796 - Soru: Öğle namazı ile yatsı namazlarının son sünnetlerini dört rekat olarak
kıldığımız zaman, bazısı bid'at, bazıları da sünnet diye konuşuyorlar. Bu
hususu açıklar mısınız?
Cevap: Öğle ve yatsı namazlarının son sünnetleri, müekked (en kuvvetli)
sünnetlerdendir. Bunları dörde çıkarmak ise müstehabdır. Hiçbir mahzur yoktur.
(Büyük İslam İlmihali, Namaz bahsi, madde 188/2)
797 - Soru: Teheccüd namazının vakti (saat ve dakika olarak) ne zaman başlar, ne
zaman sona erer?
Cevap: Gündüz öğle ezanı ne zaman okunuyorsa, gecenin o saatinde teheccüd vakti
girmiş olur. Tanyeri ağarmazdan önceki zamana kadar kılınabilir. Bilhassa biraz
uyuyup kalkarak kılınmalıdır. Zamanı oldukça geniştir. Makbul olan vakit ise,
gecenin üçte ikisi geçikten sonra kılınmasıdır.
798 - Soru: Nafile namazlar cemaatle kılınabilir mi? Mesela, tesbih namazını buna
misal olarak verelim. Herkesin ferden kılabilmesi zor olduğu içindir. Böyle hallerde
imamın önce kendi başına tekbir alıp sağa sola selam verip, sonra tekrar tekbir
alıp cemaatle birlikte namaza durup tesbih namazı kıldırması caiz olur mu?
Cevap: Teravih namazından başka nafile namazlar için cemaat teşkili meşru
görülmemektedir. Nafile namazların münferiden kılınması daha faziletlidir. Aslolan
hüküm bu olmakla beraber, bazı şart ve kayıtlara bağlı olarak istisnai bir hüküm
de mevcut bulunmaktadır. Şöyle ki: Herkesin tek başına başaramayacağı tesbih
namazını, tedai (davetleşmek) ve haberleşmek suretiyle olmaksızın, oturmakta olan
birkaç kişi, aralarından birini imamlığa geçirip kendileri de ona uyarak kılsalar
caizdir. Fakat, namaza başladıktan sonra selam verip namazı bozmak, "Amellerinizi
iptal etmeyiniz" emr-i İlahisine aykırı düşer.
799 - Soru: Evvabin ve Duha namazlarına nasıl niyyet edeceğiz? Her iki rekatta selam
verildiğine göre, selam verip de sonra kalktığımız rekatlarda yeniden niyet edecek
miyim? Edersek niyeti sözle ifadelendiriniz.
Cevap: "Niyet ettim Allah (cc) rızası için evvabin (veya Duha) namazını
kılmaya" demelidir. Her iki rekatta niyeti tekrarlamak, ihtiyata uygun olur.
800 - Soru: Her gün devamlı olarak tesbih namazı kılınabilir mi? Her gün tesbih
namazı kılmanın cevabı olmadığını söylüyorlar. Buna siz ne dersiniz?
Cevap: Kılınabilir. Böyle bir iddia yanlıştır. (Nimetü'l-İslam, l. kısım,
s.383)
Soru: Tesbih namazı cemaatle kılınırken imama uyan cemaatin tesbihleri okumasının
şart olup olmadığını açıklayınız?
Cevap: İmama uyan bir kimse, nasıl rüku ve secde tesbihlerini okuyacaksa, tesbih
namazında da tesbihatı okuması gerekir.
801 - Tesbih namazı cemaatle kılınırken imama uyan cemaatin tesbihleri
okumasının şart olup olmadığını açıklayınız?
Cevap: İmama uyan bir kimse, nasıl rüku ve secde tesbihlerini okuyacaksa, tesbih
namazında da tesbihatı okuması gerekir.
802 - Soru: Teheccüd namazı üç kişilik bir cemaatle kılınabilir mi?
Cevap: Teravih namazının dışında kalan nafilelerde cemaat meşru
kılınmamıştır. Nafile ibadetleri azami gizlilik içinde eda etmelidir. Takvaya uygun
olan budur.
803 - Soru: İkindi ve yatsı namazlarının ilk sünnetlerini Peygamber
Efendimiz, işi olsun olmasın, çok kere terk edip bazı kere kılarlarmış, diye
duyduk. Bu hususta hadis-i şerif var mı? Kaynağını bildiriniz.
Cevap: Bu hususta olan asıl İbni Mace'nin Hz. Aişe (ra)'dan rivayet ettiği Hadis-i
Şeriftir. Şöyle ki: "Kim oniki rekat sünnete devam ederse cennette onun için bir
ev yapılır. Dört rekat, öğleden önce, iki rekat, öğlenin farzından sonra, iki
rekat, akşamın farzından sonra, iki rekat yatsıdan sonra, iki rekat da sabahın
farzından önce" (îbni Mace, c. l, s. 361). Bu Hadis-i Şerifte hem sünnet
namazların vakitleri hem de onların rekatları açıkça görülmektedir. "Kim
oniki rekat sünnete devam ederse" buyurulması, bunların müekked sünnet olduğunu
ortaya koymaktadır. İkindinin sünnetinde ise "Kim ikindiden önce dört rekat
namaz kılarsa, Allah (cc) onu esirgesin" (Ebu Davud, îbni Ömer (ra)'dan rivayet
etmiştir, c. 2, s. 23, hadis rk. 1271). Ebu Davud'un Hz. Ali'den rivayet ettiği hadis-i
şerifet ise, "Resulullah (sav) ikindiden önce iki rekat namaz kılardı"
dediğini öğreniyoruz. İkindi namazının sünnetinde teşvik edici ifade mevcut olup,
devam etme kaydı bulunmadığı cihetle, sünnet-i gayr-i müekkede olmasına
hükmedilmiştir. Yatsı namazının sünnetinden bahis açılmayışı da gayr-i
müekkede olmasından ileri gelmektedir. (Hidaye c. l, s. 45)
804 - Soru: Dini kitaplardaki "Duha" namazı ile halkın ağzında dolaşan
"İşrak" namazı aynı namaz mıdır, yoksa değişik iki namazın adı
mıdır?
Cevap: Duha (kuşluk) namazı ile işrak namazı ayrı ayrı iki namazdır, İşrak
namazı güneş doğduktan sonra, kerahet vaktinin çıkmasını müteakip kılınır ve
sadece iki rekattır. Duha namazı ise, tan yerinin ağarmasından güneşin batacağı
zamana kadar olan vaktin dörtte birinin geçmesinden sonra kılınır. Rekatları
hususunda iki rekattan oniki rekata kadar değişik beyanlar bulunmaktadır.
(Nimetü'l-îslam, s. 377)
805 - Soru: Bir kimsenin mescide girdiğinde "Tehiyyetü'l-mescid" adı verilen
iki rekat namaz kılmasının sünnet olduğunu biliyoruz. Bu girip çıkma, camide
çalışan ustalarda ve cami görevlilerinde sık sık vaki olmaktadır. Bu itibarla,
bunlar her girişte bu namazı kılmak durumunda mıdırlar?
Cevap: Camiye girip çıkma tekerrür ederse "Tehiyyetü'l-mescid"
namazının bir defa kılınması yeterlidir. (Nimetü'l-İslam, Namazla ilgili bölüm,
s. 376)
806 - Soru: Durum böyle olunca, bu namazı ilk defa girdiğinde mi kılmalı,
yoksa en sonunda girdiği zaman mı kılmalıdır?
Cevap: Bunda genişlik ve kişi için serbestlik vardır. Dilerse ilk girişinde,
isterse son girişinde kılabilir.
807 - Soru: "Salât-ı leyl" ile "Teheccüd namazı" ayrı ayrı iki
namaz mıdır?
Cevap: Değildir. Bunlar, aynı namazın değişik iki ismi olmaktadır. Geceleyin
kılınması yönünde "Salat-i leyl", uykudan kalkıp kılındığı için de
"Teheccüd" namazı adı verilmiş bulunmaktadır.
808 - Soru: Sünnet namaz ile nafile namazlar arasında bir fark var mıdır?
Cevap: Sünnet, daha ziyade, beş vakit farz namazların evvelinde veya sonunda olan
namazlarda kullanılmaktadır. Nafile tabiri ise, bu namazların dışında
kullanılmaktadır. Duha namazı ve Evvabin namazı gibi.
809 - Soru: Mekruh vakitlerden birinde kılınan nafile namazın iadesi gerekir
mi?
Cevap: İadesi gerekmez, kerahetle sahih olur.
810 - Soru: İmam olmayan bir kimse, gece namazlarında, kendi başına namaz kılarken
farzla kıraeti açıktan okuyabilir mi?
Cevap: Okuyabilir.