Biz, bu çalışmamızla,
uzun zamandan beri kapalı bulunan bu kapının (konunun) kapısını çok fazla
açtığımız kanaatinde değiliz. Bu ev (konu), hala kendisine girmek isteyenleri
beklemeye devam etmekte ve bu kapı şevk içerisinde çalışan saliklerini
gözlemektedir.
Sünnet ve hadis-i
şerifler için yapılan çalışma, bu bahir mevzuya, -Esbabu'l-Hadis- çok önem
vermeyi gerektirir. Şunu da kaydedelim ki zamanımızda bu konuya duyulan
ihtiyaç, hiçbir devirde duyulmamıştır.
Allah'a hamd olsun ki
dini gayret ve hamle, gençler arasında epeyce yol almıştır.
O günlerde ümetin
başına gelen felaket, bugünün ümmetinin başına gelmemiştir. Bu hazırlık ve
ilacın başarısı, Kur'an ve Sünnet'in sırlarını iyi anlamaya varıp dayanır. Bu
sırlardan birisi de bu kalkınmanın sebeplerini tanıyıp iyi bilmektir.
Andolsun ki bu iş için
büyük gayret sarfedildiği çok net bir şekilde ortadadır. Binaenaleyh ilgili iş,
sadece te'Iif, sadece cem ve tedvin işi değildir. Her ne kadar bütün bunlar, bu
kalkınmanın sebeplerinden birini teşkil etse dahi, hadis ve sünnet kitapları,
bunların bu kadar mevcudiyetine ve kendiliğinden olabildiğince istifade
edilmesine rağmen konunun ihtiyacını -bu kadar çok olmasına ve bu hususta
meşakkate katlanılmasına rağmen- tamamen karşılamaz.
Konunun derinliğine,
meşihat müessesesine -ilgili birimlerin-bölümlerine, şeyhlerin (hocaların)
eğilimine ve hadis hizmetine matbu' ve yazma eserlerin ravilerinin hallerinin
tescilini ortaya koyan kitaplara,
bu denli itina
gösterilmesine rağmen, İslam Tarihi kitaplarının mutlaka ama mutlaka gözden
geçirilmesi gerekir.
Hadisçilerin elinde ve
onlann metodlanna göre tedvin edilen -Taberî Tarihi, Dimeşk Tarihi, Bağdat
Tarihi ve el-Bidaye ve'n-Nihaye... gibi- bütün tarih kitapları bir açıdan bu
olayları (hadisleri) cem etmek, bir başka açıdan da bu ana kadar tahkik
edilmeyen şerhleri tahkik etmek için, kitapların tamamı muhaddislerin gayretini
beklemektedir.
Bütün bu kitaplar,
hadis ilmiyle uğraşmak isteyenler için bir azık, tarihçi ve misyonerler (İslam
davetçileri) için bir malzemedir.
Çünkü hayatın seyri,
ancak muhaddislerin metodu üzere hareket eden kişilerin, bu hareketin ipini -daha
Önce teslim aldıkları gibi- teslim aldıklarında ancak müstakim olur. Mutluluk,
bu insanların belirtilen hayat tarzını, kendi kontrollerine aldıkları zaman söz
konusu olacaktır.
Andolsun ki, gerçek
(İslamî) hayat, böylesi insanların elinden çıktığı gün hak zulme uğratılmış
ihlaslı ve samimî Müslümanlar, zalimlerin gecesinde (zulmedenlerin zulmünün
karanlığında) şaşa kalmışlardır.
Size diyorum!
Bilinmeyen bir zaman diliminde îslamî hayat bu yüksek ilhamlara tırmanan
(mazhar olan) bu kimseler sayesinde kemale ermiştir. Andolsun ki, tarih
kitapları bizim dışımızdaki kimselerin kitaplarından istifade edilerek
yazılmıştır. Böylece bu tarihçiler, Amr b. As'ı sömürgeci addetmişlerdir.
İslamî hilafeti de bir çeşit sömürgecilik saymışlar, hatta daha da ileri gitmişlerdir.
Bütün bunlar (olup
bitenler), îslamî hayattan bahsedenlerin metodlarının ortadan kalkmasından
(yani bilinmemesinden) Ötürü olmuştur. Çünkü tarih, hadisten doğmadır.
Şüphesiz günümüzde
bizler, yeni bir kalkınma ihtiyacı içinde olduğumuzu düşünmekteyiz ki, bu
(bizleri), tarih kitaplarının içinde dağınink bir şekilde bulunan tüm
hadislerin mesnedlerinin (senedlerinin) tahrici (kaynağının araştırılması)
neticesine götürür. Daha sonra da önceki ve yeni tarihçilerin ele almadığı,
incelemediği asırların tarihini incelememizi gerektirir.
îşte bütün bu ve o
veriler (eski ve yeni kaynaklar), naslann anlaşılmasına destek sağlar.
"Allah (c.c.)
gerçeği söyler ve O, gerçek yola iletir." (Ahzab-4)
BİBLİYOGRAFYA
A- Kur'an-ı Kerim
B- Tefsir
ve Ulumu'l-Kur'an
Tefsir-u İbn Kesir,
el-Hafiz Ebu'1-Fıda İbn Kesir, Talik, i Muhammed Ahmed Aşur, Kahire.
Tefsiru/1-Celaleyn,
el-Ceîalu's-Suyutî, el-Celalu'I-Mahallî, Hilmi el-Münyavî, Kahire. ,
El-Cami' Li
Ahkami'I-Kur'ani'l-Kerim (Kurtubî Tefsiri), Ebu Abdiîlah Muhammed el-Ensari,
Daru'l-Kütübi'l-Mısriyye, 1. Baskı.
Tefsiru't-Taberî,
el-îmam İbn Cerir, Kahire 1. Baskı.
ed-Dürrü'1-Mensur
fi't-Tefsir-i bi'1-Me'sur, es-Suyutî,
Mısır.
el-Burhan fi
Ulumi'l-Kur'an, ez-Zerkeşî, thk. Muhammed Ebul-Fadl İbrahim, Mısır 2. Baskı.
el-îtkan fi
UIumi'l-Kur'an, es-Suyutî, el-Mektebetü's-Sekafiyye, Beyrut.
Ahkamu'l-Kar'an,
Îbnü'l-Arabî, thk. Ali el-Beccavî, 1
Baskı.
Esbabu'n-Nüzûl,
el-Vahidî, Tab. Emin Hindiyye.
Liibabu'n-Nükûl fi
Esbabi'n-Nüzûl, es-Suyutî, Celaleyr Tefsiri kenannda, Hilmi el-Münyavî, Mısır.
Müfredat-u
Garibi']-Kur'an, er-Rağıb el-îsfehanî, Mısır.
el-Mııcemu'1-Müfehres
li Elfazi'l-Kur'ani'l-Kerinr Muhamed Fuad Abdulbaki, matbudur.
C- Hadis ve Sünnet-i Nehevî Kitapları:
Müsned, el-îmam Ahmed
b. Hanbel, Dar-u Sadır, Beyrut.
Müsned, el-îmam Ahmed
b. Hanbel, thk. Ahmed Şakir, Daru'l-Maarif, Mısır.
Müsned, Ebu Davud
et-Tayalisî, tertib eden Merhum, Ahmed Abdurrahman el-Benna -İmam Şehid
el-Benna'nın babası-matbııdur.
Müsned, el-Hamidî,
Beyrut.
Müsned, el-İmam
eş-Şafiî, "el-Ümm" eseriyle beraber tab
edilmiştir.
Müsned, el-îmam
eş-Şafiî, "Bedaiü'l-Minen" ismiyle bilinir, trt. Merhum, Ahmed
Abdurrahman el-Benna, matbudur.
Sünen, ed-Darimî, Ebu
Muhammed Abdullah ed-Darimî, Medine-i Münevvere.
Sünen, el-İmam Ebu
Davud es-Sicistanî, Mustafa Halebî,
Mısır.
Sünenü't-Tirmizî yahut
el-Camiu's-Sahih, el-îmam Ebu İsa Muhammed, et-Tirmizî thk. Ahmed Şakir,
Mustafa Halebî.
Sünenü'n-Nesâî, Ebu
Abdirrahman b. Şuayb, Suyütî şerhi ile beraber, Mustafa Halebî.
Sünen-i İbn Mace,
el-Hafız Ebu Abdullah Muhammed el-Kazvinî, tsa el-Halebî.
Siinenü'd-Darekutnî,
ed-Darekutnî, Medine-i Münevvere. es-Sünenü'1-Kübra, el-Beyhakî, Haydarabad,
Hindistan.
Sahihu'l-Buharî, Ebu
Abdillah Muhammed b. İsmail el-Buharî, matbudur.
Sahih-i Müslim,
el-İmam Müslim b. el-Haccac en-Nisabûrî, thk. Abdullah Ebu Zeyne el-Halebî,
Mısır.
Sahih-i îbn Hıbban,
(el-İhsan fi Takrib-i İbn Hıbban diye bilinir) thk. Ahmed Şakir, Medine-i
Münevvere.
Sahih-i İbn Huzeyme,
el-Mektebetü'1-îslamî, Beyrut. Mecmau'z-Zevaid, Heysemî, Mektebetü'l-Kudüs.
Muhtasar Şuabu'1-lman,
İmam Ebu Cafer el-Kazvinî el-Beyhakî, el-Mütenebbî.
el-Müstedrek
ale's-Sahiheyn, el-îmam el-Hafız Ebu Abdillah el-Hakim,
Mektebetü'I-Matbuati'l-İslamiyye, Halep.
el-Musannaf, Ebubekr
b Ebi Şeybe,
Hindistan'da
basılmıştır.
el-Mu'cemü'1-Müfehres
li Elfazi'I-Hadisi'ş-Şerif, Leydin.
el-Muvatta, el-îmam
Malik b. Enes, thk. Muhammed Fuad Abdulbaki.
İhkamu'l-Ahkam, Şerh-u
Umdeti'l-Ahkam, Takıyyuddin b. Dakik el-tyd. Alemü'1-Fikr, Kahire.
Ş,erh-u Muvatta-i İmam
Malik, Ebu Abdillah Muhammed Zerkanî, Mustafa Halebî.
Fethu'1-Barî Şerh-u
Sahihi'I-Buharî, İbn Hacer,
es-Selefiyye, Kahire.
Avnu'l-Mabud Şerh-u
Sünen-i Ebi Davud,
thk. Abdurrahman Osman, es-Selefiyye, Medine-i Münevvere.
el-Fethu'r-Rabbanî,
Abdurrahman es-Saatî, Îhvanu'l-Müslim tarafından tab edilmiştir.
el-Fethu'1-Kebir fi
Dammi'z-Ziyadeti ile'l-Camii's-Sağir, Suyutî, Mustafa Halebî.
Sübülü's-Selam, el-tmam
Muhammed el-Kâhlanî es-San'anî, Mustafa Halebî.
Şerhu'l-Münayî ale'l-Camii's-Sağir, el-Mektebetü't-Ticariyye, Mısır.
es-Sünnetü ve
Mekanatuha mine't-Teşrii'l-İslamî, Mustafa Sıbaî, ed-Dam'1-Kavmiyye, Mısır.
el-Beyan ve't-Ta'rif
fi Esbab-ı Vurudi'l-Hadisi'ş-Şerif, Ebu Hamza el-Hüseynî, thk. el-Hüseynî
Haşim. Mecmau'l-Buhusi'l-İslamiyye.
Neylü'l-Evtar Şerh-u
Münteki'l-Ahbar, Muhammed b. Ali eş-Şevkanî, Mustafa Halebî.
D- Ulumu'l-Hadis ve Rical Kitapları:
Tedribii'r-Ravi fi
Şerh-i Taribi'n-Nevevî, Suyutî, thk, Abdulvehhab Abdullatif, Daru'l-Kütübi'l-Hadise,
Mısır.
Takribu't-Tehzib, İbn
Hacer, thk. Abdulvehhab AbdullatifJ Daru'l-Kütübi'l-Arabî, Mısır.
Tenzihu'ş-Şeriati'l-Merfua ani'I-Ahbari'ş-Şenia ve'l-| Mevdua, el-Kinanî, Kahire.
Tehzibü't-Tehzib, İbn
Hacer, Daru'I-Maarif, Hindistan.
el-Cerh ve't-Tadil,
Abdurrahnıan b. Ebi Hatim er-Razî, Hayadarabad, Hindistan.
el-Fevaidü'1-Mecmua
fi'1-Ahadisi'l-Mevduâ, Muhammed Şevkanî, thk. el-Yemanî,
es-Sünnetii'1-Muhammediyye, Kahire.
- - Keşfu'I-Hafa ve
Müzilü'l-îlbas an ma iştehere mine'l-Ehadisi ala Elsineti'n-Nas, el-Aclûnî,
et-Türasu'I-fsIamî, Halep.
el-Kifaye fi
İlmi'r-Rivaye, el-Hatib el-Bağdadî, thk. et-Ticanî, Daru'l-Kiitübi'l-Hadise»
Mısır.
Mehasinu'l-Istilah, el-Bulkunî,
thk. Dr. Bintü'ş-Şatî, Umumî Kütüphane, Mısır.
eİ-Mekasidü'1-Hasene
fi Beyanin Kesirin mine'l-Ehadisi'l-Müştehireti ale'l-Elsine, es-Sehavî, Hancı
Matbaası, Mısır.
el-Mevzuat,
Ebu'l-Ferec îbn Cevzî, Matbaay-ı Selefiyye, Medine-i Münevvere.
Mizanu'l-Î'tidal fi
Hakdi'r-Rical, Hafız ez-Zehebî, thk. Ali el-Becavî, İsa el-Halebî Matbaası,
Mısır.
Nııhbetü'l-Fiker, İbn
Hacer, Şerh-u Aliyyi'l-Kari, Uhuvvet Matbaası, İstanbul.
E- Sîver ve Tarih Kitapları:
es-Siretü'n-Nebeviyye, İbn
Hişam, thk. es-S_eka ve diğerleri, Mustafa Halebî
matbaası, Mısır.
el-Bidaye ve'n-Nihaye,
İbn Kesir, Maarif Matbaası, Beyrut. Delailü'n-Nübüvve, Ebu Nuaym, Haydarabat,
Hindistan.
et-Tekmile li
Vefatayi'n-Nakle, Zekiyyuddin Muhammed Abdulazim el-Münzirî, thk. Beşşar Avvad
Maruf, el-Adab bi'n-Necefi'l-Eşref, Bağdat.
Tarihu'I-Edebi'I-Arabî,
Kari Brokalman, trc. Abdulhalim en-Neccar, Daru'I-Maarif, Mısır.
Tarih-u Bağdat,
Ebubekr Ahmed b. Ali b. Sabit el-Hatib el-Bağdadî, Hancı Matbaası, Mısır.
Tarihu't-Turasi'l-Arabî,
Fuad Sezgin, trc. Ebu'1-Fadl, Umumî Kütüphane, Mısır.
Tarih-i Dımeşk,
îbn Asakir, Yazma,
Daru'l-Kütübi'I-Mısriyye, Tarih Böl. no: 492.
el-İstiab fi
Ma'rifeti'I-Ashab, îbn Abdilberr, Mısır.
/ Bedaiu'z-Zuhur fi
Vekaidi'd-Duhur, İbn İyas en-Nehdatü'l-
Mısriyye.
el-Bedru't-Tali'
bi Mehasin-i min ba'dil-Karni's-Sabi',
Şevkanî, es-Saade, Mısır.
ed-Düreru'1-Kamine fi
A'yani'l-Mieti's-Samine, İbn Hacer, thk. Muhammed Seyyid, Cadu'1-Hakk,
Daru'l-Kütübi'l-Hadise.
Hıtatü'l-Makrizî,
Takiyyiiddin Ahmed b. Ali, Daru't-Tahrir,
Bulak.
Şezeratu'z-Zeheb fi
Ahbar-i men Zeheb, İbn îmad el-Hanbelî, el-Mektebetü't-Ticarî, Beyrut.
ed-Dav'u'I-Lami', fi
A'yani'I-KarniVTasî, Sehavî, Beyrut.
el-Asru'1-Memalik-i fi
Mısr ve'ş-Şam, Dr. Said Aşur. Daru'n-Nehdati'l-Mısriyye.
G- Fıkıh ve Tabakat Kitapları:
el-Ümm, İmam Şafiî,
eş-Şa'b.
el-İhkâm fi
Usuli'l-Ahkâm, İbn Hazm,
Muhammed Abdulaziz, Mektebet-ü Atıf.
İ'lamu'l-Muvakkıîn,
Îbnu'l-Kayyim el-Cevziyye, Kahire.
Î'lamu's-Sacid bi
Ahkami'l-Mesacid, Zerkeşî, thk.
el-Merağî, el-Meclisu'1-Ala li'ş-Şuuni'1-îslamiyye.
Mu'cemu'l-Fıkhi'I-Hanbelî,
Vezaretü'l-Evkaf, Kuveyt.
el-Muğnî, İbn Kudame,
Mektebetu'l-Cumhuriyye, Kahire, er-Riyadu'1-Hadise, Riyad.
el-Ğaysü'1-Hamî Şerh-u
Cemi'l-Cevami, îbn Subkî, (Dr. tezi) Dr. Mahmud Ferec Süleyman,
Külliyatu'ş-Şeria, Kahire.
Tarih-i Dımeşk, İbn
Asakir, 10 cilt, Dimaşk
tarih-u îsbehan, Ebu
Nuaym Ahmed el-İsbehanî, Leydin,
Hüsnü'l-Muhadara,
Celalü'd-Din es-Suyutî, thk. Muhammed Ebu'1-Fadl ve îsa Halebî.
et-Tarihu'1-Kebir,
Buharî, Hayadarabad. et-Tarihu's-Sağir, Buharî, Hindistan.
ez-Zeyl-ü ala
Refi'1-Esr an Kudat-i Mısr, Sehavî, el-Heyetü'1-Amme li'1-Kitab.
Tabakatü'ş-Şafiiyye,
el-Üsnüvî, thk. Abdullah Ceburî, Riyaset-ü Divani'I-Evkaf, Bağdat.
et-Tabakatü'1-Kübra,
Îbn Sa'd, Daru't-Tahrir.
Tabakatü'ş-Şafiiyyeti'l-Kübra,
Tacuddin Abdulvehhab es-Subkî, thk. Mahmud Tenahî, Abdulfettah Halu ve
tsae-l-Halebî.
Tabakatü'l-Huffaz,
Suyutî, thk. Ali Muhammed Ömer, Mektebet-ü Vehbe, Kahire.
Tabakatü'l-Müfessirin,
Muhammed b. Ali ed-Davudî, thk. Ali Muhammed Ömer, Mektebet-ü Vehbe, Kahire.
. Tabakatü'l-Hanabile,
Muhammed b. Ebi Ya'la el-Ferra, es-Sünnetü'l-Muhammediyye, Kahire.
Futuhu'l-Buldan,
Belazurî, en-Nehdatü'1-Mısriyye, Kahire.
Nazmü'l-Akyan fi
Ahbar'l-A'yan, Suyutî, thk. Müsteşrik
Hatti.
el-Menhecü'i-Ahmed, fi
Teracîî^'i Ashabi'1-tmam Abdurrahman el-Uleymî, el-Medenî,
en-Nucumu'z-Zahire fi
Müluk-fi. Mısr ve'1-Kahire, Atabekî, thk. Cemalu'ş-Şiyal ve Fehm-i Şî eltut.
el-Ensab, Ebu Said
Abdulke: rim b- Ebibekr e^ Leydin baskısından fotokopi, Mektebetü'î^-Müsenna'
Bağdat.
Hediyyetu'1-Arifm,
İsmail Pas^Şa' el-Bağdadî, Mektebetu'l-Müsenna, Bağdat (İstanbul baskısından).
Usdu'I-Gabe fi
Ma'rifeti's-Sahs^b^ İzzuddin b. el-Esir.
H- Lügat Kitapları
Şerî'îsa el-Halebî.
Ta'cu'l-A'rus, Zebidî,
Libya.
el-Faik
fiĞaribi'l-Hadis,
Lisanu'1-Arab, îbn
Manzur, Bulal*^ baskısından fotokopi.
Muhtaru's-Sihah,
Ebubekr er-
el-Misbahu'1-Münir,
Fuyumî, İ Bulak
el-Mu'cemu'l-Vasit,
Kahire
en-Nihaye fi
Garibi'I-Hadis, îbn Esir,
Matbaay-ı Osmaniyye, Mısır.
T- Çeşitli Mu'cemler:
Turasu'I-însaniyye,
el-Heyetü'I-Amme H'1-Kitab. Keşşaf-u Istılahati'I-Fünun, Tehanevî.
Miftahus-Saade ve
Misbahu's-Siyade fi Mevduati'1-Uİum, Ahmed b. Mustafa Taşköpriizade,
Daru'l-Kiitübi'I-Hadise, Mısır.
Keşfu'z-Zunun bi
Ma'rifet-i Esmai'I-Kütübi ve'1-Fünun, Hacı Halife (Katib Çelebi), İstanbul
baskısından fotokopi. Mektebetü'l-Miisenna, Bağdat.
el-A'lam, Hayruddin
ez-Ziriklî, Kahire. Mu'cemu'l-Müellifin, Ömer Rıza Kehhale, Dımeşk.
ihtar Yayıncılık'tan
Seçkin Kitaplar
Her Hicret Bir
İnkılaptır • Ali Şeriati Kıyamet Ne Zaman Kopacak? • Vehbi Yurt İslamın İnanç
Esasları • Imam-ı Azam
Bütün Yönleriyle
Müslüman Nasıl Olmalı • Prof. Dr. Seyyid Sabık
İslamın Anlaşılmasının
Önündeki Engeller • A. Çobcmoğlu Allahın Varlığı ve Tevhidin Hakikati • Yusuf
El-Ka-rdavi Kulluk Öğretileri ve Namaz Hocası • M. Furkan Aydın Şafii Namaz Hocası
• Ahmet Ba-yer Minberden Müminlere Hutbeler • Ahmet Bayer
Allah Resuİü'nüh Örnek
Aile Hayatı • Prof. Dr. Ahmet Şelubi
İnsanları Tefrikaya
Düşüren Faktörler • Mahmut Bala
Esbab-ı Nüzul •
El-Vahidi
Kemalist Laikliğin
Temelleri • Muzaffer Ta/yürek
İslam Öncesi Cahiliyye
ve Günümüzde Din Gerçeği • Hapmi Rafsancani - Cevad Bahoner - Seyyid Hüseyin
Nasr
Lozana Hayır Diyenler
• Muzaffer Taşyürek Kadın ve Aile • Prof. Dr. Seyyid Kutup Esbab-ı Vurudul
Hadis • İmam Suyuti İslami Düşüncenin İhyası • Murtaza Mutahhari Müslüman
Kadının Örtüsü • Nasruddin El-Bani İslami Yönetimin Temelleri • A. Şirazi
Lailaheillallah • Muhammet Kutup
Adres:
P.K. 18 Erzurum