[Birinci görüş]: İçten
gelen gıcık vb. [öksürme, hapşırma vb.] çok olur ve bu fiiller sonucunda iki
harf çıkarsa -Rafii ve Nevevi'nin gülme ve öksürme konusunda söyledikleri gibi-
namaz batıl olur. Diğerleri de bu ikisi ile aynı özelliktedir. Bunun sebebi namazın
düzeninin bozulmuş olmasıdır.
[İkinci görüş]: İsnevı
ise şu görüşü doğru bulmuştur: Gıcık, öksürük ve hapşırık kişinin içinden
geliyorsa çok miktarda bile olsa bu namazı bozmaz; çünkü bundan kaçınmak mümkün
değildir.
Bu iki görüş şöyle
anlaşılmalıdır: İlk görüş "kişi sürekli bir hastalığı sebebiyle
öksürme,hapşırma vb. fiilleri yapmıyorsa uzun süreli öksürük vb. sonucunda iki
harf çıkıyorsa" namaz bozulur. Ancak öksürük vb. kişinin sürekli hastalığı
ise bunun namaza zararı olmaz. Bu, tıpkı idrarını tutamayan kişinin idrarının
namaza zararı olmaması gibidir, hatta ona göre bu kişinin namazına hiç zararı
olmaz.
C. KIRAATİ AÇIKTAN
YAPMAK İÇİN ÖKSÜREREK BOĞAZINI TEMİZLEMEK
Daha doğru olan görüşe
göre kişi kıraati açıktan yapabilmek amacıyla boğazını az miktar öksürükle
temizlese bu mazur görülmez [namazı bozulur]. Çünkü kıraati açıktan yapmak
sünnettir, bunun için boğazını temizlemeye gerek yoktur.
Zamm-ı sure okumak,
kunut okumak, rükünler arası geçiş için tekbir almak vb. namazın diğer sözlü sünnetleri
de bu konuda kıraati açıktan yapmak ile aynı hükme tabidir.
İsnevı ise şöyle
demiştir: İmama uyan kişilere intikalleri duyurmaya ihtiyaç olduğunda intikal
zikirlerini sesli okumak için öksürerek boğazını temizlemenin caiz olduğu
görüşü yerinde bir görüştür.
Oysa kişinin başkasının
namazını düzeltmesi gerekli değildir.
Not:
1. Kişi namazda
konuşmanın haram olduğunu bilmekle birlikte boğazını temizlemek için
öksürdüğünde namazının bozulacağını bilmiyorsa, halkın geneli bu hükmü
bilmediğinden bu konuda mazur görülür.
2. Kişi namazda
konuşmanın haram olduğunu bilmekle birlikte konuştuğunda namazın bozulacağını
bilmese mazur görülmez. Bu şuna benzer: Kişi şarap içmenin haram olduğunu
bilmekle birlikte şarap içene sapa vurulacağını bilmese, şarap içtiğinde
kendisine sapa vurulur. (Kıyas) Çünkü bunu bildikten sonra yapması gereken şey
uzak durmaktır.
3. Namazda konuşmanın
haram kılındığını unutmak namazda konuşsa namaz bozulur. Bu, elbisesinde
necaset olduğunu unutmak namaz kılan kişiye benzer. (Kıyas) Cüveyni ve
diğerleri bunu ifade etmiştir.
4. Kişi genel olarak
konuşmanın haram olduğunu bilmekle birlikte kendisinin yaptığı şeyin haram olup
olmadığını bilmese mazur görülür. ibnü'l-Mukrl'nin Ravd adlı eserindeki ifadesi
bunu kapsamaktadır.
5. Aynı şekilde kişi
unutarak selam verse sonra kasten az miktarda konuşsa Rafii'nin oruç konusunda
belirttiğine göre mazur görülür.
6. Kişinin uyduğu imam
öksürse ve bu öksürmede iki harf ağzından çıksa, imamın mazur olduğunu düşünerek
imama uymayı bırakmaz. Çünkü normal şartlarda imam namazı bozacak şeyden uzak
durur. Aslolan ibadetin devam etmesidir. imamın içinde bulunduğu durum [hal
karınesi] bunun zıddını gösterirse imama uymayı bırakması gerekir.
Zerkeşi şöyle demiştir:
imam Fatiha suresini okurken herhangi bir manaya gelmeyecek bir hata yaparak
okusa, bir farzı terk etmesi durumunda olduğu gibi burada da ona uyan kişinin
onu terk etmesi gerekir. Ancak derhal mi terk etmesi gerekir, yoksa yanılarak
yanlış okuması ve fatihayı tekrar baştan alması ihtimaline binaen rükuya kadar
beklemesi gerekir mi? Birincisi daha yakın bir ihtimaldir. Çünkü imama,
yanıldığı fiilde uymak caiz değildir.
Zerkeşi'nin görüşünün
aksine ikincisi daha yakın bir ihtimaldir. Çünkü imamı rükudan önce secde etse
kişinin imama uymayı derhal terk etmesi gerekmez.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
E. NAMAZDA ZORLA KONUŞTURULAN KİŞİNİN NAMAZI