SELEM / SELEF MAL TÜRÜ ŞARTLARI

2. ET ÜZERİNDE YAPILAN SELEM AKDİNİN ŞARTLARI

Et sipariş ederken [selem akdi yaparken];

[a] - Etin sığır, koyun, keçi gibi hangi hayvana ait olduğunu,

[b] - Hayvanın erkek, hadım edilmiş, süt emen, yemle beslenen veya bu niteliklerin zıddına sahip oluşunu,

[c] - Etin bacak, omuz veya kaburgadan mı olduğunu belirtmek şarttır.

Etin kemiği [kemikli olup olmaması ve içindeki kemik miktarı] adete göre kabul edilir.

1. Et üzerinde selem akdi yaparken şu hususların belirtilmesi gerekir:

> Etin hangi hayvana ait olduğu; örneğin "ırab" sığırı veya "manda" eti mi olduğu yoksa koyun veya keçi eti mi olduğu belirtilir.

> Yine etin elde edildiği hayvanın [erkek mi dişi mi olacağı, şayet erkek olacaksa] hadım edilmiş bir erkek mi edilmemiş bir erkek mi olduğu,

> Süt emen bir hayvan mı yoksa süt emmeyi bırakmış bir hayvan mı olduğu,

> Yemle beslenen mi otlakta otlayan bir hayvan mı olduğu belirtilir.

Hayvanın süt emen bir hayvan mı yoksa sütten kesilmiş bir hayvan mı oldUğU hususu küçük hayvanlara ilişkin bir şarttır. Büyük hayvanlarda ise develerde altı yaşını, sığırlarda üç yaşını bitirmiş mi yoksa bundan daha mı küçük olduğu belirtilir.

Cüveyni'nin belirttiğine ve Rafii ile Nevevi'nin onayladıklarına göre yemle beslenen hayvanın bir ya da iki kere yemlenmesi yeterli olmayıp onun etinde etkide bulunacak kadar yemle beslenmiş olması gerekir.

2. Bundan anlaşıldığına göre hayvan son derece besili olmuş olsa bile sipariş edilen şey "yemlenmiş hayvan" ise bunun yerine otlamış hayvanı kabul etmek gerekmez ki doğrusu da budur. Oysa el-Matlab'da "[sipariş verenin] bunu kabul etmesi gerekir" demiştir. [Zayıf] bir görüşe göre şöyle denmiştir: "Bunun gerekçesi şudur: Otla beslenen hayvanın eti yemle beslenenden daha lezzetlidir; çünkü otla beslenen hayvan otlaklarda dolaşır, yemle beslenen hayvan ise sabit olduğundan onun kilosu daha az olur.

3. Et üzerinde selem akdi yaparken etin yeni olmasıyla kurutulmuş olması arasında -hatta tuzlanmış olsa ve üzerinde tuzları kalmış olsa bile- fark yoktur; çünkü bu tuzlama eti korumak için yapılır.

4. İç yağı, ciğer, kalça, dal ak vb. sakatat üzerinde selem akdi yapılması sahihtir. Bu durumda hayvanın cinsi, türü ve şayet amacın değişmesine sebep oluyorsa niteliği belirtilir.

5. Balık ve çekirge üzerinde selem yaparken bunlar umumi olarak bulunduğu durumda sağ mı ölü mü olacağının belirtilmesi gerekir. Canlı alanlarının sayısı ölü alanlarının ağırlığı belirtilir.

6. Et üzerinde selem akdi yaparken etin bacaktan mı koldan mı yoksa kaburgadan mı olacağı, etli bölgeden mi yoksa etin az olduğu yerden mi olacağı belirtilir; çünkü kişinin amac! bu niteliklere göre değişir. Hayvanın vücudundan neresi su [içerken suya] ve [otlarken] otlağa daha yakın ise oranın eti daha güzeldir. Buna göre boyun eti su ve otlağa daha yakın olduğundan en lezzetli ettir, bacak eti ise daha uzak olduğundan lezzeti daha düşüktür.

7. Hayvan üzerinde selem akdi yapılırken [kemik konusunda] herhangi bir şey zikredilmemişse hayvanın kemiği adete göre kabul edilir; çünkü etin içindeki kemik hurmanın içindeki çekirdek hükmündedir. Etin kemiksiz olması şart koşulmuşsa bu şartla yapılan akit caiz olur, böyle sipariş verilmesi halinde kemiksiz olmayan eti kabul etmek gerekmez.

8. Kuş üzerinde selem akdi yapıldığında kişinin kuşun baş ve ayağını kabul etmesi, balık üzerinde selem akdi yapıldığında balığın üzerinde et bulunmayan kuyruğunu kabul etmesi gerekmez.

Er-Ravda ve eş-Şerhu'l-kebir'deki ifadeden anlaşıldığına göre balığın başını kabul etmek gerekir. Ancak Buveyfı[de yer alan rivayete göre İmam Şafii (r.a.)] bunu kabul etmenin gerekmediğini açık olarak belirtmiştir.

9. Et sipariş eden kişiye deri verilmişse, adete göre etle birlikte yenilen kuzu ve oğlak derisi, kuş ve balık derisi gibi derileri kabul etmek gerekir. Bunu Maverdı söylemiştir.

10. Av hayvanının eti üzerinde hayvanın hadım edilmiş olup olmaması, yemle beslenmiş olup olmamasının bir etkisi yoktur.

11. Av hayvanı üzerinde selem yapıldığında hayvanın iple mi, okla mı, köpekle mi parsla mı avlanacağının belirtilmesi şarttır. Çünkü köpeğin ağız kokusu diğerlerinden daha iyidir.

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

3. KUMAŞLAR / ELBİSELER ÜZERİNDE YAPILAN SELEM AKDİNİN ŞARTLARI