2) Furu-i Hadis:

 

Tarifi: Hadisi nakletmek, lisan kaidelerine ve şer'i esaslara göre hadisin manalarından bahsetmektedir. Bu hususta yazılı Sıhah, Sünne, Mu'cem ve diğer cüzler var ki, bunlar da hadislerin nevilerini teşkil ederler.

Mevzuu: Resul-i Ekrem'in zatıdır (Nübüvvet cihetinden)

Gayesi: Hadis rivayetinde hatadan korunarak saadete ulaşmaktır.

Her iki bölüm içinde başlı başına bir ilim imiş gibi özel konulara sahip bölümler de vardır. Mesela:

1- Ravilerin rivayet ettikleri hadislerin makbul olup olmadıklarını anlamak için hangi mezhepden olduklarını, dayanaklarını, hadisi nereden ve ne suretle aldıklarını, ravilerin tarihleriyle yaşayışlarını bildiren "İlm-i Rical-i hadis."

2- Rivayet edilen hadislerin makbul olup olmadıklarını anlamak için ravilerin adaletlerini inceleyen durumlarını açıklayan, hadisleri cerh edilenlerin derecelerini ve i'timada şayan olup olmadıklarını incelemenin caiz olduğunu bildiren "Cerh u ta'dil ilmi".

3- Hadis metni, manası, ziyade ve noksaniyle bildirmenin caiz olup olmadığını anlatan ilim.

4- Bir ravinin diğer raviden okumak, dinlemek, yazmak veya icazet yollarından hangisiyle hadisi aldığını bildiren ilim.

5- Hadisin nasih, mensuh, zaman ve sebebi vürudunu bildiren ilim.

6- Hadisin kuvvet ve zaafını ve ne dereceye kadar kendisiyle amel edilebileceğini bildiren ilmi gibi. Bütün bunlar usul-i hadise dahildir. Ayrıca bunlara "Mustalah-ı Hadis" de denir. [1]


 

[1] Mevzu Hadisler, Aliyyu’Kari, İlim Yayınları: 7-8.