|
HAC-UMRE – ŞEYTAN TAŞLAMA |
İ. ŞEYTAN TAŞLAMAYI
YAPAMAYACAK DURUMDA OLAN KİŞİNİN BAŞKASINI VEKİL KILMASI
Şeytanı taşlamaktan aciz
olan kişi başkasını vekil tutar.
1. Şeytan taşlama vakti
sona ermeden önce ortadan kalkması beklenmeyen hastalık, hapse atılma vb. bir
durum sebebiyle şeytan taşlayamayacak durumda olan kişinin kendisi yerine
şeytanı taşlamak üzere birini vekil kılması farzdır. İsnevi'nin belirttiği üzere
[bunun farz olması] uygun olan görüştür. Kişi ücretle bile olsa birini ve kil
kılmak zorundadır. Ve kil olan kişinin ihramsız veya ihramlı olması fark etmez.
Bunun delili şudur:
Haccın bütünü için bir kimseyi ve kil tutmak caiz olduğuna göre haccın bölümleri
için başkasını vekil tutmak da caizdir.
Burada "şeytan
taşlamaktan aciz olmak" ile kastedilen acizlik, "haccı yapmaktan aciz
olmak" meselesindeki gibi tamamen ümit kesmeyi gerektiren bir acizlik
değildir.
Hapsin haklı yere
olmasıyla haksız yere olması arasında fark yoktur. Bunu Nevevi el-Mecmu'da
belirtmiştir. İbn Rif'a hapsin haklı yere olması durumunda farklı görüş
belirtmiştir.
İsnevi şöyle demiştir:
Haklı yere hapsedilme şöyle olabilir: Mesela bir şahsı öldüren ve bu sebeple
kendisine kısas uygulanması ihtimali bulunan kişi, öldürülenin velisi küçük
olması sebebiyle veli ergenlik çağına gelinceye kadar hapsedilir. Bunun benzeri
durumlar da haklı hapse örnektir.
Kişi, ödeyebileceği bir
borcu ödememesi sebebiyle hapsedildiğinde bu şahıs şeytan taşlamaktan aciz
kabul edilmez.
İbnü'r-Rif'a'mn görüşünü
bunun dışındaki durumlara yormak mümkündür.
2. Vekil olan kişinin
önce kendi adına taşlama yapmış olması şarttır. Şayet kendi adına taşlama yapmamışsa
yaptığı taşlama kendi adına geçerli olur. Bu şuna benzer: Başkası adına hac
yapan kişi kendi adına yapmamışsa, yaptığı hac kendi adına geçerli olur.
3. [Taşlama yapmaktan
aciz olan kişinin] vekile mümkünse taşları kendisinin vermesi ve tekbir
getirmesi uygun olur. Şayet mümkün değilse vekilin kendisi taşları toplar ve
kendisi tekbir getirir.
4. Vekil kılan şahsın
bayılmasıyla vekilin vekaleti ortadan kalkmaz. Nitekim ve kil kılan şahsın
ölümü halinde taşlamada vekil olan kişinin vekaleti sona ermez, yine başkası
adına hac yaparken de adına hac yapılan kişinin ölümü halinde vekalet sona
ermez. Çünkü bayılma, başkasını ve kil tutmayı mübah hale getiren acizlik
durumunun daha da artması anlamına gelir. Hal böyleyken bayılma ve kal eti
iptal edemez. Bu konu diğer vekaletlerden "burada iznin zorunlu
olması" yönüyle ayrılır.
5. Kişi şeytan
taşlamadan sonra herhangi bir vakitte niyet etse taşlamayı tekrarlaması
gerekmez, ancak bu sünnettir.
6. Taşlamayı yapacak
olan vekilin bayılması halinde ise alimlerin ifadelerinin zahirinden
anlaşıldığına göre vekalet sona erer. Kıyasa uygun olan görüş budur.
Teşrik günlerindeki
taşlamaya ilişkinşartlar ve müstehaplar aynen kurban bayramı günü yapılacak
taşlama fiili için de geçerlidir.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
J. ŞEYTAN
TAŞLAMANIN YAPILMAMASI DURUMUNDA TELAFİSİ