Şehid İmamımız İmam
Ebu Hanife (rh.a.), "El-Vasiyye" adlı eserinde şöyle diyor:
"Allah'ın
ihtiyacı olmaksızın Arş üzerine istiva ve istikrarı vardır. Muhtaç olmaksızın
Arş'ı ve başkalarını muhafaza eder. Eğer Allah'ın ihtiyacı olsaydı, mahluklar
gibi âlemi icad ve tedbire kadir olamazdı. Oturmak ve karar kılmağa muhtaç
olsaydı, arş'ın yaratılmasından önce Allah'ın nerede olduğu? Sorusu ortaya
çıkardı. Yüce Alİah, bundan münezzehdir. [1]
Rabbimiz Allah şöyle
buyurur:
"Eğer onlar,-yüz
çevirirlerse de ki: 'Bana, Allah yeter. O'ndan başka ilâh yoktur. Ben, O'na
tevekkül ettim ve büyük Arş'm Rabbi o'dur. [2]
"O Allah, O'ndan
başka ilâh yoktur. Büyük Arş'ın Rabbidir.[3]
"De ki: 'yedi
göğün Rabbi ve büyük Arş'ın Rabbi kimdir:
'Allah'ındır,
diyecekler. De ki: 'yine sakınmayacak mısınız:
[4]
"Arş'ı
yüklenmekte olanlar ve çevresinde bulunanlar[5]
"Melekleri de,
Arş'ın etrafını çevirmiş olarak, Rabblerini hamd ile teşbih ettiklerini
görürsün. [6]
"Rahman (olan
Allah), Arş'a istiva etmiştir. [7]
"Gerçekten sizin
rabbiniz, altı günde gökleri ve yeri yaratan, sonra Arş'a istiva eden
Atlah'dır. [8]
"O'nun Arşı, su
üzerinde iken, amel bakımından hanginiz daha iyi olduğunu denemek için gökleri
ve yeri altı günde yaratan O'dur. [9]
Abdullah b. Amr
(r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.)
şöyle buyurdu:
"Allah,
mahrukatın mikdarını, göklerle yeri yaratmazdan elli bin sene önce yazdı.
Arş'ı da su üzerinde idi.[10]
Ebu Rezin (r.a.)'dan.
Dedi ki:
Ya Rasulullah,
Rabbimiz, mahlukatı yaratmadan evvel nerede idi? Dedi.
Rasulullah (s.a.s.)
şöyle buyurdu:
"Altında hava
bulunmayan ve üstünde hava bulunmayan bir 'Amâ'da idi ve Arşını su üzerinde
yarattı. [11]
Ebu Hüreyre (r.a.)'dan
Rasulullah (s.a.s.)
şöyle buyurdu:
"Şübhesiz
Allah'ın sağ eli dopdoludur, harcamak onu eksiltmez. O, gece-gündüz daima çok
cömert olup devamlı verir durur. Allah, gökleri ve yeri yarattığı günden beri
infak ve in'âm eylediği nimetlerinin mahiyetini bana bildirebilir misiniz? Şu
muhakkak ki, O'nun sağ elindeki nimetler hiç eksilmez. O'nun Arşı su
üzerindedir. O'nun diğer elinde de feyz, yahud Kabz (adalet terazisi ya da
tutma) vardır ki, (bir kısım kavimleri) yükseltir ( diğer bazılarını da)
alçaltın"[12]
Cabir b. Abdullah
(r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.)
şöyle buyurdu.
"Allah'ın Arşım
yüklenen meleklerden bir melek hakkında söz söylememe izin verildi.
O meleğin kulak
yumuşağı arası yedi yüz yıllık yoldur.[13]
Ebu Said el-Hudrî
(r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.)
şöyle buyurdu:
"Kıyamet gününde
insanlar (o günün şiddetinden) bayılıp düşücekler. O anda ben, kendimi Musa'ya
yakın
bulacağım.
Musa, Arş'ın
direklerinden birisine tutunmuş bulunacak. [14]
[1] İmam-ı Azam'ın Beş Eserİ; sh. 74.
[2] Tevbe 9/129.
İmam Kurtubî (rh.a)
şöyle diyor:
"Yüce Allah'ın,
özellikle Arş'ı sözkonusu etmesi, yaratıklarının en büyüğünün Arş olduğundan
dolayıdır. Arş, zikredildiği takdirde. O'nun dışındaki bütün yaratıklar da
O'nun kap samına girer."
İmam Kurtubî. A.g.e. c.8, sh. 464.
[3] Nemi, 27/26.
[4] Mü'minun, 23/86-87.
[5] Mü'mln, 40/7.
[6] Zümer, 39/75.
[7] Tâhâ, 20/5.
[8] A'raf, 7/54.
Bu konuda, Ümmet-i
Merhume o!an İslâm Milleti'nin Mutlak
Müctehid İmamlarından
İmam Malik b. Enes (rh.a) şu isabetli
tesbitte bulunmuştur.
"İstiva malum,
keyfiyeti meçhul, ona İnanmak vacib, hakkın
da soru sormak ise
bid'attır."
Bkz. Prof. Dr. Muhammed
Ebu Zehra, İmam Malik, çev.
Osman Keskioğlu, Ank.
1984, sh. 184. (Kadî Iyad, Medarik,
sh. 198'den)
İmam Ebu'l-Mu'in
en-Nesefî İslâm İnançları ve Mezhcbler
Arasındaki Görüş
Farkları-Bahru'l-Kelâm Fî Akaidi Ehli'l-
İslâm, çev. Cemil
Akpınar, Konya, T.y.sh.53.
İmam-ı Azam, Fıkh-ı Ekber şerhi, sh. 107.
[9] Hud, 11/7.
[10] Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Kader, B.2, Hds. 16. Sünen-i
Tirmizî, Kitabu'l-Kader, B. 16, Hds. 2245.
[11] Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru'l-Kur'ân, B. 12, Hds.
3308. İmam Tirmizî (rh.a)'in notu:
"Ahmed (b. Menî),
Yezid b. Harun'dan naklen şöyle dedi:
-Amâ', onunla beraber
hiçbir varlık yoktur, demektir.
Hadis, Hasen'dir."
Sünen-i İbn Mace,
Mukaddime, B. 13, Hds. 182.
Ibn Kesir, ei-Bidaye
ve'n-Mihaye-Büyük İslâm Tarihi, çev.
Mehmet Keskin, İst. 1994,
c.l sh.6. İmam Ahmed b.
Hanbel'den.
[12] Sahih-i Buharı, Kitabu't-Tevhid, B.22, Hds. 47.
Kitabu't-Tefsir, B.159, Hds. 204.
Sahih-i Müslim, Kitabu'z-Zekat, B.ll, Hds. 37.
[13] Sünen-i Ebu Davud, Kitabu's-Sünnet, B.19, Hds. 4727.
[14] Sahih-i Buhârî, Kitabu't-Tevhid, B.22, Hds. 56.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Fedait, B. 42, Hds. 160.