NECEŞ / NECŞ:
Hattabi Necş kelimesini
şöyle tarif etmiştir: Necş şudur: Bir adam bir malın satışa arz edildiğini
görür, alıcı olmadığı halde, alıcılar fiyatı artırsınlar diye, alıcı görünüp
fiyatını artırır. Adamın bu hareketine Necş denilir. Bu hareket alıcıları kandırdığı
için haramdır.
Nevevi de Hattabi gibi
Necş'i tarif ettikten sonra: Bu fiil, icma ile haramdır. Adamın bu hareketi
yüzünden yüksek fiyatla yapılan satış akdi sahihtir. Satıcı, adamın bu
durumundan haberdar ise ikisi de günah işlemiş olurlar. Şayet satıcının bilgisi
dışında bu fiil işlenmiş ise, günah bunu yapana aittir. Satıcının haberi yok
ise ve satış akdinden sonra müşteri bu durumu öğrenir ise artık müşteri akdi
bozamaz. Hatta sahih kavle göre, satıcı durumdan haberdar olsa bile yine
müşteri cayamaz. Çünkü aldanma hususunda kusurludur.
Malik'den yapılan bir
rivayete göre, bu akid fasiddir. Malik; hadisteki yasaklama akdin
geçersizliğini gerektirir, demiştir.
Ebu Bekir, Nbcş'i şöyle
tarif etmiştir: Alıcı olmayan bir kimsenin, satışa arz edilen bir malı, yüksek
fiyatla satılsın, diye övmesidir.
Nevevi, bu tarifi tasvip
etmeyip ilk tarifin sıhhatlı olduğunu söylemiştir.