Abdullah b. Ubeydullah b. Ebi Müleyke :
Tâbiînin büyüklerinden.
Doğum târihi bilinmemektedir. Künyesi Ebû Muhammed et-Teymî, el-Kureşî,
el-Mekîd’dir. Mekke-i Mükerreme’de yaşamış olup, yine orada 117 (m. 735)
yılında vefât etmiştir. Fıkıh, tefsîr, hadîs ve kırâat ilimlerinde büyük âlim
olup, zamanının meşhûrlarındandır. Mekke’de halifeliğini ilân eden Abdullah bin
Zübeyr’in kadılığını yapmıştır. Harem-i şerîfin müezzini idi. İmâm-ı
Buhârî’nin rivâyetine göre
otuz Sahâbî ile görüşmüş ve onlardan hadîs rivâyet etmiştir. Hazret-i Âişe Ümmü
Seleme, Abdullah bin Amr bin el-As, Abdullah İbn-i Abbâs, Abdullah bin Ömer,
Abdullah bin Mes’ûd, Talha bin Ubeydullah, Abdullah bin Ca’fer, Abdullah bin
Zübeyr, Hz. Osman ve Zekvân bunlardandır. Kendisinden de Amr bin Dinar,
Abdurrahman bin Ebî Bekr, Ata bin Ebî Rebâh, İbn-i Cüreyc, Yezîd
bin İbrâhîm, Cerîr bin
Hâzim, Nâfi bin Amr ve birçok âlim hadîs rivâyetinde bulunmuştur. Ebû Zür’â ve Ebû Hâtem Ebî Muleyke’nin sika
(güvenilir) bir râvi olup, çok hadîs-i şerîf rivâyet edenlerden (müksirûnden)
olduğunu söylemişlerdir.
Buyurdu ki: “Ebû Cehl’in
oğlu İkrime (r.a.), Kur’ân-ı kerîmi eline alır, yüzüne sürer ve “Rabbimin
kitabı,
Rabbimin kelâmı” diye
ağlardı. Hz. Âişe’den rivâyet edilen bir hadîs-i şerîfte, “Mü’mine diken
(batması) veya daha büyük musîbet isabet ederse, O (Günahlarına) keffârettir.”
Teravih namazının Hulefâ-i
râşidîn ve Eshâb-ı kirâm zamanında da yirmi rek’at kılındığını rivâyet eden
Tâbiînden birçok âlimden biri de İbn-i Ebî Muleyke’dir.
Mekruh vakitlerde (güneş
doğarken, tam tepede iken ve güneş batarken) namaz kılmanın mekruh olduğunu
bildiren bir`rivâyeti de vardır. Şu hadîs-i şerîf de onun rivâyetlerindendir.
Resûlullah (s.a.v.) “Kim hesaba çekilirse azâb edilmiş
olur” buyurdu. Hz. Âişe,
(Allahü teâlâ “İşte böylesi kolay bir hesaba çekilir” (İnşikâk sûresi 8)
buyurmuyor mu?) diye sorunca “Bu senin dediğin arzdır (Amellerin sahiplerine
arz olunmasıdır) yoksa her kim ince hesaba çekilirse helâk olur” buyurdu.
Kaynaklar:
---------------
1) Tehzîb-üt-tehzîb cild-5,
sh-306
2) Tezkiret-ül-huffâz
cild-1, sh-101
3) Miftâh-üs-se’âde cild-2,
sh-19
4) El-A’lâm cild-4, sh-102
5)
El-Menhel-ül-Azb-ül-mevrûd şerh-i Süneni’l-İmâmi ebî Dâvud cild-1, sh-152
6) Vefeyât-ül-a’yân cild-3,
sh-62, cild-4, sh-129