480- Müsedded bize anlatarak dedi ki:Yahya b. Saîd bize Abdullah'tan, o Nâfî'den,
o Abdullah b. Ömer'den (ra) şunu nakletti;: Allah
Resulü (sav) berdel usulü nikahı yasakladı.
Ibni Ömer'e (ra) "Berdel nedir?" diye sordum. Şöyle dedi: Kişinin kendi
kızını başka bir adamla, o adamın da kızını ona; veya kişinin kendi kızkardeşini başka bir adamla, o adamın da kızkardeşini ona mehirsiz olarak
nikahlaması şartıyla nikahlamasıdır.
Bazı âlimler dediler
ki: Eğer hile yapmak suretiyle berdel ile evlenirse,
nikah caiz şart geçersiz olur. Mut'a Nikahı hakkında dedi ki: Nikah fasit, şart
geçersizdir. Bazıları ise, her ikisinin de caiz, fakat şartın geçersiz olduğunu
söylemişlerdir.[1]
Şerh
Bazı âlimler dediler
ki: Eğer hile yapmak suretiyle berdel ile evlenirse,
nikah caiz şart geçersiz olur" ifadesi, Hanefî mezhebinin usûlü gereği
olup aslı meşru olmayan şey bâtıldır kuralına dayanır. Aslı değil de vasfı
meşru olansa fasit olur. Bu tür bir nikah asıl itibarıyla meşru, vasıf
itibarıyla fasittir. Mut'a nikahında ise durum tam tersine olup hakkındaki neshten dolayı aslı gayri meşrudur.
İbnu's-Sem'ânî deyei
ki: Hakkında ihtilaf ettiğimiz nikah berdel usûlü
olandır. Onun nehyedildiği sabittir. Nehiy, nehyedilen şeyin fesadını
gerektirir. Çünkü şer'î akit, ancak şeriata uygun olarak tesis edilebilir.
Aslın nehyedilmiş olan bir şey meşru da olamaz.
Hüküm
Berdel usûlü nikâhla (=şiğâr)
ilgili hadis-i şerif daha önce geçmiş ve şerhedilmişti.
Ayrıntılı bilgi için oraya da bakılabilir: 340 no.lu
hadis.