ilk sayfa
 
Kaza

Lügatta, şeklinde kullanılır ve "birşeyi dikkatle yaptı", "iki davalı arasında hükmetti", "haklıyı haksızdan ayırdı", "infaz etti" anlamlarına gelir. "Kaza" kelimesi Kur'an-ı Kerimde de birçok ayette geçmektedir. Allahu Teâla:

"Bir şeyin olmasını isteyince ona sadece "ol" der o da oluverir." Bakara: 177 Allahu Teâla kesin olarak bir şeyin olmasına hükmettiği zaman o şey en ufak bir duraklama ve çekinme göstermeden varlık dünyasına girer.

"O'dur sizi çamurdan yaratan sonra size bir ecel tayin eder." En-am: 2 Yani Allah (c.c.) çamurdan yarattığı mahluk için yaratılış ile ölüm arasında bir ecel tayin edendir.

"Rabbin yalnız kendisine tapmanızı emretti." Isra: 23 Yalnızca kendisine tapmanızı, kendisinden başkasına kesinlikle tapmamamızı emretti.

"Allah ve Rasülü bir şeye hükmettiği zaman; ne mümin erkekler için ne de mümin kadınlar için artık işlerinde bir seçme hakkı olamaz." Ahzab: 36 Yani Allah ve Rasülü bir emirle emrettiği ve hükümle hükmettiği zaman sizin başka bir hükmü seçme hakkınız yoktur.

"Onları yedi gök olarak var etti." Fussilet: 12 Yani gökleri yedi kat olarak sağlam bir şekilde yaptı.

"Allah işlenmesi gerekli olan emri yerine getirmek için yaptı." Enfal: 42 Yani vacib olarak bir işin kesinlikle yapılması için yaptı.

"İş tamamlandı" Bakara: 210 Yani onların helak eden, yerle bir eden, onlardan kurtaran iş tamamlandı.

"Ecelin hükmü yerine gelsin." En-am: 60 Yani ölüleri diriltme ve amellerine göre hesaba çekmek için tayin ettiği ecel gerçekleşip geçsin diye.

"De ki: Acele istediğiniz şey benim yanımda olsaydı iş bitmiş olurdu." En-am: 58 Yani siz hemen helak olurdunuz ve iş tamamen biterdi.

"...Ve iş olup bitti." Meryem: 21 Yani Allah tarafından kesin olarak hükmedilen bir işti. Allah'ın kazasından kesin olarak hükmettiği bir iş olduğundan dolayı sana rağmen fiilen gerçekleşir.

"Bu, Rabbimin yapmayı üzerine aldığı kesinleşmiş bir hükmüdür." Meryem: 71 Ayette geçen kelimesi mastardır. Bir işi yapmak gerektiğinde ve kesinlikle yapılmasına hükmedildiği zaman demektir. Yani onların gelişleri Allah'a vaciptir. Ayetlerde kullanılış şekline göre kelimesi birçok anlamı olan müşterek lafızlardandır. Bu anlamlardan bazıları şunlardır: "Bir şeyi muhkem ve sağlam yaptı", "kılmak", "infaz etmek", "bir işi tamamlamak", "bir şeyin varlığını kesin kılmak", "bir işin sona ermesi", "işe hükmedilmesi", "kesin şekilde hüküm vermek".

Ancak "Kaza" kelimesi bu kadar çeşitli manalarda kullanılmasına rağmen bunlar arasında "Kaza", Allah'ın "külliyat" hakkındaki hükmüdür gibi bir anlama rastlamak mümkün değildir. Tıpkı "Kader" kelimesinin ayetlerde; Allah'ın "cüziyat" hakkındaki hükmüdür gibi bir anlamda kullanılmadığı gibi. Buna göre bir çok sözlük anlamı bulunan "Kaza" kelimesi, Kur'an-ı Kerim'de sözlük anlamıyla kullanılmıştır. Geçen anlamların hiç birinde herhangi bir ihtilaf söz konusu değildir. Bu anlamlar sözlük anlamları olup aklın bunda hiçbir rolü yoktur. Eğer "Kaza" kelimesinin şer'i bir anlamı olsaydı bu anlam, elbette hadis veya ayetle belirtilmesi gerekirdi ki böylece bu, şer'i anlamdır denilebilsin. Ancak sözlük anlamlarının dışında hiçbir anlamda kullanılmamıştır. Bu nedenle de Ayetlerde geçen "Kaza" kelimesinden maksat, daha sonraları kelamcıların üzerinde ihtilaf ettikleri "Kaza ve Kader" değildir. Ayetlerde ve hadislerde geçen "Kader" kelimesinin içeriğinin, "Kaza ve Kader" konusuyla hiçbir şekilde ilgisi olmadığı gibi, yukarıda zikredilen ayetlerde geçen "Kaza" kelimesinin de "Kaza ve Kader" konusuyla uzaktan yakından ilgisi yoktur. Bu ayetler ve hadisler, Allah'ın sıfatlarından ve Allah'ın fiillerinden bahsetmektedir. "Kaza ve Kader" ise kulun fiilini araştırır. Bu ayetlerin konusu şer'i olup anlamları ise sözlük anlamlarıdır. Kelamcıların bahsettikleri "Kaza ve Kader" konusu ise akli bir konudur. Bu ayetler ve hadisler sözlük veya şer'i anlamlarıyla tefsir edilirler. "Kaza ve Kader" konusu ise kelamcıların koydukları ıstılahi bir anlamdır.

 

 

Kitabın ilk sayfasına dönüş Kitabı bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz Bu sayfayı birine gönderebilirsiniz Anasayfa ve diğer kitaplar için