On Altıncı Bölüm: YAHUDİLER VE YAHUDÎLİK
16.1. HZ. MUSA'DAN ÖNCEKİ DEVİR
16.1.1. İsrail Oğullarının Geçmişi
16.1.2. Yahudiliğin Menşeî ve Tarihi
16.1.3. Hz. Yusuf (a.s.) Zamanında Yahudiler
16.1.4. Mısır'da Aşırı Milliyetçilik Hareketi
16.2. HZ. MUSA'NIN PEYGAMBER OLUŞU
16.2.2. İsrail Oğullarının Korkaklığı
16.2.3. Mısır'dan İsrail Oğullarının Göçü
16.2.4. Hz. Musa'nın Kavminin Çölde Dolaşması
16.2.5. Filistin'e Saldırma Emri
16.2.6. Bir Ceza Olarak Çölde Dolaşmanın İkinci Devresi
16.3. FİLİSTİNİN FETHİ VE SONRASI
16.3.2. Hz. Musa (A.S.)'nın, İsrail Oğullarını Doğru Yola Getirmek İçin Yaptığı İkâzlar
16.3.3. Hz. Yuşa'nın Vaaz ve Telkinleri
16.3.4. Filistin'in Fethinden Sonraki Durum
16.3.5. İsrail Oğullarının İlk Büyük Fitne ve Fesâd Devri
16.3.6. Allah Tarafından Verilen İkinci Bir Mühlet
16.3.7. Yunan Nüfuzu ve Mekkabî İsyânı
16.3.8. İkinci Büyük Fitne ve Fesâd Devri ve Yahudi Devletinin Sonu
16.3.9. Tevrat'ta Yapılan Tahrifler
16.4. SON PEYGAMBER (A.S.)'İN NÜBÜVVETİNİN AREFESİNDE YAHUDİLERİN DİNÎ VE SOSYAL DURUMU
16.4.1. Arabistan'daki Yahudilerin Güvenilir Bir Tarihi Yoktur
16.4.2. Hz. Muhammed (A.S.)'in Peygamberliği Sırasında Yahudilerin Durumu
16.4.3. Yahudilerin Ekonomik Durumu
16.4.4. Yahudilerin Dinî İnanç ve İbâdetleri Sadece Birer Gösteriydi
16.4.7. Yahudilerin Hz. Muhammed (a.s.)'e Takındığı Düşmanca Tavır
16.4.8. Yahudilerin Düşmanlığı ve Çıkardıkları Fitneler
On Altıncı Bölüm: YAHUDİLER VE YAHUDÎLİK
16.1. HZ. MUSA'DAN ÖNCEKİ DEVİR
Hz. İshâk (a.s.)'ın evlâtları arasında Hz. Yakup, Hz. Yusuf, Hz. Musa, Hz. Davûd, Hz. Süleyman ve Hz. Îsa (a.s.) ve bazı diğer peygamberler gibi büyük isimlere rastlanıyor. Hz. Yakûb'un lakabı İsrail idi, bu sebeple, evlâtlarına Ben-i İsrail veya İsrail oğulları denmiştir. İsrail oğulları, eski çağların en güçlü ve en etkin dini ve siyasi topluluklardan biriydiler, İsrail oğullarının vaaz ve tebliğlerinin sonunda, dinlerini kabul eden diğer bir çok millet de kendi siyasi ve kültürel hüviyetlerini kaybederek zamanla İsrail oğullarından biri oluverdiler. Bu muazzam topluluk zeval ve çöküşleri yüzünden madden ve mânen yozlaşıp, bozulunca önceleri Yahudilik ve sonra Hıristiyanlık gibi dünyanın iki büyük dini doğmuş oldu.
İsrail oğullarının rivâyetlerine göre; ataları Hz. Yakûb (a.s.), Cenâb-ı Allah ile güreş yapmıştı. Güreş bütün gece sürdü ve sabah olunca da Allah-u Teâlâ, Hz. Yakûb'u yenemeyince kendisine şöyle dedi: "Bu iş burada biter, bana artık gitme izni ver." Hz. Yakûb, "hayır, Sen bana bereket ve bolluk verinceye kadar sana gitme izni vermeyeceğim" diye cevap verdi. Allah, "adın nedir?" diye sordu. O da "Yakûb değil İsrail olacaktır. Zira, sen Allah ve diğer adamlarla güreştin ve gâlip geldin."[1].
16.1.1. İsrail Oğullarının Geçmişi
İsrail oğulları arasında bir yandan, Hz. İbrahim, Hz. İshâk, Hz. Yusuf v.s. gibi büyük peygamberler doğdu, diğer yandan, bu millet Hz. Yusuf zamanında Mısır'da hatırı sayılır kuvvet ve iktidara sahip oldu. Öyle ki, İsrail oğulları dünyanın en büyük hâkimi ve en kuvvetli, kudretli ve müreffeh ulusu olarak ün yaptılar.
Tarihçiler ve din âlimleri, İsrail oğullarının iktidar ve ikbal devrinin Hz. Musa (a.s.) ile başladığına inanırlar. Oysa, Kur'ân-ı Kerim'in Maide sûresinin 20. âyetine göre bu millet çok daha önceden parlak dönemini yaşamıştı. Kur'ân-ı Kerîm'de bizzat Hz. Musa'nın kendi milletinin parlak geçmişinden söz ettiği de beyan edilmiştir.
16.1.2. Yahudiliğin Menşeî ve Tarihi
Gerçek şudur ki, gerek Hz. Musa gerekse O'ndan önceki ve sonraki peygamberlerin getirdiği din İslam'dan başka bir şey değildi. Bu peygamberlerden hiçbiri Yahudi değildi. Yahudilik onların zamanında doğmuş da değildir. Yahudilik kelimesi çok daha sonraki devrin ürünüdür. Aynı şekilde Yahudi dini veya Musevilik de çok daha sonraki devirlerde teşekkül etmiştir. Yahudilik, Hz. Yakûb'un dördüncü oğlu Yehuda'ya atfedilmektedir. Hz. Süleyman (a.s.)'ın kurduğu muazzam saltanat İsrail ve Yahudiyye adıyla ikiye bölününce, ikinci devlete Yahuda'nın soyundan gelenler hâkim oldular. Birinci devlet, (ki Sameriyye ismini de taşıyordu), İsrail oğullarının başka bir kabilesinin eline geçti. Büyük Asur İmparatorluğu daha sonra bu Sameriyye veya İsrail devletlerini ve başkentini ortadan kaldırmakla kalmadı, bu devlette kalan İsrail oğullarının çoğunu da temizledi veya başka memleketlere sürgüne gönderdi. Bundan sonra ayakta kalmayı başaran Yahudiyye'de çoğunluğunu Yahuda'nın evlâtlarının oluşturduğu Bünyamin ve bazı diğer ufak tefek İsrail kabileleri hayatta kalabildi. Yahuda'nın soyundan gelenler arasından çok sayıda rahip, kâhin, rabbî ve ahbârlar doğdu. Bunların kendi fikir, görüş ve felsefeleri doğrultusunda, yüzyıllar içinde bir akide, inanç, dua, ibadet ve törenler manzumesi meydana geldi, ki buna sonradan "Yahudilik" denildi. Yahudi inanç ve ibadetlerinin iskeleti ta M.Ö. dördüncü yüzyılda ortaya çıktı ve M.S. beşinci yüzyıla kadar şekillenmeye devam etti.
Aradan geçen uzun yıllar süresince, Hz. İshâk'a, Hz. Yakûb'a veya Hz. Musa'ya gelen dinin yüzünü tanınmaz hale getirdiler. Gerçek dinin çok az unsurları Yahudilikte asıl şekillerini koruyabildiler. Diğer akide ve inançlar ise, Yahudi din adamlarının, kâhin ve rabbîlerin yanlış telakki ve tefsirleri ile tevilleri ve kasıtlı tahrifleri yüzünden şirk ve putperestliğe yakın hale geldi: Bu sebepten dolayıdır ki, Kur'ân-ı Kerîm'de muhtelif yerlerde İsrail oğullarına şöyle hitap edilmiştir: "Ey, Yahudi olmuş İnsanlar". Yani, Kur'ân-ı Kerîm'e göre "Yahudilik", sapıklık ve şirk ile eşdeğerde ve eşanlamda idi. Ayrıca, Yahudilik batağına düşen sadece İsrail oğulları değildi, bazı diğer ırk ve milletten olanlar da bunlar arasında idi. Kur'ân-ı Kerim'de İsrail oğullarından bahsedilirken aynen "Ben-i İsrail" veya "İsrail oğulları" deyimi kullanılmıştır. Fakat Yahudiliği meslek edinenlere "Yahudi olmuş İnsanlar" deyimiyle hitap edilmiştir.
16.1.3. Hz. Yusuf (a.s.) Zamanında Yahudiler
İncil ile Mısır tarihini mukayeseli olarak okumuş ve incelemiş olan Çağımızın araştırmacıları, Mısır hükümdarlarından "Hyksos" (Çoban) kralları arasında yer alan Apophis'in Hz. Yusuf (a.s.) olabileceği ihtimalini ortaya koymuşlardır. Zira, bu kralın yaşadığı devir, Hz. Yusuf’unki ile denk gelmektedir.
Mısır'ın başkenti Memphis idi. Bunun kalıntıları bugün Kahire'nin güneyinde yaklaşık 24. km.'de bulunmaktadır. Hz. Yusuf buraya 17-18 yaşında iken gelmişti. 2-3 sene, Mısır kralının sarayında kaldı ve 8 sene de zindanda. 30 yaşında iken Mısır hükümdarı oldu ve 80 yaşına kadar rakipsiz Mısır tahtında kaldı. Hükümdarlığının 9'uncu veya 10'uncu yılında Hz. Yakûb (a.s.)'u bütün ailesiyle Filistin'den Mısır'a çağırdı, ve kendilerini Dimyat ile Kahire arasındaki bir mevkiye yerleştirdi.
İncil’de Hz. Yusuf'un ailesinin yerleştiği yerin adı Cuşan veya Gûşen olarak yazılmıştır.[2] Hz. Mûsâ (a.s.) doğuncaya kadar bunlar buralarda kaldılar. İncil'deki kayıtlara göre, Hz. Yusuf 100 yaşma geldikten sonra vefat etti ve ölmeden önce, İsrail oğullarına, Mısır'dan ayrılırken kemiklerini yanlarına almalarını vasiyet etti.
İsrail oğullarının Mısır'a yerleşmelerine imkân sağlayan Hz. Yusuf bizzat bir peygamber idi. Bundan sonra 400-500 sene Mısır'ın iktidarı İsrail oğullarının ellerinde kaldı ve bu süre içinde Mısır'da Allah'ın dinini -yani İslam'ı- yaymaya büyük gayret sarf ettiler. Bu müddet içinde Allah'ın dinini kabul etmiş olanların sadece dini değil, aynı zamanda yaşantıları ve kültürü de değişmiş olmaktadır. Bu imanlı ve inançlı Mısırlılar gayet tabii ki kendi ırklarından olan diğer Mısırlılardan her bakımdan farklı bir inanç ve yaşantıyı benimsemiş ve böylece İsrail oğullarına daha çok yaklaşmış, yanaşmış ve onlarla kaynaşmış olabilirler. Müşrik yerliler böylece imanlı Mısırlılara, tıpkı Hindistan'da yerli Hinduların yerli müslümanlara yaptıkları gibi yabancı muamelesi yapmış olabilirler. Mısırlı müslümanlar da Hintli müslümanlar gibi, yerli müşrikler tarafından "İsrail oğulları" olarak sıfatlandırılmış olabilir. Bizzat Mısırlı müslümanlar bütün dinî, sosyal ve kültürel faaliyetleri bakımından yerli müşriklerden kopmuş olabilirler. Onların alışverişleri ve kaynaşmaları artık daha çok İsrail oğullarıyla gerçekleşmiş olabilir. Bu sebepten dolayıdır ki, Mısır milliyetçiliği aşırı derecede herkesi sarınca İsrailoğullarının uğradığı her türlü zulüm, baskı ve işkenceye Mısırlı müslümanlar da hedef oluverdiler. Ve İsrail oğulları Mısır'ı terk etmeye mecbur edilince bu zavallılara Mısırlı müslümanlar da katılıverdiler, ama artık herkesin adı "İsrail oğulları" olmuştu.[3]
16.1.4. Mısır'da Aşırı Milliyetçilik Hareketi
Hz. Yusuf (a.s.)'un devr-i hükümeti geçince Mısır'da görülmemiş bir milliyetçilik hareketi başladı. "Yerli ve ulusal iktidar" sloganıyla başlatılan bu hareketin sonunda Kıptîler iktidara geldiler. Yeni milliyetçi iktidar, İsrail oğullarının gücünü ve etkisini ortadan kaldırmak için elinden gelen çabayı harcadı. Bir taraftan, İsrail oğullarına bütün iktidar, hükümet, mevki ve makam kapıları kapatılırken, bir taraftan da her türlü zulüm ve baskıya maruz kaldılar, İsrail oğulları sadece hakarete uğramak, aşağılanmak veya kötü işlerde çalıştırılmakla kalmadı, aynı zamanda nüfuslarının azaltılması için plânlı bir soykırımına da başlandı. Erkek çocukları öldürülmeye başlandı. İsrailli kızlar ve kadınlar öldürülmedi, ama Kıptîler ile evlenmeye zorlandı. Böylece sadece Kıptî ırkın gelişmesi için mükemmel bir plan uygulanmaya başlandı. Talmud'daki kayıtlara göre bu korkunç sindirme ve temizleme hareketi ve soykırımı, Hz. Yusuf (a.s.)'un vefâtından 100 yıl sonra başladı. Yeni ırkçı Kıptî iktidar, önceleri İsrail oğullarının verimli toprak ve evlerine el koydu, diğer mal ve mülklerini zaptetti ve daha sonra da hükümet ve devletteki bütün mevki ve makamlarından onları mahrum bıraktı. Kıpti hükümdarlar baktılar ki, bunlar da İsrail oğullarının müthiş gücünün kırılmasına ya da onların Mısırlı dindaşlarının büyük nüfuzunun azalmasına yetmemiştir; bunun üzerine onları zelil ve rüsvây etmeye başladılar. Onları en kötü ve ağır işlerde çalıştırıp en az ücret vermeye başladılar. Ayrıca, yukarıda işaret ettiğimiz gibi nüfuslarını da azaltmak için sinsi bir plân uygulamaya başladılar. Kur'ân-ı Kerim'de; Firavunların, Mısır nüfusunun bir bölümünü zelil ve rüsvây ettikleri ve İsrail oğullarına hayatlarını çekilmez hale getirdikleri (Bkz: Bakara sûresi) konusunda yer alan kayıtlar işte bu durumu izah etmektedirler.
16.2. HZ. MUSA'NIN PEYGAMBER OLUŞU
İsrail oğulları birkaç asır rezil bir hayat sürdüler. Durumlarına acıyan Cenâb-ı Allah, aralarından Hz. Musa (a.s.) gibi güzide bir peygamber çıkardı ve bu sevgili kulu vasıtasıyla onların esaretine, rezil hayatına ve acınacak durumuna son verdi. Sonra, onlara kutsal kitabını indirdi. Hz. Musa'nın talimatı ve bu kitabın buyrukları sayesinde aynı mazlum, mahkûm ve rezil millet, tekrar dünyanın en güçlü ve en kudretli uluslarından biri haline geliverdi.
Hz. Musa (a.s.) Firavun'un önüne iki mesajla çıkmıştı: Birincisi, Allah'a itaat etsin (İslâmiyeti kabul etsin); ikincisi, eskiden müslüman olan İsrail oğullarına yaptığı baskı ve zulme son versin.
Hz. Musa (a.s.) aynı zamanda, İsrail oğullarına da şu öğütleri veriyordu: "Allah'tan yardım isteyin ve sabredin. Bu toprak Allah'ındır ve Allah kullarından kimi istiyorsa bunun varisi yapıyor. Son başarı, O'ndan korkarak işlerini yapmaya devam edenlerindir."
16.2.2. İsrail Oğullarının Korkaklığı
Firavun gibi zâlim bir hükümdar ve Kıptîler gibi kana susamış ve İsrailoğullarının adını ve sanını bu dünyadan silmeye kararlı olan bir milletten korkan İsrail oğulları önceleri Hz. Musa'nın vaaz ve telkinlerinden bucak bucak kaçtılar. Hakkı kabul eden ve Hakkın bayraktan (Hz. Musa)'nın yanında âncak birkaç genç erkek ve kız toplanabildiler. Yetişkin kişiler, anne ve babalar ile yaşlı kişiler Hz. Musa'dan ve talimatından yangından kaçar gibi kaçtılar. Dünyayı seven ve ellerindeki küçük nimetlerini bırakmak istemeyen bu dar görüşlü, menfaatçi ve korkak kişiler, Hak yolunun tehlikelerine katlanmayı göze alamadılar. Bu kişiler, Hakk'a yanaşmak şöyle dursun. Hakk'ı benimsemiş olan birkaç genci de korkutmaya ve yollarından caydırmaya çalıştılar. Onların Hz. Musa'nın yanına gitmemelerini ve böylece Firavun'un gazabına maruz kalmamalarını istediler.
İsrail oğullarının yaşını, başını almış fertlerinin bu tutumu, Hz. Musa'nın peygamberliğinden şüphe etmelerinden ya da mesajının doğru olmadığına inanmalarından kaynaklanmıyordu. İsrail oğullarının bu tutumunun sebebi, sadece Firavun ve hâkim sınıfa yaranmak ve böylece bazı menfaatler koparmaktı. İsrail oğullarının ileri gelenleri, Hz. Musa'ya muhalefet etmek suretiyle hem Firavun'un mezâliminden kurtulmak, hem de mevki ve makam sahibi olmak istiyorlardı. Bunlar hem ırk hem din bakımından Hz. İbrahim, Hz. İshâk, Hz. Yusuf ve Hz. Yakûb (a.s.)'un ümmetiydiler ve dolayısıyla Allah'ın gerçek dinini tanıyor ve biliyorlardı. Ne var ki, uzun yıllardan beri siyasî, sosyal ve ekonomik şartlar ile dış etkenler ve bizzat kendi ahlâki bozuklukları yüzünden ürkek, korkak ve güçsüz hale gelmişlerdi ve artık küfre ve batıl inançlara karşı yükselen iman ve hidayet sesine kendi seslerini katmaktan uzak kalmışlardı.
Ben-i İsrail üst üste iki zulüm ve baskı dönemini yaşamıştı. Bunlardan birincisi, Firavun II. Ramses'in hükümdarlığı sırasında ve Hz. Musa'nın doğumundan önce idi. İkincisi ise, Firavun Menfitâh döneminde Hz. Musa'nın peygamberliğe tâyin edilmesinden sonra başladı. Her iki zulüm ve baskı devrinde İsrail oğullarından doğan erkek çocukları öldürülüyor, kızları ise ilerde nikâha alınmak üzere serbest bırakılıyordu.
Hz. Musa ile Firavun arasındaki amansız çekişme, düşmanlık ve mücadelede İsrail oğullarının ne kadar utanç verici bir tavır içinde oldukları İncil'in şu ibaresinden belli olmaktadır:
"Onlara (İsrail oğullarının ileri gelenleri), Firavun'un yanından ayrıldıktan sonra dışarıya çıkınca yolda Hz. Musa ile Hz. Harun'u, kendilerini beklerken gördüler, O zaman onlara (iki peygambere hitap ederek), "Tanrı görüyor ve hakkınızda adaletini göstersin. Siz bizi Firavun ve yardımcılarının gözünde öylesine rezil etmişsiniz ki, bizim öldürülmemiz için onlara adetâ kılıç vermişsinizdir dediler." (Huruc; 6: 20-21)
Talmud'da ise İsrail oğullarının, Hz. Musa ile Hz. Harun'a şöyle dedikleri kaydedilmiştir:
"Biz, bir kurdun bir kuzuyu yakalamasından sonra bir çoban o kuzuyu kurtarmaya çalışırken, paramparça olan tıpkı o zavallı kuzu gibiyiz. Sizin ile Firavun arasındaki çekişmede zarar gören biz oluyoruz."
16.2.3. Mısır'dan İsrail Oğullarının Göçü[4]
Cenab-ı Allah, nihayet bir geceyi İsrail Oğulları ve Mısırlı müslümanların Mısır'dan çıkmalarının tarihi olarak belirledi. Kararlaştırılan gün ve saatte, Mısır'ın her köşesinden çıkan iman sahipleri sayısız kafileler oluşturdular ve büyük bir kalabalık meydana getirdiler. Muhâcirlerin başında bulunan Hz. Musa (a.s.) Kızıldeniz'e giden yolu tercih etti. Ancak o taraftan Firavun büyük bir orduyla Musa ve taraftarlarının peşine düşmüştü ve İsrail oğulları tam denize açılmaya hazırlanırken, onlara yetişiverdi. Muhacirler Firavun'un ordusuyla deniz arasında sıkışmışlardı. Tam o sırada, Hz. Musa'ya Allah'tan emir geldi, "Asâ'nı suya vur" diye. Deniz ortadan ikiye bölündü, her iki tarafta birer su dağı oluştu ve denizin dibinde muhacirlerin geçmesi için kuru bir yol açılmış oldu. Muhâcirlerin tümü karşıya geçer geçmez Firavun da ordusuyla beraber denizde açılan yola girdi, ama bütün ordusu yolun ortasında bulunduğu sırada iki tarafta duvar gibi duran sular gelip birleşti. Böylece Firavun ve ordusu denizin sularına gömüldü.
16.2.4. Hz. Musa'nın Kavminin Çölde Dolaşması
Hz. Musa (a.s.) İsrail oğullarını alarak Mısır'dan Sina yarımadasının Mâreh, Eylem ve Rafi'dem mevkilerinden geçti ve Sina dağına geldi. Bir seneden fazla bir müddet burada kaldı.[5] Tevrat'ın büyük bir kısmı burada indi.
16.2.5. Filistin'e Saldırma Emri
Bundan sonra, Hz. Musa (a.s.)'ya, İsrail oğullarını Filistin'e götürme emri verildi. Filistin'in vaadedilen toprak olduğu, bunun İsrail oğullarının mirası olduğu ve askeri bir harekâtla ele geçirilmesi icap ettiği belirtildi. Binaenaleyh, Hz. Musa (a.s.) İsrailoğullarını yanına alarak Teb'îr ve Hasîrât yoluyla Faran çölüne girdi. Hz. Musa buradan bir heyeti, Filistin'deki durum hakkında bilgi toplamak amacıyla bu memlekete gönderdi. Bu heyet, Kâdis mevkiinde Hz. Musa'ya gelip raporunu verdi. Hz. Yuşa, (Joshua) ile Kalib'in dışında diğer heyet üyelerinin anlattıkları çok cesaret kinci ve iç karartıcıydı. Bunun üzerine İsrail oğulları isyân bayrağını çektiler ve Filistin'e yürümeyeceklerini bar bar bağırmaya başladılar.
16.2.6. Bir Ceza Olarak Çölde Dolaşmanın İkinci Devresi
İsrail oğullarının bu itaatsizliği ve münasebetsizliğinden gazaba gelen Allah, kendilerini 40 yıl çölde dolaşmaya mahkûm etti. Allah’ın emrine göre, İsrail oğullarının Sina'da bulunan nesli, Yuşa (Joshua) ile Kalib dışında Filistin'in yüzünü göremeyecekti. Gerçekten de İsrail oğulları bundan sonra uzun yıllar çölde dolaşıp durdular. Önce Faran çölünde sonra da Sûr sahrası ve Şeyin çölü arasında mekik dokudular, bin bir zorluk ve tehlikelerle karşı karşıya bulundular ve bu arada, 'Amalika, Amûrîler, Adûmîler, Mezyânîler ve Mevâb sakinleriyle çatışmak ve hayat mücadelesi vermek zorunda kaldılar.
16.3. FİLİSTİNİN FETHİ VE SONRASI
40 yıllık müddetin sonuna gelindiğinde Adûm hududunda Hor dağı yakınlarında Hz. Harûn vefat etti. Hz. Musa (a.s.) Ben-i İsrail'i alarak Mevâb bölgesine girdi ve bütün bölgeyi fethederek Hasbûn ve Şatîm'e vardı. Burada Abarim dağında Hz. Musa (a.s.) da vefat etti. O'ndan sonra, İsrail oğullarının önderliğini, ilk halifesi Hz. Yuşa (Joshua) yaptı. Hz. Yûşâ, doğudan Ürdün nehrini geçerek karşı yakadaki Yerîhû (Eriha) şehrini fethetti. Bu, İsrail oğullarının ellerine geçen Filistin'in ilk şehriydi. Bundan sonra kısa bir müddet içinde bütün Filistin, İsrail oğullarının ellerine geçiverdi. Daha önce işaret ettiğimiz gibi, İsrail oğullarının dinî ve ahlakî çöküşleri Filistin'e girmelerimden önce başlamıştı. Filistin'in fethinden sonra ise daha büyük kötülükler yaptılar ve günah işlediler ve bunun korkunç neticesini de daha sonra gördüler.
16.3.2. Hz. Musa (A.S.)'nın, İsrail Oğullarını Doğru Yola Getirmek İçin Yaptığı İkâzlar
İbrahim sûresinin 7. âyetinde Hz. Musa'nın vasiyeti şöyle naklolunmuştur:
"Eğer şükrederseniz, nimetim arttırırım, eğer nankörlük ederseniz, azabım şiddetlidir diye Rabbinizin ilân eylediğini de hatırlayınız."
İsrail oğullarının bu şekilde ikâz edilmesi gerekiyordu, çünkü onlar Allah'ın nimetlerinden iyice istifade ettikten sonra zamanla yozlaşmış ve Allah'a itaatsizlik etmeye başlamışlardı. Onlar geçmişte de birçok defa Allah'a itaatsizlik etmiş ve her defasında cezalandırılmış ve tekrar doğru yola getirilmişlerdi. İsrail oğullarının çileli bir yolculuğunun sonunda Filistin gibi bereketli bir memlekete yerleşince şeytâna daha çok uyacakları, günâh ve şerre daha çok bulaşacaklarına dair endişeler boşuna değildi. Onların geçmişini bilen ve huyunu anlamış olan biri kendilerinin aynı yanılgıya düşeceklerini sezebiliyordu.
Kur'ân-ı Kerim'deki ikazın benzeri ayrıntılı biçimde İncil'de de yer almıştır. Rivâyetlere göre, Hz. Musa (a.s.) ölümünden birkaç gün önce İsrailoğullarını toplayarak uzun bir konuşma yapmış, bu konuşmasında, İsrail oğullarının geçmiş tarihinden örnekler vermiş, Tevrat'ta yer alan önemli tâlimâtı tekrarlamış ve en son meşhur ikâzını yapmıştır. Hz. Musa'nın konuşmasının bu bölümü hitabetin bir şaheseri olup son derece etkileyici ve ibret vericidir. Meselâ, şu satırlara bakalım:
"Eğer sen, Hüdâvend'in, kendi Tanrı'nın, söylediklerini samimiyetle kabul edip, bugün benim sana verdiğim, O'nun bütün hüküm ve talimatına titizlikle uyarsan; Hüdâvend, Senin Tanrın, seni bütün dünyanın milletleri arasında en büyük ve üstün kılacaktır... Lâkin sen böyle yapmazsan, ve Hüdâvend'in, kendi Tanrı'nın, sözlerine ve bugün benim sana verdiğim onun talimat ve kanunlarına titizlikle uymazsan, bütün bu lanetler senin üzerinde olacaklardır ve sana dokunacaklardır. Sen şehirde de lânetlenmiş olacaksın tarlalarda da... Salgın hastalıklar senin peşini bırakmayacaktır... Senin üstündeki gök, pirinç gibi ve ayağının altındaki yer demir gibi olacaklardır... Hüdâvend seni düşmanlarına mağlup edecektir... Sen belki de bir kadınla nişanlanacaksın... Ama başka biri onunla cima' edecektir. Sen ev kuracaksın, ama bunda oturamayacaksın. Sen. ağaç dikeceksin, ama meyvesini yiyemeyeceksin. Senin öküzün ise senin gözünün önünde kesilecektir... Sen aç, susuz, çıplak ve her şeye muhtaç olarak kendi düşmanlarına hizmet edeceksin. Tanrı, düşmanlarını sana gönderecektir ve hasmın senin boynuna boyunduruk takacaktır. Bu boyunduruk, sen mahvoluncaya kadar kalacaktır... Hüdâvend seni yerin bir ucundan başka bir ucuna kadar bütün milletler arasında zelil ve rezil edecektir." (İncil, Bölüm 29, ayet 15-64)
16.3.3. Hz. Yuşa'nın Vaaz ve Telkinleri
İsrail oğullarının, Mısır'da Kıptilere uzun yıllar kölelik ve uşaklık yapmaları, onların kişilik, karakter, ahlâk ve hayata bakış açısını öylesine bozmuş, öylesine yozlaştırmıştı ki, bunun etkilerini Mısır'dan çıkmalarından 70 yıl sonra bile, -ki o zamana kadar zaten putperestliğe başlamışlardı- Hz. Musa'nın ilk halifesi Hz. Yûşâ' (Joshua) son hutbesinde şunları söylemek mecburiyetinde kalmıştı:
"Siz Hüdâvend (Allah)'ten korkun ve iyi niyet ve sadakatle ona itaat edin ve ibadet edin. Ve ecdâdlarınızın Büyük Nehrin (deniz) öbür tarafında, Mısır'da taptıkları tanrıları kendinizden uzaklaştırın. Bundan böyle Allah'a ibadet edin, O'na tapın. Ama eğer, Allah'a tapma hoşunuza gitmiyorsa, siz bugün tapacağınızı (putu) seçin... Bana ve aileme gelince, biz Allah'a itaat ve ibadetten vazgeçmeyeceğiz."
Bundan anlaşılıyor ki, 40 yıl Hz. Musa (a.s.)'nın çaba, vaaz ve telkinlerine ve 28 yıl Hz.Yûşâ (Joshua)'nın talim, terbiye ve hidâyetlerine rağmen, İsrail oğulları doğru yola gelmemiş ve geçmişin pek çok kötü huylarını taşımalarının yanı sıra yeni yeni kötülükler öğrenmiş ve tamamıyla şirk ve putperestliğin esiri olmuştu.
16.3.4. Filistin'in Fethinden Sonraki Durum
Hz. Musa'nın vefatından sonra İsrail oğulları Filistin'e hâkim olduklarında burada çeşitli müşrik uluslar ve topluluklar yaşıyordu: Meselâ Hitit, Amûrî, Kenanî, Firizzî, Havî, Yebûsî, Filisti v.s. Bu toplulukların birçok tanrıları vardı, ki haklarında ağızlara alınmayacak dedikodular meşhurdu. Yerli Filistinliler arasında çocukları tanrılara kurban etmek çok yaygın bir âdetti. Mâbedleri birer fuhuş yuvasıydı. Kız ve kadınları mâbedlere rahibeler olarak almak ve onlarla cinsi münasebette bulunmak rahipler ve kâhinlerin en büyük eğlencesiydi.
Tevrat'ta Hz. Musa'ya verilen emirde Filistin'in fethinden sonra müşrik nüfusunun toptan öldürülmesi ve bütün Filistin'in müşriklerden temizlenmesi yer alıyordu, İsrail oğulları, Filistinlilerle sıkı-fıkı, olmaları, onlarla sosyal münasebette bulunmaları, onların sapık dini ve ahlâki görüşlerini benimsemeleri konusunda da ayrılmışlardı.
Ama İsrail oğulları Filistin topraklarına girdikten sonra bu ilâhi emri unuttular, müşrik Filistinlileri tamamıyla temizleyemediler, aksine onların sapık inançlarını benimsemeye başladılar. Kendilerine ait olan güçlü ve birleşik bir devlet kuramadılar, aksine kabileler arasındaki rekabet ve düşmanlığa yenik düştüler. Her kabile kendisine ait olan bölgeyi merkezden ayırdı. Bu sebeple hiçbir bölgede müşriklere karşı etkin tedbirler alınamadı.
İncil'e baktığımızda, Sayda, Sûr, Dor, Mücedde, Beyt-i Şân, Cezr ve Kudüs gibi şehirlerin, Talût'un hakimiyetine kadar müşriklerin ellerine geçtiğini anlarız. Bu. şehirlerde hâkim olan müşrik medeniyet ve kültür İsrail oğullarını menfi şekilde etkilemeye devam etti. Bu arada, İsrail oğullarının ellerinde bulunan bölgelerin sınırlarındaki Filistî, Adûmî, Mevâbî ve Amûnîler'in güçlü devletçikleri de özerkliklerini sürdürdüler. Hatta daha sonraki dönemlerde İsrail bölgelerine tecavüz ve baskılarını bir hayli arttırarak topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirdiler. Ve, Allahu Teâlâ'nın Talût şeklinde kendilerine büyük bir yardımı gelmemiş olsaydı, bütün İsrailliler Filistin'den kovulmuş olacaklardı.
16.3.5. İsrail Oğullarının İlk Büyük Fitne ve Fesâd Devri
İsrail oğullarının, Hz. Talût'un önderliğinde birleşmesinden sonra kendilerine yönelik Filistinli kabilelerin büyük bir tehlikesi ortadan kalkmış oldu. Hz. Talût, İsrail oğullarının kaybettikleri topraklarını geri almakla kalmadı, ayrıca güçlü bir devlet ve hükümet meydana getirdi. Hz. Talût'tan sonra Hz. Davud ve Hz. Süleyman Filistin'de barış ve refah devrinin temelini attılar ve Hz. Musa (a.s.)'nın tamamlayamadığı misyonu tamamladılar.
Ne var ki, Hz. Süleyman'dan sonra İsrail oğulları arasında yeni ve çok büyük bir fitne ve fesâd devri başlamış oldu. Aralarındaki kavga ve anlaşmazlık iki ayrı devletin kurulmasına yol açtı. Bunlardan, İsrail adlı devlet Kuzey Filistin ve Ürdün toprakları üzerinde kuruldu, ki Başşehri Sameriyye idi. Güney Filistin ile Adum toprakları üzerinde kurulan ikinci devletin adı ise Yahudiyye idi, ki bunun Başşehri Kudüs'tü.
Müşrik akide, inanç ve fikir ilk önce ve en çok İsrail devletinin hükümdar ve halkını etkilediler. Hz. İlyas ile Hz. El-Yesâ1 (a.s.) bu fitne ve fesâdı durdurmak için ellerinden geleni yapmaya çalıştılar, ama başaramadılar. Felâkete doğru hızla yol almakta olan İsrailliler bu peygamberlerin uyarılarına kulak asmadılar. Nihayet, Allah'ın gazabı, Asurlar'ın saldırıları şeklinde ortaya çıktı. M.Ö. 900'de Asurların, İsrail devletine yönelik ardı arkası kesilmeyen saldırıları başladı ve M.Ö. 720'de zâlim Asur imparatoru Saragon bütün gücüyle İsrail'e saldırdı, Sameriyye'ye girdi ve İsrail devletine son verdi.
İsrail oğullarının ikinci devleti Yahudiyye'de de Hz. Süleyman'dan sonra, Allah'ın yolundan sapıldı ve şirke başlandı. Ama burada bu ameliye biraz daha yavaştı. Asurlular buraya da peyderpey saldırdılar, çeşitli şehirlerini ele geçirdiler ve Başkent Kudüs'ü muhasara altına aldılar. Ama Asurluların bu şehri almaya güçleri yetmedi ve Yahudiyye devleti Asurlulara haraç vermeyi kabul ederek tâbi oldu. Fakat, bu sadece bir nefes alma devresiydi ve M.Ö. 587'de, Babil Hükümdarı Buht-un Nasr, Yahudiyye'ye öldürücü bir darbe indirdi, küçük büyük bütün şehirlerini fethetti ve Kudüs'ü de ele geçirdi. Şehre girerek Süleyman Mabedi'ni yerle bir etti, Yahudilerin büyük bir kısmını katletti ve binlercesini de çeşitli ülkelere sürgüne yolladı.
16.3.6. Allah Tarafından Verilen İkinci Bir Mühlet
Sameriyye veya İsrail devletindeki İsrail oğulları, Asurluların saldırısından sonra siyasi, iktisadî, dinî ve ahlâkî açıdan öylesine derin bir bataklığa düştüler ki, bundan bir daha kalkamadılar. Fakat, Yahudiyye'de hayır ile şer arasındaki farkı bilen ve İsrail oğullarının madden ve mânen kurtulmaları için çırpınan bazı kimseler halâ sağ idi. Dinî ve ahlâkî kuralları devam ettiren bu sâlih kişiler Yahudilerin yeni bir güç olarak ortaya çıkmasına zemin hazırladılar. Diğer ülkelere sürgüne giden Yahudilerin de peyderpey gelmeleriyle güçleri gittikçe arttı. Allah’ın da rahmetiyle, Babil imparatorluğu da çöktü ve M.Ö. 539'da İranlı Fâtih Kuruş (Hüsrev) Babil'i feth etli ve ertesi yıl Ben-i İsrail'in kendi yurtlarına dönmelerine izin verdi. Yahudiyye'de de Yahudilere bir takım hak ve hürriyetler tanındı. M.Ö. 522'de İranlı Hükümdar Darius (Dara), Yahudi hükümdarlarının torunu Zerûd Babil'i Yahudiyye'ye vali tâyin etti. Bu vali, Süleyman Mabedini yeniden inşa ettirdi.
Bu devirde, Hz. Üzeyir, Musevilik'in arınması ve ıslâh edilmesi için büyük hizmetler verdi. Yahudi milletinin bütün ilim adamı, devlet ve siyaset adamı ile en iyi beyinlerini Yahudiyye'de topladı. Aralarında Tevrat'ın da bulunduğu İncilleri, bir yerde topladı ve neşretti. Yahudilerin din eğitimine ağırlık verdi, şeriat kanunlarını yeniden tertip etti, ahlâk kurallarını yaymaya çalıştı, İsrail oğullarına sızmakta olan şirk ve dinsizliğe sed çekmeye çalıştı. Bu konuda alınan tedbirlerden birisi, de Yahudilerle evlenmiş olan bütün müşrik kadınların boşanmasını sağlamak oldu.
Kısacası, 50 yıllık bir aradan sonra Kudüs yeniden kuruldu, Yahudi din ve kültürünün merkezi haline geldi.
16.3.7. Yunan Nüfuzu ve Mekkabî İsyânı
III. Antiucus M.Ö. 198'de Filistin'i fethetti. Yahudiyye'de korkunç siyasi ve ekonomik baskı uyguladılar. Yunan kültür ve medeniyetini geliştirmek ve yaymak konusunda büyük çaba harcadılar. Yunanlıların siyasi iktidarı ve ekonomik, sosyal ve kültürel baskısı altında kalan Yahudilerin bir bölümü Yunanlılardan geniş çapta etkilendiler ve efendilerini memnun etmek için Yunanlılaşmak konusunda hiçbir gayretten kaçınmadılar.
M.Ö. 157'de IV. Antiucus iktidara gelince Yahudi din ve kültürüne yeni ve daha büyük bir darbe indirdi. Ve bu hususta çeşitli ekonomik, siyasi ve dinî kanunlar çıkardı ve bunları en sert biçimde uygulamaya başladı. Fakat bu baskı ve zulüm Yahudiler arasında büyük bir direniş hareketini başlatmış oldu. Bu direniş, "Mekkabî Hareketi" olarak meşhur olmuştur. Mekkabî'ler kendi din ve kültürlerini korumak amacıyla Yunanlı hâkimlerine karşı büyük bir isyânı başlattılar. Hz. Üzeyir'in reform hareketinden etkilenen diğer Yahudiler de yanlarında toplandılar ve hepsi Yunanlı hâkimlerini ülkelerinden kovarak Mekkabî devletinin temelini attılar. Bu devlet M.Ö. 67'ye kadar bağımsız olarak kaldı ve bu süre içinde sınırları bütün Filistin ve çevredeki ülkelere kadar uzanmış oldu.
16.3.8. İkinci Büyük Fitne ve Fesâd Devri ve Yahudi Devletinin Sonu
Mekkabî'lerin hareketi, gücünü din ve ahlâktan almıştı. Ama Yahudiler tekrar iktidar sahibi olup, rahat ve lüks bir hayatı yaşamaya başlayınca yine dünyaya ve maddeciliğe yöneldiler. Ayrıca kabile ve zümreler arasındaki kavga ve çekişmeler de su yüzüne çıktı. Bu kavga ve anlaşmazlıklar öylesine büyüdü ki, bunların bir grubu Fâtih Pompei'yi Filistin'e davet etti. Bu davete uyan Pompei M.Ö. 63'te Kudüs'ü fethederek Yahudilerin istiklâl ve hürriyetine tekrar son verdi. M.Ö. 40'ta Filistin, zeki ve teşkilatçı bir Yahudi olan Herod'un valiliğine girdi. Büyük Herod adıyla bilinen bu şahıs, kendisini vali olarak tâyin etmiş olan Romalıları memnun etmek için ülkesinde, Roma kültür, medeniyet, örf ve âdetlerini yaymak yolunda özel gayretler sarf etti. Aynı zamanda, Yahudi din adamlarını korumak ve onlara çeşitli menfaatler sağlamak suretiyle, Yahudi halkının öfkelenmesini de önledi. Fakat Yahudiler arasındaki dini ve ahlâkî çöküş son haddini bulmuştu.
MS. 41'de Romalılar, Büyük Herod'un torunu olan Herod Agrippa'yı büyük babasının tasarrufunda bulunan bütün memlekete vali olarak tayin ettiler. Bu hükümdar kendi zamanında Hıristiyanlara olmadık zulmü yaptı. Aradan çok geçmeden Yahudiler ile Romalıların arası açılıverdi. Ve M.S. 64-66'da Yahudiler arasında büyük bir isyan patlak verdi. Romalılar buna sert bir cevap verdiler. M.S. 70'te Titus Kudüs'ü zaptetti ve burada ve Yahudiyye'nin diğer bölgelerinde büyük bir katliâm yaptı. Yüz binlerce Yahudi öldürüldü veya esir alındı. Bazıları da sefil ve rezil bir hayat sürmek için başta Mısır olmak üzere çeşitli ülkelere sürgüne gönderildiler.
16.3.9. Tevrat'ta Yapılan Tahrifler[6]
İncil'in "İstisna" bölümünde Hz. Musa (a.s.)'nın son hutbesi yer almıştır, ki bundan daha önce de bahsettik. Bu hutbe veya vasiyette Hz. Musa, İsrail oğullarından çeşitli sözler alıyor. Hz. Musa onlardan, verdiği talimatı unutmamalarını, bağırlarına basmalarını, Allah'ın emir ve hükümlerini gelecek nesillere öğretmelerini, evde otururken, yolda yürürken, her oturuş ve kalkışta bunlardan söz etmelerini ve hatta evlerinin girişlerinde duvara veya kapıya yazmalarını istiyor. Filistin'e girdikten sonra ilk iş olarak İbâl dağında büyük kaya parçalarına Tevratın talimatını oymalarını istiyor. Hz. Musa (a.s.) ayrıca, Lâvî Peygamber'e, Tevrat'ın bir nüshasını vererek Hayam bayramında yedi yılda bir ümmetin bütün fertlerini toplayarak bu ilahî kitabı baştan sonuna kadar okumasını da emretmişti.
Ne yazık ki, Hz. Musa (a.s.)'nın bu samimi rica ve nasihati İsrail oğulları tarafından ciddiye alınmadı ve Tevrat'ın muhafaza edilmesi ve nesillerden nesillere ulaşmasını sağlayacak hiçbir tedbir almadılar. İsrail oğullarının Kitabullah'a karşı ilgisizlikleri o kadar büyüktü ki, Hz. Musa'dan 700 yıl sonra, Kudüs'teki en büyük Yahudi tapmağı, Süleyman Mabedinin Başrahibi ve Yahudiyye'nin Yahudi hükümdarı, kendilerine Allah tarafından Tevrât isminde bir kitabın indiğinden bile habersizdiler.
Yahudi âlim ve din adamlarının en büyük kabahati, Tevrat'ı öğrenmeye ve bunu halk arasına yaymaya çalışmaları yerine bunu, sadece Rahip ve Rabbî'lerin tekeline ve keyfi tasarrufuna sunmuş olmalarıydı. Diğer milletlerin fertleri şöyle dursun. Yahudi halk kitlesi de Tevrat'tan tamamıyla habersiz ve kopuk kaldı. Daha sonra Yahudiler arasında bid'at, cehâlet ve dalâlet baş gösterince, dinî âlim ve Rabbî'ler bunlara karşı çıkmak ve düzeltmek yerine revaç bulmuş ve yaygınlaşmış her yanlış akide ve inanç ile ahlâki bozukluk için Tevrat'tan gerçekler bulmaya başladılar. Tevrat'ta bulunmayan şeyleri de kendi taraflarından ilâve ediverdiler.
Bu âlim ve Rabbî'ler yalnızca Kitabullah'ın sözlerini kendi arzu ve istekleri istikâmetinde tevil ve tefsir etmekle kalmadılar, uygun buldukları şeyleri buna ilâve ettiler ve uygun bulmadıklarını bundan çıkardılar. Bu beyler, İncil'de kendi tefsir ve açıklamalarını, kendi tarihi, evham ve hurafatı, hayal mahsulü olan felsefelerini ve ictihâd yoluyla geliştirdikleri şeriat ve kanunlarını, Allah'ın kelamıyla, içinden çıkılmayacak ve fark edilmeyecek şekilde karıştırdılar[7]. Yaptıkları bu tahrif ve işledikleri bu günâh sanki yetmiyormuş gibi, bir de bütün bunların Allah’ın kelâmı olduğunu iddia ederek halka sunmaya başladılar. Böylece her tarih felsefesi, her müfessir ve yorumcunun te'vili, her ilm-i kelâm âliminin İlahiyat ile ilgili inancı ve her fakîh'in şeriatle ilgili ictihâdı, Mukaddes Kitaplar Külliyâtına girerek Allah'ın kelâmı oluverdi. Gayet tabii ki, bunlar Allah'ın kelâmı olduktan sonra, bunlara iman etmek gerekli haline geldi ve bunlardan yüz çevirmek veya bunları tanımamak da dinden dönmek ve ayrılmak olarak telakki edildi.
Araştırmalarımıza göre, Ahd-i Atik (Eski Ahid)'in muhtevâsı olan ilk beş kitap, asıl Tevrât değildir. Asıl Tevrât ortadan kaybolmuştur. Hiçbir nüshası veya bölümü hiçbir yerde yoktur. Bu görüşümüz, Ahd-i Atik tarafından da doğrulanıyor. Şöyle ki, Hz. Musa (a.s.) ömrünün sonlarına doğru, Hz. Yûşâ (Yeşû veya Joshua)'nın yardımıyla Tevrat'ı toplayarak bir sandığa koymuştu. (İncil, İstisna bölümü: 31-24-27). Vefâtından sonra M.Ö. 6. yüzyılda Babil İmparatoru Büht-un Nasr, Kudüs'ü yıkıp yaktığı zaman bu mukaddes sandık da içindeki Tevrât ile birlikte yanıp kül oldu. Bu büyük yangın ve yağma sırasında sadece bu sandık ve kitaplar değil, Hz. Musa'dan sonra Musevî Şeriatının müceddidleri tarafından hazırlanan ve düzenlenen diğer bütün mukaddes kitaplar da yandı. Bu yağma ve yangından sonra, aradan 200-250 yıl geçince, Hz. Üzeyir bizzat İncil'in rivâyetlerine göre, İsrail oğullarının kâhin ve din adamlarının yardımıyla Semavî ilhamla Tevrat'ı yeniden topladı. Ne var ki, çeşitli tarihi olaylar ve gelişmeler bu külliyat'ın büyük çapta tahrif olmasına ve değişip kaybolmasına sebep oldular. Büyük İskender'in fütuhatı neticesinde, Yunanlılar ilim, kültür ve sanatlarıyla birlikte Ortadoğu bölgelerine hâkim olunca, M.Ö. 280'de Tevrat'ın bütün kitapları Yunancaya çevrildi. Yunan kültürünün etkisi altında kalan Yahudilerde bile asıl İbranice nüshası kayboldu ve yerine Yunanca tercümesi kullanılmaya başlandı.
Bunun için, çağımızda Yunanca çevirilerden bize kadar gelen Tevrat'ın, Hz. Musa'nın Tevratı olduğunu söylemek güçtür. Ama bu demek değildir ki, bugünkü Tevrat'ta Hz. Musa'nın asıl Tevrat'ının hiçbir bölümü yoktur, ya da Tevrat'ın tümü sahte ve uydurmadır. Bizim görüşümüz şudur: Bugünkü Tevrat'ta asıl Tevrat'ın yanında diğer pek çok şeyler de vardır. Ve bundan bazı şeylerin çıkarıldığı da muhtemeldir. Bugün bu kitabı tarafsız ve objektif bir şekilde incelemek isteyen bir kişi, bu Mukaddes Kitapta, Allah’ın kelâmının yanı sıra, Yahudi ulemanın tefsir ve tev'illeri İsrail oğullarının tarihi, İsrailli fıkıh âlimlerinin ictihâdı ve diğer pek çok şeylerin bulunduğuna kanaat getirecektir. Bunlar birbirine öylesine karışmış ve iç içe olmuşlardır ki, Allah'ın asıl kelâmı şudur ve bunun tefsir ve tevilleri şudur diye kesinkes ayırım yapamayız. Bununla birlikte, şunu da hemen belirtelim ki, Kur'ân-ı Kerîm açısından, Tevrat'ta açıklanan ve tebliğ edilen din, bizzat Kur'ân'ın izah ettiği ve anlatmak istediği dindir, ve Hz. Musa (a.s.)'da, Hz. Muhammed (a.s)'in İslâm'ın peygamberi olduğu gibi, bu dinin peygamberiydi. İsrail oğulları ilk başta aynı dine tabiydiler, ama daha sonra Allah’ın dininde kendi arzu, istek ve menfaatlerine uygun olarak çeşitli değişiklik yaparak bunu "Yahudilik" adına dünyaya sundular.
Tevrât, Hz. Musa (a.s.)'nın, peygamberliğe getirildikten vefâtına kadar geçen yaklaşık 40 yıllık süre içinde kendisine nâzil olan Allah'ın vahiy ve emirlerinden müteşekkil olan Mukaddes kitabın adıdır. Bu kitapta yer alan vahiyler arasında, kaya parçaları üzerine oyulmuş olarak Allah tarafından kendisine sunulan 10 emir de vardır. Geriye kalan emirleri Hz. Musa, yazarak 12 kopyasını çıkartmış ve bunları Ben-i İsrail'in 12 kabilesine yollamıştı. Hz. Musa bu yazılan emirlerin bir kopyasını da muhafaza edilmek üzere Lavi peygambere vermişti. İşte bunun adı Tevrat'tı Bu Tevrât, Kudüs'ün yağma edilmesi ve yakılmasına kadar bir kitap olarak bir sandıkta muhafaza edildi. Lâvî peygambere havale edilen nüsha, kaya parçaları veya kitabeler ile birlikte "Ahid Sandığı "na konmuşlardı ve İsrail oğulları, asıl Tevrat'ın bunların olduğunu sanıyorlardı. İsrail oğulları Tevrat'tan o kadar habersiz ve ilgisiz idiler ki, Yahudiyye kralı Yusiya zamanında Süleyman Tapmağı tamir edilirken, Tapınağın Başrahibi ve Yahudi dininin en büyük önderi, Tevrat'ın bir nüshasını tesadüfen buluverdi. Başrahip önce bundan bir şey anlayamadı ve Kral kâtibine bunu okuyarak bilmeceyi çözmek üzere verdi. Kâtip de sanki büyük bir keşif yapıldığı düşüncesiyle Tevrat'ın nüshasını Kral'a sundu. Bu sebepten dolayıdır ki, Büht-un Nasr'ın Kudusu fethedip taş üstünde taş bırakmadığı zaman, İsrail oğullarının çok az sayıda muhafaza ettikleri Tevrat'ın aslı nüshaları da Süleyman Mâbediyle birlikte yanıp kül oldu. Daha sonra, Başrahip Azra (Üzeyir) zamanında, sürgüne gönderilen İsrailliler Babil'den ve diğer ülkelerden Kudüs'e gelip şehri yeniden inşa edince Hz. Üzeyir, diğer ulema ile beraber İsrail oğullarının bütün bir tarihini hazırladı. Bu tarih bugün Mukaddes Kitab'ın ilk 17 cildini oluşturmaktadır. Bu tarihin dört bölümü, yani Huruc (Çıkış), Ahbâr, Doğum (Geniti) ve İstisna, Hz. Musa (a.s.)'nın siretiyle ilgilidir. Siret ile ilgili bu bölümlerde Tevrat'ın iniş tarihlerine göre âyetleri de uygun yerlerde kaydedilmişlerdir. Bu âyetleri Hz. Üzeyir diğer ulema ile birlikte bularak buraya eklemişti.
Sözün kısası, Tevrât, bölük pörçük olarak Mukaddes Kitap'ta Hz. Musa'nın siretiyle ilgili bölümlerde yer alan âyet ve emirlerin adıdır. Tevrat'ın bu ilgili bölümlerini, ancak Hz. Musa'nın siretini yazmış olan kişinin, "Tanrı, Musa'ya dedi ki" ve "Musa, Hüdâvend, Sizin Tanrınız, şöyle buyurmuştur" gibi cümleler altında naklettiği söz ve cümleleri olarak tesbit edebiliriz. Aynı şekilde Hz. Musa'nın sireti ile ilgili kayıtlar başlayınca da ilgili âyet ve bölümlerin bittiğini anlayabiliriz. Fakat yine de, Mukaddes Kitabın yazarı nerelerde tefsir ve şerh olarak bölümler yazmışsa, oralarda bunların Tevrat'ın bir bölümü olup olmadığını anlamak hayli güçleşmiş oluyor.
16.4. SON PEYGAMBER (A.S.)'İN NÜBÜVVETİNİN AREFESİNDE YAHUDİLERİN DİNÎ VE SOSYAL DURUMU
16.4.1. Arabistan'daki Yahudilerin Güvenilir Bir Tarihi Yoktur
Arabistan'daki Yahudilerin güvenilir bir tarihi dünyada yoktur. Arabistan'daki Yahudiler de geçmiş tarihlerine ışık tutacak herhangi bir yazı, kitap veya yazıt bırakmamışlardır. Ayrıca, Arabistan'ın dışındaki Yahudiler de Arap dindaşlarıyla fazla ilgilenmemiş ve tarihçileri ile yazarları bunlardan hiç bahsetmemişlerdir. Bunun sebebi, herhalde Arap yarımadasındaki Yahudilerin, dünyanın diğer bölgelerindeki dindaşlarından kopmuş olmalarıydı. Arabistan'ın dışındaki ırktaş ve dindaşları, onları kendilerinden saymıyorlardı, çünkü onlar İbranice'yi, İbranî kültür örf ve âdetlerini terk etmişlerdi. Hatta isimleri de Araplar gibiydi. Hicâz'da arkeolog ve tarihçiler tarafından yapılan kazılar sonunda ortaya çıkarılan tarihi eserler ve kitabelerde, M.S. birinci yüzyıldan önce Yahudilerin adı hiç geçmiyor. Daha sonraki devirlere ait olan kitabelerde de ancak birkaç Yahudi ismine rastlanıyor, o kadar. Bu sebeple, Arap Yahudilerinin tarihini incelerken ister istemez Araplar arasında kulaktan kulağa anlatılan rivâyetler ve söylentilere itibar etmek zorundayız. Bu rivâyetlerin çoğu da bizzat Yahudiler tarafından ortaya atılmıştı.
Hicaz'daki Yahudiler, buraya ilk önce Hz. Musa (a.s.)'nın ömrünün sonuna doğru gelip yerleştiklerini iddia ediyorlardı. Anlattıkları hikâye şöyle idi: Hz. Musa, Yesrib, (Medine) deki Amalikalıları söküp atmak üzere bir ordu göndermişti. Amâlikalılardan hiçbirinin sağ bırakılmamasını emretmişti. İsrail oğullarının bu ordusu Yesrib'e geldikten sonra peygamberlerinin emrine uyarak Amâlikalıların hemen hemen hepsini kılıçtan geçirdi. Fakat Amâlikalıların kralının bir oğlu çok genç ve yakışıklıydı. İsrail oğulları onu sağ bıraktılar, ve onu alarak Filistin'e götürdüler. O zamana kadar Hz. Musa ölmüştü ve halifeleri bir Amalikalı gencin sağ bırakılmasına çok kızdılar. İsrail ordusunun bu hususta peygamberin sözüne ve şeriatına karşı hareket ettiğini belirttiler ve bu sebepten dolayı o orduyu kendi camia'larından ihraç ettiler. Bu orduya mensup olanlar mecburen Yesribe dönüp yerleştiler (Bk: Kitâb-ul Egânî, c. 19, s. 94). Demek ki, Yahudiler, atalarının M.Ö. 1200'den beri Arabistan'a gelip yerleştikleri iddiasında idiler. Fakat, bunun herhangi bir tarihi ispatı yoktur. Kuvvetli ihtimal şu ki Yahudiler, kendilerinin eski bir millet ve iyi bir soydan geldiklerini iddia etmek suretiyle Arap hemşehrilerine hava atmak istiyorlardı.
Medine-i Münevvere'nin Yahudi Yerleşim Plânı
Yahudilerin kendi ifadelerine göre, İsrail oğullarının ikinci göçü, Babil hükümdarı Büht-un Nasr'ın M.Ö. 587'de Kudüsü tamamıyla imha etmesinden sonra başladı. Arabistan'ın Yahudilerinin anlattıklarına göre, o sırada çeşitli Yahudi kabileleri gelip Kura vadisine, Taymâ'ya ve Yesrib'e yerleşmişlerdi. (Fütûh-ul Buldan: El-Belâzurî). Fakat bu iddianın da herhangi bir tarihî kanıtı yoktur. Yahudilerin bu hikâye ile de soyluluklarını ortaya koyma çabasında olduklarını söyleyebiliriz.
Tarih'te sabit olan gerçek şu ki, M.S. 70'te Romalılar Filistin'de Yahudilerin büyük bir katliamına girişip, M.S. 132'de buralardan ihraç edince bazı Yahudi kabileleri kaçıp Hicâz'a sığındılar, zira burası Filistin'in güneyinde idi. Yahudiler oturmak için genellikle su, mer'a ve ağaçların bol olduğu yöreleri seçtiler. Daha sonra, hile, desise ve faizli ticari faaliyetlerinin sonunda bu yerlere hâkim oldular. Yahudiler işte bu sırada Ayle, Makna, Tebûk, Taymâ, El-Kura vadisi, Fedek ve Hayber'de nüfuz sahibi oldular. Aynı dönemde, Ben-i Kureyza, Ben-i Nadir, Ben-i Bahdel ve Ben-i Kaynuka Yesrib'e gelip yerleştiler.
Yesrib'e veya Medine'ye iskân eden kabileler arasında Ben-i Nadir ve Ben-i Kureyza önde gelirlerdi. Zira, bunların çoğu kâhin ve rahip sınıfından geliyorlardı. Bunlar Yahudiler arasında soylu, şeref ve itibar sahibi sayılırlardı. Dinî konularda üstünlük ve iktidarları tartışılmazdı. Bunlar Medine'ye yerleştikleri sırada bu şehirde bazı diğer Arap kabileleri de vardı. Fakat bunlar baskın çıktılar ve en iyi yerlerini ele geçirdiler. Bundan takriben üç asır sonra, M.S. 450-451'de, Seb'e suresinde sözü edilen Yemen'deki büyük sel felâketi meydana geldi. Bu sel felâketi yüzünden Sebe' (Saba) kavminin bazı kabileleri Yemen'den çıkıp Arabistan'ın çeşitli bölgelerine dağıldılar. Bunlardan Gassan Şam'a, Lahmî Irak'a, Ben-î Hüza'a Cidde ile Mekke arasında bir yere ve Evs ile Hazrec Yesrib'e yerleştiler. Yesrib'e Yahudiler hâkim olduğu için ilk önce Evs ile Hazrec'in kımıldamasına bile izin vermediler, ve bu iki kabile çaresizlik içinde kuru ve verimli olmayan topraklara yerleştiler. Buralarda karınlarını bile zor doyurabiliyorlardı. Nihâyet bu kabile reislerinden biri Gassanlı kardeşlerinden yardım almak üzere Şam'a gitti ve oradan bir orduyla gelip Yahudilerin gücünü kırdı. Böylece Evs ile Hazrec bütün Yesrib'e rakipsiz hâkim oldular. Yahudilerin iki büyük kabilesi olan Ben-î Nadîr ile Ben-i Kureyza, şehrin dışına gidip yerleşmek zorunda kaldılar. Üçüncü kabile Ben-i Kaynuka' ise, diğer iki kabile ile devamlı kavga içinde olduğu için Yes-rib'te kalmaya devam etti. Fakat burada kalabilmesi için Hazrec'in himayesini kabul etmek mecburiyetinde kaldı. Buna karşı, Ben-i Nadir ile Ben-i Kureyza da gidip Evs'e sığındılar. Amaçları, düşmanlarının himayesinde de olsa huzur ve emniyette yaşayabilmeleriydi.
16.4.2. Hz. Muhammed (A.S.)'in Peygamberliği Sırasında Yahudilerin Durumu
Hz. Muhammed Mustafa (a.s.)'nın dünyaya gelişi ve daha sonra peygamberlik payesine yükseltilmesi sırasında umumiyetle Hicâz'da ve hususiyetle Yesrib'de Yahudilerin durumu şöyle idi:
Yahudiler, (dil, kifayet, kültür ve medeniyet) konusunda her bakımdan Araplaşmalardı, isimleri bile Arap gibi idi. Hicâz'da yaşamakta olan 12 Yahudi kabilenin adı, Ben-î Za'ûrâ'nın dışında, İbranî değildi. Yahudilerin birkaç ulemasının dışında kimse İbranice bilmezdi. Cahiliyye devrinde Yahudi şairlerinin yazdığı şiirler, konu; düşünce ve dil bakımından Arap şairlerinkinden farklı unsurlar taşımıyorlardı. Yahudiler ile Araplar arasında içtimaî münasebetler giderek çoğalmış ve pekişmişti. Aralarında evlilik bağları ve diğer ilişkiler kuruluyordu. Görünüşte kendileri ve diğer Araplar arasında dinden başka bir fark yoktu. Fakat yine de Araplara tamamıyla yanaşamamış, onlarla kaynaşamamışlardı. Her yerde olduğu gibi Yahudi kimliklerini korumaya devam ediyorlardı. Görünüşteki Araplaşmaları, Arabistan'da hayatta kalabilmeleri içindi. Yoksa temelde ve özde Yahudi oğlu Yahudi idiler.
Arabistan'daki Yahudilerin Araplaşması bazı Batılı oryantalistleri yanıltmıştır. Onların aslında Yahudi olmayıp, Yahudiliği kabul etmiş olan Araplar olduğunu ileri sürmüşlerdir. Ne var ki, Yahudilerin tarihin herhangi bir döneminde Arabistan'da misyoner faaliyetlerine dair hiçbir delil yoktur. Bunun aksine, Yahudilerin büyüklük ve üstünlük kompleksi içinde oldukları, kendi ırk, soy ve kültürleriyle iftihar ettiklerini görüyoruz. Yahudiler, Araplara vahşi ve cahil derlerdi. Kendilerini üstün görür ve onlara hayvan muamelesi yapmayı adetâ bir hak sayarlardı. Arapların mallanın çeşitli hile ve bahane ile yemeyi âdet edinmişlerdi. Arap kabile reislerinin dışında kimsenin Yahudiliğe girmesine izin vermiyorlardı. Ne tarih kitaplarında, ne de Arapların gelenek ve göreneklerinde, herhangi bir Arap kabilesi veya tanınmış bir ailenin Yahudiliği kabul ettiğinin herhangi bir kanıtı vardır. Fakat tek tük Arapların Yahudiliği kabul ettiği biliniyor. Aslında, Yahudiler kendi dinlerini yaymaktansa ticaret ile uğraşmayı tercih ederlerdi. Bundan dolayıdır ki, Yahudilik Hicâz'da bir din olarak pek kabûl görmedi ve sadece birkaç kabilenin dini olarak kaldı. Yahudi din adamları ve ulemasının bir bölümü falcılık ve bir takım sihir ve büyü ile ilgileniyor Arapları kandırmaya çalışıyorlardı.
16.4.3. Yahudilerin Ekonomik Durumu
Yahudiler, Arap kabilelerine nisbetle ekonomik açıdan daha güçlüydüler. Yahudiler, Filistin ve Suriye gibi nispeten daha gelişmiş ve uygar ülkelerden geldikleri için Arapların bilemedikleri bazı sanat ve hünerleri biliyorlardı. Dış dünya ile ticari ilişkileri de vardı. Yesrib ile yukarı Hicâz'da ticaretin çoğu Yahudilerin ellerinde idi. Yahudiler dış ülkelerden gıda maddeleri ithal eder ve buralardan dışarıya hurma ihraç ederlerdi. Tavukçuluk, bazı diğer hayvanları beslemek ve balıkçılık alanında da söz sahibiydiler. Dokuma, basma kumaş ve benzeri malzemenin imalatını da yapıyorlardı. Yer yer meyhane de açmışlardı. Buralara akşam vakti içkiler getirilip satılırdı. Ben-i Kaynuka' mensupları umumiyetle kuyumculuk, demircilik ve çanak çömlek imalâtında usta idiler. Bütün bu ticaret ve sanayide Yahudiler fahiş paralar alır ve aşırı kâr ederlerdi. Ama en büyük işleri tefecilikti. Borç para verip çok yüksek faiz alırlardı. Faizcilikleriyle oturdukları yerlerde ve çevredeki Arapları avuçlarına almışlardı. Araplar arasında özellikle gösteriş meraklısı ve savurgan olan kabile reisleri ve şeyhler boğazlarına kadar borçlara girmiş ve Yahudilerin oyuncağı olmuşlardı. Yahudilerden bir defa borç almış olan Araplar bir daha kurtulamazlardı. Zira faizler çok yüksekti ve ödeme şartları çok ağırdı. Faiz ödemekten asıl parayı geri verme fırsatını bulamazlardı. Kısacası, Yahudiler Arapların ekonomisine hâkim olmuş ve ticaret ile iş hayatındaki entrikalarıyla Arapları içten içe kemirmiş ve iflasın eşiğine getirmişlerdi. Arapların ekonomik ve mali açıdan Yahudilere böylesine bağlanması, bu millete karşı kin ve nefretlerini de arttırmıştı ve iktisadî esaretten kurtulma fırsatlarını arıyorlardı.
Yahudilerin Arabistan'daki geniş malî ve ticarî menfaatleri, onların Araplarla dost olarak kalması ve mahalli kavga ve çatışmalara karışmamasını gerektiriyordu. Fakat yine malî menfaatlerini korumak ve sürdürmek amacıyla, Arapların hiçbir zaman birlik ve beraberlik içinde olmamaları, ve bölünüp parçalanmalarını da gerektiriyordu. Zira, Araplar arasındaki kısır çekişmeler sona erip aralarında birlik ve dayanışma kurulduğu gün, Yahudiler, sahip bulundukları büyük verimli topraklar, bağ ve bahçeler ve mamur bölgelerden kovulacaklarını biliyorlardı. Yahudiler ayrıca kendi can ve mal güvenliklerini teminat altına almak maksadıyla güçlü olan şu ya da bu Arap kabilesiyle ittifak kurup onun himayesine girerlerdi. Böylece, başka güçlü bir Arap kabilesinin tecavüzlerinden korunmuş olurlardı. Bu sebeple, Yahudiler sık sık Arap kabileleri arasındaki savaşlara katılırlardı. Hatta bazen bir Yahudi kabilesi, müttefiki olan bir Yahudi kabilesine saldırırdı. Nitekim, Yesrib'de Ben-i Kureyza ile Ben-i Nadîr, Evs adlı Arap kabilesinin müttefiki idiler. Ben-i Kaynuka' ise Hazrec'in müttefikiydi. Hz. Muhammed (a.s.) in Medine'ye hicretinden az önce, Bu'has mevkiinde Evs ile Hazrec arasında rneydana gelen kanlı çatışmada iki tarafın müttefik Yahudi kabileleri de aralarında çatışmışlardı.
16.4.4. Yahudilerin Dinî İnanç ve İbâdetleri Sadece Birer Gösteriydi
Yahudiler, Tevhid, peygamberlik, vahiy, âhiret ve melekler gibi kavramları biliyorlardı ve bazıları bunları kabul ediyorlardı. Yahudiler, Allah tarafından Hz. Musa'ya verildiği belirtilen şeriatı' da kabul ediyorlardı. İlke olarak onların dini de İslâm'dı ve Hz. Muhammed Mustafa (a.s.) işte bu dini Arabistan'da yaymaya çalışıyordu. Ama yüzyılların erozyonuyla Yahudilerin dini bambaşka bir şekil almıştı. Bilindiği gibi, Hz. Musa'nın ölümünden sonra aradan 1900 yıl geçmişti. İsrail oğullarının tarihine göre Hz. Musa (a.s.) M.Ö. 1272'de vefat etmişti. Hz. Peygamber (a.s.) ise M.S. 610'da peygamberlik payesine yükseldi. Yahudilerin akide ve itikatlarına gayri İslâmî unsurlar katılmıştı. Yahudilerin yaşantılarında öyle bazı ibadet ve merasimler yayılmıştı ki, bunların Hz. Musa'nın getirdiği din ile hiçbir ilgisi yoktu ve bunları Tevrat'ta da bulmak mümkün değildi. Bizzat Tevrat'ta Allah ile kulların sözleri birbiriyle karıştırılmıştı. Allah’ın bazı söz ve deyimleri aynen muhafaza edilmişse de, bunların tefsiri ve tevili, bunları anlaşılmaz ve içinden çıkılmaz hale getirmişti. Dinin gerçek ruhu kaybolup gitmişti ve sadece gösteriş ve tantana ortada kalmıştı. Yahudi din adamı ve rahipleri ile diğer kimseler, sadece evham, hurafat, merasim ve ibadetlerden ibaret olan bu ruhsuz iskeleti asıl din olarak kabul ediyor ve dünyaya gösteriyorlardı. Dinin pratik yönü, özellikle iktisât, siyaset, ahlâk ve kültür ile ilgili talimatı unutulmuş ya da tahrif edilmişti. İman ve ahlâkları zayıflamıştı. Ama, durumlarını düzeltecek herhangi bir harekete karşıydılar. Zâten Yahudi veya İsrail oğulları arasında ne zaman peygamberler ve sâlih kişiler doğmuşsa, Yahudiler bunların kendi düşmanları olduğunu ilân etmiş ve davalarını zayıflatmak ve başarısızlığa uğratmak için olanca güçleriyle çalışmışlardı.
Yahudi inançlarına göre, ticaret ve iş'te doğruluk ve dürüstlük ancak kendi ırk ve dinlerinden olanlarla muamele yapıldığı zaman söz konusu olabilirdi. Yahudilerin başka din veya ırktan olanlarla ticaret ve iş muamelesi sırasında dürüstlüğe hiç gerek yoktu. Bu sebeple, Yahudiler, başka milletlerin para ve mal-ü mülklerini her türlü hile ve entrika ile elde etmeyi tamamıyla uygun ve gerekli addederlerdi. Aslında, Yahudi dininin tümü, İsrail oğulları ve İsrailli olmayanlar arasında her konuda ve her zaman ayırım yapmak üzerine bina edilmişti. Böylece, İsraillinin yaptığı bir şey câiz ve mübah sayılırken, aynı dinden olan, ama başka bir ırktan olan birinin yaptığı aynı şey haram ve mekrûh kabul edilmiştir. Meselâ, İncil'de bir yerde bir kişinin başka bir kişiye verdiği borcun 7 yıl sonra affedilmesi tavsiye edilirken, İsrailli olmayan Yahudiler için şöyle denilmiştir: "Fakat yabancıdan bunu (borcun ödenmesini) isteyebilirsin," (istisna-15: 3). Başka bir yerinde faiz almanın yasak olduğu belirtilmiştir, ama aynı zamanda şöyle denilmiştir: "Sen yabancıya (İsrailli olmayana) faizle kredi verebilirsin, ama baban ve kardeşlerine verme." (İstisna, 23:20). Başka bir yerde şu kayıtlara rastlıyoruz: "Eğer bir şahıs, İsrailli kardeşlerinden birini köle yapmak veya satmak niyetiyle kaçırırsa, o şahıs yakalanınca öldürülmelidir." (istisna, 24:7). Talmud'da, bir İsraillinin öküzü başka bir İsraillinin öküzünü yaraladığı takdirde ilk öküzün sahibinin tazminat ödemeyeceği, ama aynı kişinin İsrailli olmaması halinde tazminat ödemesi gerektiği kaydedilmiştir. Yine, aynı kitapta şu kayıtlara rastlıyoruz: "Eğer bir kişi yolda veya başka bir yerde bir şey bulursa, etrafta kimlerin bulunduğu veya oturduğunu araştırmalıdır. Eğer çevrede İsrailliler varsa o eşyanın sahibi için ilân vermelidir. Aksi takdirde o eşyayı kendine saklamalı-dır." Rabbî Samuel'in dediği gibi, eğer bir İsrailli ile bir yabancı (vahşi)'nin davası bir mahkemeye gelirse, yargıç kendi din kardeşinin İsrail kanunlarına göre davayı kazanmasını sağlayabiliyorsa öyle yapmalıdır ve "bu bizim kanunumuzdur" diye hüküm vermelidir; fakat din kardeşini, yabancıların kanunlarına göre kazandırması mümkünse öyle yapmalıdır ve "bu sizin kanununuzdur" demelidir. Fakat bu iki kanun da İsraillinin lehinde değilse, o zaman ne yapıp yapıp gerekirse hile ve oyunlarla din kardeşinin davayı kazanmasını temin etmelidir. Yine başka bir Rabbî Samuel'in öğütü şudur: İsrailliler, yabancı ve İsrailli olmayanların her hatâsından faydalanmayı bilmelidirler.
Yahudi uleması, zamanlarının çoğunu küçük ve önemsiz dini kural ve inançlarla uğraşmakla geçirirlerdi. Gereksiz ayrıntılara dalar ve olmadık şeyler için dinî münazara ve münakaşa yaparlardı. Türlü çeşit tefsir, te'vil ve açıklamalarla uğraşırlardı, ama dinin temel inanç ve kurallarından kaçarlardı. Tevrat'ın küfr ve şirki yasakladığını biliyorlardı, ama böylesine önemli ve büyük bir konuda fikirlerini söylemekten kaçarlardı. Şirk onlara göre çok hafif bir günâhtı. Bu sebeple, ne kendi halklarının ıslâhı için ne de Arap müşriklerinin doğru yola getirilmesi için çaba harcıyorlardı.
Yahudilerin kendi dini talimat ve emirlerinden kaçışlarının bir örneği, Hayberli Yahudilerin, Hz. Peygamber'e karar vermesi için getirdikleri dava idi. Dava şöyle idi: Hayber'in Yahudi eşrafından bir erkek ile bir kadın arasında gayri meşru ilişki olduğu ortaya çıktı. Tevrat'a göre ikisi zina suçundan recm'e mahkûm edilmeliydiler. Yani, cezaları, taşlanarak öldürülmekti (İstisna: Bölüm. 22-âyet 23-24). Fakat, Yahudiler bu cezayı uygulama cesaretini kendilerinde bulamadıkları için Hz. Muhammed (a.s.)'i hâkem tâyin ettiler. Bundan önce Hz. Muhammed'in vereceği karar hakkında anlaşmışlardı. Eğer Hz. Peygamber'in kararı "recm" ise kabul edilmeyecekti, ama kararı başka türlü ise kabul edilecekti. Dava Rasûlullah (a.s.)'a gelince o da "recm"e karar verdi. Fakat Yahudiler bunu kabul etmediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber kendilerine, "dininizde bunun cezası nedir" diye sordu. Yahudiler de hafif bir cezadan söz ettiler ve "bunun cezası, kırbaçlamak ve suçluların eşeğe bindirilip halk arasında dolaştırılmasıdır" dediler. Rasûlullah (a.s.) kendilerinin, yemin ederek, Tevrat'ta evli bir erkek ve evli bir kadın arasında yapılan Zina'nın cezasının ne olduğunu söylemelerini istedi. Yahudiler yine yalan söylediler. Fakat bunlardan biri İbn Sûriâ ki bizzat Yahudilerin ifadesine göre Tevrat'ın en büyük âlimiydi, hiç ses çıkarmadı. Rasûlullah kendisine hitaben, "Sizleri Firavun'dan kurtarıp Tûr (dağında)'da size şeriat veren Allah'a yemin ederek söyle, Tevrat'ta Zina'nın cezası gerçekten bu mudur?" dedi. İbn Suria şu cevabı verdi: "Eğer siz bana yemin ettirmeseydiniz cevap vermeyecektim. Gerçek şu ki, zina fiilinin cezası "recm" (taşlanma) dir. Fakat bizde zina fiili çoğalınca, hâkim ve hükümdarlarımız başka bir uygulama getirdiler. Buna göre büyük ve zengin kişiler bu suçu işleyince onlara bir şey yapılmazdı, ama aynı suç küçük ve fakir kişiler tarafından işlenince onlar taşlanıp öldürülürdü. Fakat daha sonra halktan sert tepkiler gelmeye başlayınca, Biz Tevrat'ın kanununu değiştirdik ve artık zina yapan erkek ile kadını kırbaçlar ve yüzlerine boya sürüp eşeklere bindirip halk arasında dolaştırırız" dedi.
Yahudiler, Allah'ın indirdiği şerîat'tan yüz çevirip işlerine gelen kanun ve kurallar geliştirmeye başlayınca bazı helâl ve temiz şeyleri türlü bahanelerle haram yapıverdiler. Nitekim, tırnakları olan hayvanlar meselâ, deve kuşu, kaz ve ördeklerin etinin yenmesi haram oldu. İnek ve keçinin yağları da haram yiyecekler arasına girdi. İncil'de haram olarak belirtilen bu yiyecek ve maddeler eskiden Tevrat'a göre haram değildi. Zaten bugünkü Yahudi şeriatının, Hz. Musa'dan çok sonra M.S. ikinci yüzyılda Rabbî yahuda (Juda) tarafından hazırlandığı tarih kitaplarında sabittir.
16.4.7. Yahudilerin Hz. Muhammed (a.s.)'e Takındığı Düşmanca Tavır
Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur:
"Onlar kendi kitaplarını tasdik edici olarak Allah tarafından bir kitap geldiğinde -ki o kitapla müşrikler üzerine fetih ümit ederlerdi- onu inkâr ettiler. Allah'ın lâneti kâfirlere olsun." (El-Bakara; 89)
Hz. Muhammed Mustafa (a.s.)'nın doğuşundan önce Yahudiler kendisini sabırsızlıkla bekliyorlardı. Zira bu peygamber (a.s.)'in gelişinin haberini geçmişteki peygamberleri çeşitli zamanlarda ve vesilelerle vermişler-di.[8] Yahudiler, Hz. Muhammed (a.s.)'e bir kurtarıcı gözüyle bakıyorlardı. Onun gelmesiyle kâfirlerin galebesinin sona ereceğine ve kendilerinin tekrar iktidar ve ikbal sahibi olacaklarına inanıyorlardı. Bu sebeple sık sık Allah'a dua ediyor ve bu peygamber'in bir an önce kendilerine gelmesini diliyorlardı. Medinelilerin ifadelerine göre Yahudi komşuları sabahtan akşama kadar gelecek peygamberden söz edip dururlardı. Yahudiler genellikle şöyle derlerdi: "Bizim mahkûmiyet ve mazlûmiyet günlerimiz bitmek üzeredir. Allah'ın Resûlü gelince zâlimlere iyi ders vereceğiz." Medineliler, Yahudilerin bu sözlerini her zaman duyuyorlardı, onun için Mekke'de Hz. Muhammed(a.s.) adında bir peygamberin doğduğunu öğrenince, komşuları olan Yahudilerden önce Rasûlullah (a.s.)'a iman etmek için teşebbüse geçtiler. Fakat ne gariptir ki, yolunu sabırsızlıkla bekledikleri Peygamber (a.s.) doğup, Allah’ın mesajını herkese anlatmaya başlayınca aynı Yahudiler bu sefer kendisinin en büyük düşmanı oluverdiler. Yukarıdaki ayette Yahudilerin işte bu tutumuna değinilmiştir.
Yahudilerin Allah'tan gelen peygamber ve kitabını daha önceden bildikleri de bir gerçektir. Fakat bu peygamber ve Kitap gelince tavırlarını değiştirdiler. Bu hususta en güvenilir rivâyet Ümmül Mü'minin, Hz. Safiyye'nindir. Hz. Safiyye kendisi tanınmış bir Yahudi âlimin kızı ve başka bir âlimin yeğeniydi. Rivâyete göre, Hz. Muhammed Mustafa (a.s.) Medine'ye teşrif edince, babası ve amcası beraberce kendisiyle görüşmeye gittiler ve kendisiyle uzun müddet sohbet ettiler. Babası ve amcası eve dönünce, aralarında şöyle bir konuşma geçti.
Amca: Bu, gerçekten, kitaplarımızda haberi verilen peygamber midir?
Baba: Evet, vallahi o aynı peygamberdir.
Amca: Sen buna inanıyor musun?
Baba: Evet
Amca: O halde, ne yapmak istiyorsun?
Baba: Vallahi, ben yaşadığım müddetçe ona muhalefet edeceğim. (İbn Hişâm: Cilt II, s. 165, yeni baskı)
16.4.8. Yahudilerin Düşmanlığı ve Çıkardıkları Fitneler
Araplar genellikle okuma, yazma bilmiyorlardı. Buna karşılık, Yahudilerde eğitim ve öğretim daha çok yaygındı. Yahudiler arasında öyle bazı âlimler vardı ki, şöhretleri Arabistan sınırlarını aşmıştı. Bu bakımdan, Yahudiler Araplara karşı bilgi ve kültür üstünlüğüne sahiptiler ve bununla fazlasıyla gurur duyuyorlardı. Ayrıca falcılık, gelecekten haber vermek ve muhtaçlara muska yazmak gibi faaliyetlerde bulunan Yahudi din adamları ve kâhinleri de Arapları tesirleri altında tutuyorlardı. Özellikle Medineli Araplar, Yahudilerin dini ve kültürel etkisi altında yaşıyorlardı. Medineli Araplar, tıpkı okuma yazma bilmeyen bir köylünün, şehirde yaşayan kültürlü bir kişinin yanında küçüldüğü ve eziklik duyduğu gibi Yahudilerin yanında küçüldükçe küçülüyorlardı.
Bu şartlar altında, Hazreti Muhammed (a.s.) kendisini halka ümmi bir peygamber olarak sununca ve Allah'ın kitabından ayetler okuyunca Araplar doğal bir tepki göstererek komşuları Yahudilere giderek şöyle sorular sormaya başladılar: "Siz Ehl-i Kitapsınız. Sizin de nebi veya peygamberleriniz vardır. Sizin de bir kitabınız vardır. Lütfen söyleyebilir misiniz, kendisine Allah'ın peygamberi diyerek ortaya çıkan zât neyin nesidir? Biz cahil kimseleriz. Kitapları okuyamayız, dini bilgilerimiz yoktur. Siz bu hususta daha geniş bilgilere sahipsiniz. Aramızdan doğan peygamber hakkında ne diyorsunuz? Söyledikleri doğru mudur? Kendisi gerçekten Allah’ın peygamberi midir?" Gerçekten de, Hz. Muhammed (a.s.) Medine'ye gelince pek çok Arap, Yahudilerin âlimlerine giderek buna benzer sorular yöneltmeye başladılar. Ne var ki, bu Yahudi din adamları ve âlimleri halka hiçbir zaman açık seçik cevap vermediler. Hep dolaylı ve dolambaçlı şekilde konuştular. Bu âlimler için, Hz. Muhammed (a.s.)'in getirdiği "Tevhîd" mefhumunun yanlış veya peygamberler, kutsal kitaplar, melekler ve âhiret hakkında söylediklerinin asılsız olduğunu iddia etmeleri güçtü. Fakat aynı zamanda, Hz. Peygamber'in vaaz ettiği din, ahlâk kuralları ve sosyal ilkelerin tamamının doğru olduğunu kabul etmeleri de zordu. Daha doğrusu bunu kabul etmeye razı değillerdi. Onlar ne doğruyu ve gerçeği tamamıyla reddedebiliyorlardı, ne de gerçeği kabul etmeye hazırdılar. Bu iki yol arasında üçüncü bir yolu tercih ettiler ve kendilerine fikir almak üzere gelen Arapların kalplerinde Hz. Peygamber (a.s.), O'na tabi olan müslüman cemaati ve savunmakta olduğu dava hakkında bazı şüphe ve vesveseler yarattılar. Şu veya bu olaya veya konuya değinerek halkı tereddüde sevk ettiler. Kendilerine soru sormaya gelenlerin kafalarını öyle karıştırdılar ki, bu kişiler daha sonra Hz. Peygamber (a.s.)'e ve sadık arkadaşlarına giderek onların kafalarını da karıştırdılar ve önlerine, çözümlenmesi beklenen bazı sorunlar ve cevap verilmesi gereken sorular bıraktılar. Yahudilerin işte bu fitne ve fesâdlarına El-Bakara Sûresinde (âyet: 42) şöyle temas edilmiştir:
"Hakkı batıl ile karıştırmayın, bildiğiniz halde hakkı gizlemeyin"[9]
[1] Bk: "The Holy Sepulchre", Jewish Publications Society of America, 1954, (Doğum, Bölüm: 32: 25-29). Yahudilerin "Mukaddes Suhuf'unun toplandığı bu eserlerde Hz. Yakûb'un Allah'la güreşmesi ile ilgili bu ifadeler kullanılmıştır. Hristiyanlara ait olan İncil'de aynı konuya değinilmiştir. Mukaddes Suhufta İsrail kelimesinin anlamı şöyle verilmiştir: "Allah ile güreşe tutuşan" Encylopaedia of Biblical Literature'de ise hristiyan ulemâ, bunun anlamını, "Allah ile güreşmiş olan" olarak vermişlerdir. İncil'de Hz. Yakûb'un gençliğinde güreşte Allah'ı ve melekleri yendiği kaydedilmiştir.
[2] Talmud'da belirtildiği gibi, Hz. Yakûb'un gelişine dair haber Mısır'ın başşehrine ulaşınca, Hz. Yusuf bütün hükûmet erkânı ve mümtaz kişilerle ve büyük bir ordu ile kendisini karşılamaya çıktı ve tantanalı bir şekilde başkente getirdi. O gün başşehirde ve bütün ülkede tam bir şenlik ve mutluluk vardı.
[3] Bu tahminimizin doğru olduğunu gösteren İncil'de çeşitli yerlerde kayıt ve işaretler vardır. Meselâ, İsrail oğullarının Mısır'dan hicretini anlatan "Huruc" Bölümünde İsrail oğulları için şu ifade kullanılıyor: "Onlar ile beraber karışık bir kalabalık ta vardı." 12: 38). Bundan sonra İsrailli olmayan bu Mısırlı müslümanlar için sürekli olarak "yabancı ve ecnebi" deyimleri kullanılmıştır. Nitekim, Tevrat'ta Hz. Musa'ya verilen talimat şöyledir: "Senin için ve senden bulunan yabancı için kuşaktan kuşağa aynı anayasa geçerli olacaktır. Hudâvend katında yabancılar da senin gibidirler." (15-15:15).
[4] Hz. Musa (a.s.) Allah'ın dinini yaymak konusunda ne gibi güçlüklerle karşılaştı, Firavun'un önüne nasıl çıktı, onlara ne mesajlar verdi ve ne gibi uyarılarda bulundu ve bu dönemde Fir'avun ve taraftarlarına ne çeşit uyanlar ve azaplar geldi, ayrıca İsrail oğullarının durumu ne idi? Bu safhalar bizi doğrudan ilgilendirmediği için burada uzun uzun anlatmadık ve sadece, Allah'ın emriyle Hz. Musa ve Ümmetinin Mısır'dan ayrılışı gibi tarihi önem taşıyan bir olaya değiniyoruz.
[5] Hz. Musa'nın ümmetinin çöldeki yolculuğu ve çileli yaşantısı pek çok açıdan ibret vericidir. Bu süre içinde İsrail oğulları zaman zaman Allah'ın mucizelerini gördüler ve nimetlerinden istifade ettiler. Yine bu devrede, geçmişteki esaret ve mahkûmiyetlerinin bazı kötü neticelerini ortaya çıkarmaya, dinî ve ahlâkî bozukluklara doğru adımlar atılmaya başlandı.
[6] Tevrat'ta Allah’ın kelâmı olarak kabul edilebilecek çok az sayıdaki ibarelerine ve bölümlerine bol miktarda söz, hikâye, vaaz ve telkin, yahudi din adamları, rahip, kâhin ve müfessirler tarafından ilâve edilmiştir ve zâten bunlar Yahudiliğin iskeletini oluşturmaktadırlar.
[7] Kur'ân-ı Kerîm, yahudi ulemanın tutumunu şu ifade ile anlatmıştır: "Ey mü'minler, yahudi bilginlerinden ve hristiyan rahiplerinden birçokları, insanların mallarını batıl (sebeplerle) yerler. Ve halkı Allah'ın yolundan men'edenler. (Tevbe; 34). Yani burada din adamı ve rahiplerin asıl gayenin kendilerine maddî menfaat sağlamak olduğu belirtilmiştir. Bu menfaatçi zümre kendilerine para, pul, mal-ü mülk hediye ve bağış şeklinde verilmesini teminat altına almak için insanların dinleri ve inançlarıyla oynuyor ve çeşitli hile ve desiselere başvuruyorlardı.
[8] Hz. Muhammed (a.s.)'in Allah'ın peygamberi olarak dünyaya geleceğine dair kehânetler hem Tevrât hem İncil'de yer almıştır. Bu kehânetlerden Hıristiyanlarla ilgili bölümde topluca bahsedilmiştir.
[9] Yahudilerin ördükleri fitne ve fesâd ağı çok büyüktü. Onların menfi propagandaları yüzünden müslüman cemaat içinden münafıklar doğdu, ki her önemli olayda ve aşamada müslümanları zor duruma sokmaya ve kösteklemeye çalıştılar. Yahudiler ve münafıklar Hz. Peygamber'e karşı suikast düzenlemek ve onu öldürmeyi planlamaktan da geri kalmadılar.