|
CENAZELER / DEFİN ÖNCESİ - KABİR |
I. BİR KABRE BİRDEN FAZLA
KİŞİNİN DEFNEDİLMESİ
İki kişi bir kabre
gömülmez; ancak bir zorunluluk varsa gömülebilir. Bu durumda daha faziletli olan
daha önce kabre konulur.
A. NORMAL DURUMLARDA BİR KABRE AYNI
ANDA BİRDEN FAZLA KİŞİ GÖMMENİN HÜKMÜ
B. ZORUNLU HALLERDE BİR KABRE AYNI ANDA
BİRDEN FAZLA KİŞİNİN GÖMÜLMESİ
A. NORMAL DURUMLARDA
BİR KABRE AYNI ANDA BİRDEN FAZLA KİŞİ GÖMMENİN HÜKMÜ
Bir kabre ilk olarak iki
kişi konulmaz; normal şartlarda her bir ölü için bir kabir yapılır. Bu konuda
rivayet bulunmaktadır. Nevevi bunu el-Mecmu'da zikrederek sahih olduğunu
söylemiştir. Er-Ravda'da ise şöyle demiştir: "Normal durumda her bir ölünün
bir kabre gömülmesi müstehaptır."
Cinsiyetleri aynı olan
iki kişi -örneğin iki erkek veya iki kadın- bir kabre konulsa [bunun hükmü
nedir? Bu konuda alimlerin farklı görüşleri bulunmaktadır:]
[1] - Maverdi'ye göre bu
mekruhtur.
[2] - Serahsi'ye göre
ise haram olur.
Nevevi bu ikinci görüşü
el-Mecmu'da ondan [Serahsi'den] aktarmış ve şu sözü ile eleştirmiştir:
"Alimlerin çoğunluğunun bu konuda söyledikleri 'iki kişi bir kabre
konulmaz' sözünden ibarettir."
[3] - Subki ise şöyle
demiştir: "Ancak sahih olan bunun mekruh olması yahut müstehap
olmamasıdır. Haram olması konusunda ise bir delil yoktur."
B. ZORUNLU HALLERDE
BİR KABRE AYNI ANDA BİRDEN FAZLA KİŞİNİN GÖMÜLMESİ
ba. Aynı cinsiyette
olanların aynı kabre gömülmesi
Bir zorunluluk varsa;
örneğin birden fazla ölünün bulunduğu ve her biri için bir kabir kazmanın
mümkün olmadığı durumlarda zaruret durumuna göre iki, üç veya daha fazla kişi
aynı kabre gömülebilir. Aynı şekilde aynı elbise ile kefenlenebilir.
[*] - Çünkü Buhari'nin
naklettiğine göre Uhud şehitleri bu şekilde gömülmüştür. (Buhari, Cenaiz 1345)
Bu durumda aynı kabre
konulacak olan iki kişiden hangisi daha faziletli ise -yani hangisi imamlık
yapma konusunda diğerinden daha öncelikli ise- kabrin kıble tarafına bakan
duvar yönüne o konulur. Çünkü Nebi (s.a.v.) Uhud şehitlerinden hangisinin
Kur'an'ı daha çok bildiğini sorar ve lahid tarafına öncelikle onu
yerleştirirdi.
Ancak aynı cinsiyette
olan furu, aslının -bu asıl ne kadar ileriye giderse gitsin- konulmaz. Buna
göre -ana tarafından olsa bile- dede ve nine, torundan daha önce konulur. Bunu
İsnevı belirtmiştir.
Oğul, babasından daha
faziletli olsa bile babalık şerefi dolayısıyla baba daha önce konulur.
Kız, anasından daha
faziletli olsa bile anne daha önce konulur.
Oğul ve ananın birlikte
gömülmesine gelince; oğul erkeklik fazileti sebebiyle anasından önce konulur.
Büyük erkek, çocuktan;
çocuk, çift cinsiyeti i şahıstan; çift cinsiyetli şahıs, kadından önce konulur.
bb. Farklı cinsiyette
olanların ayOl kabre konulması
Hayatta iken bir erkek
ve kadının bir arada bulunması haram olduğu gibi bir zorunluluk bulunmadıkça
erkek ve kadın aynı kabre aynı anda konulmaz. Zorunluluk bulunmadıkça böyle
yapılması haram olur.
İbnü's-Salah "bu,
aralarında mahremiyet veya evlilik ilişkisi bulunmadığında olur. Şayet
aralarında böyle bir ilişki varsa ikisinin aynı kabre konulması cElizdir"
demiş, İsnevı de "bu, uygun bir görüştür" demiştir.
Nevevi ise el-Mecmu'da
"aralarında mahremiyet ve evlilik bulunup bulunmaması arasında fark
yoktur; ana ile oğulun bile aynı kabre konulması haramdır" demiştir.
Hocam Remli'nin
belirttiğine göre güçlü olan görüş de budur; çünkü bunun yasak olmasının
gerekçesi eziyet vermektir; çünkü şehvet zaten ölümle sona ermiştir; şu halde
aynı kabre konulanların mahrem olup olmaması veya aynı cinsiyetten olup
olmaması arasında bir fark yoktur.
Çift cinsiyetli bir
şahsın çift cinsiyetli başka bir şahısla birlikte bir kabre konulması, bir dişi
ile erkeğin konması gibidir.
Şehvet çağına ulaşmamış
erkek çocuk, mahrem gibidir .
bc. Bir kabre birden
fazla kişi gömmenin şekli
Bir kabre birden fazla
kişi gömüleceğinde -bunlar aynı cinsiyette olsalar bile- aralarına toprak
konulması menduptur. Bunu İbnü'lMukri el-İrşad adlı eserinde tek görüş olarak
belirtmiştir.
bd. Daha önce başkasının
gömüldüğü kabre ölü gömmek
Bir ölünün gömüldüğü
kabri yani lahdi, daha sonra başka bir ölüyü gömmek için açmak ilk ölü çürüyüp
de toprak olmadıkça caiz olmaz.
Günümüzde çokça
yapıldığı üzere; bir ölünün gömülü olduğu kabrin diğer bir yönünde -ilk ölünün
herhangi bir bölümü ortaya çıkarmaksızın- başka bir lah id açarak başka bir ölü
gömmeye gelince zahir olan bunun haram olmamasıdır. Bunu zikreden başka herhangi
birini görmedim.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN