TİCARETİ HARAM OLAN ŞEYLER

İslam, belirli şartlar dahilinde ticaret yapmayı, helal kazanç yollarını, el emeği ile kazanmayı teşvik etmiş, çoluk çocuğunun rızkını kazanmak için çalışmayı ibadet kabul etmiştir.

Ancak bir kısım şeylerin alım satımı, bir kısım alışveriş yolları yasaklanmış, bazı şeylerin yenilip içilmesi, giyilmesi, kullanılması men edilmiştir.

Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

"Leş, kan, domuz eti, Allah’tan başkası adına boğazlanan, boğulmuş, (taş, deynek, demir çubuk v.b. ile) vurulup öldürülmüş, yukarıdan yuvarlanıp ölmüş, boynuzlanıp ölmüş, vahşi hayvanların parçalayıp öldürdüğü hayvanlar, dikili taşlar (putlar) üzerine boğazlanmış hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet aramanız size haram kılındı. (Bu haramları işlemek) yoldan çıkmaktır. Bugün kâfirler sizin dininizi (yok etmekten) ümit kesmişlerdir. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün dininizi ikmal ettim. Üzerinize nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslam’ı beğendim. Kim, gönlünden günaha yönelmiş olmamak üzere açlık halinde dara düşerse (haram etlerden, ölmeyecek kadar yiyebilir) Çünkü Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir." (Maide/3)

"Sana, kendileri için nelerin helal kılındığını soruyorlar, de ki: Bütün iyi ve temiz şeyler size helal kılınmıştır." (Maide/4)

Yukarıda zikredilen ayet-i kerimeden anlaşılacağı üzere yenilmeleri ve dolayısıyla alım satımları haram olan şeyler:

1- Leş: Bir insan tarafından usûlüne göre boğazlanmadan veya avlanmadan ölen herhangi bir hayvan veya kuş. Leşin derisi dabaklanarak kullanılabilir. Boynuz, kemik ve kılından faydalanılabilir.

2- Akan Kan: Kesilen veya yaralanan bir hayvanın damarlarından dışarıya akan kanı içmek haramdır. Ancak kesilen hayvanın etleri arasında kalan akmamış kan ve hayvanların dalakları da haram değildir.

3- Domuz Eti: Domuz tab’an temiz bir hayvan olmadığı gibi yedikleri de genellikle pis olan şeylerdir. Dişisini kıskanmayan tek hayvandır. Onun için Allah Teâlâ yenilmesini haram kılmıştır.

4- Allah’tan Başkası Adına Kesilenler: Bir hayvan boğazlanırken Allah Teâlâ’nın yüce ismi zikredilerek, O’nun rızası için Bismillahi Allahu Ekber diyerek kesilir. Bir put adı zikredilerek veya putlaştırılmış, ilahlaştırılmış bir kişinin adı zikredilerek kesilen hayvanların eti haramdır, yenilmez.

5- Boğulmuş Hayvan: Herhangi bir şeyle meselâ, zincirle, iple, tel ile boğulmuş veya başı dar bir yere sıkışarak nefessiz kalıp ölmüş hayvanların da eti haram kılınmıştır.

6- Sopa, demir çubuk, taş ve benzeri şeylerle vurulup öldürülen hayvanların eti de haramdır.

7- Herhangi yüksek bir yerden düşüp ölen, kuyuya veya bir çukura düşüp ölen hayvanların eti de yenilmez.

8- Bir hayvan başka bir hayvan tarafından boynuzlanıp öldürülürse, bu hayvanın eti de haramdır.

9- Vahşi, yırtıcı bir hayvan tarafından parçalanmış ve bir kısmı yenilmiş hayvanın geri kalan eti de yenilmez.

10- Putlar adına veya kendisine ibadet ve tazim kastıyla dikilen heykeller adına kesilen hayvanların eti de haramdır.

Bütün bunların ticaretini yapmak da haramdır.

ETLERİ YENİLMEYEN HAYVANLAR

Allah Teâlâ’nın helal kıldığı gıdalar, etleri yenen hayvanlar ve ticaret yolları çok çeşitli ve boldur. Ancak bildiğimiz, bilmediğimiz çeşitli hikmetlerle bazı hayvanların etleri, bazı yiyecek ve içecekler haram kılınmıştır.

Şöyle ki:

1- Aslan, kaplan, kurt, çakal, sırtlan, ayı, pars gibi yırtıcı hayvanlar.

2- Fil, maymun, tilki, keler, sansar v.b.

3- Ev hayvanlarından kedi ve köpek.

4- Ehlî hayvanlardan eşek ve katır.

5- Tırnakları ile avlanıp parçalayan, kartal, doğan, şahin, kuzgun, çaylak, akbaba, yarasa, karga v.b. kuşlar.

6- Fare, akrep, kurbağa, kaplumbağa, köstebek, yılan gibi yaratılışı bakımından yenmesinde tiksinti veren hayvanlar.

7- Sivrisinek, kara sinek, kene, bit, pire gibi haşereler v.b.

8- Deniz hayvanlarından balığa benzemeyen, deniz atı, deniz insanı, yengeç, midye, istiridye, ıstakoz v.b.

9- Yakalanan balığın karnından çıkan ikinci balık. (Sağlam ise yenilir. Aksi taktirde yenilmez.)

10- Av köpeğinin bir kısmını yediği av hayvanı.

11- Av köpeğinin yaralamadan boğduğu ve yere çarpıp öldürdüğü av hayvanı.

12- Pislik yiyen hayvanların bir müddet hapsedilmeden kesilip yenilmesi mekruhtur. Bunlardan tavukların temizlenmek için hapsedilme müddeti üç gündür. Koyun ve keçilerde dört gün, sığır ve develerde on gündür.

13- Bir hayvan boğazlanırken Besmele kasten terk edilirse o hayvanın eti.

14- Putperest, mecusi, ateist ve dinsizlerin kestikleri hayvanların eti yenilmez.

İÇİLMESİ HARAM OLAN ŞEYLER

1- Şarap, rakı, votka, bira gibi sarhoşluk veren şeyler.

2- Her çeşit uyuşturucu maddeler. Esrar, afyon, eroin gibi.

3- Tiner, ispirto gibi şeyler.

4- Sigara içmek tahrîmen mekruhtur. Bazı hallerde haramdır:

a- Sıhhatine zarar verdiği kesinleşirse.

b- Sigaraya verdiği para ailesinin nafakasına zarar veriyorsa.

Ancak, İslam’da malı israf etmek, heder etmek haramdır. Sigara sadece içene değil, içtiği ortamda bulunan diğer insanlara daha çok zarar vermektedir. Kesin olarak sıhhate zarar verdiği sabittir. Dolayısıyla sigara içmek haramdır. Bir çok ulemâ bu görüştedir.

HARAM OLAN BAZI KAZANÇ YOLLARI

1- Sihirbazlık yapmak ve bu yolla ticaret yapmak.

2- Dans etmek, açılıp, saçılıp oyun sahnelemek, vücudunu teşhir etmek ve bu vesilelerle kazanç elde etmek.

3- Kadınların türkü, şarkı söylemeleri ve bunların karşılığında para almaları.

Bu hususta Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmaktadır:

"Şarkıcı, türkücü cariyeleri satmayın, satın almayın. Onlara türkü şarkı öğretmeyin. Onları alıp satmakta, ticaret etmekte bir hayır yoktur. Ödenen paraları da haramdır. Bu kimseler hakkında şu ayet nâzil olmuştur: “İnsanlar arasında bir bilgisi olmadığı halde, Allah yolundan saptırmak için gerçeği boş şeylerle değişenler ve Allah yolunu alaya alanlar vardır. İşte aldatıcı azap bunlar içindir." (Lokman/6) (Tirmizi)

Ancak kadınlar, düğün, nişan ve benzeri meşru eğlencelerde sesleri dışarı duyulmamak şartıyla kendi aralarında, meşrû olan türkü ve şarkı söyleyebilirler, zilsiz tef çalabilirler.

4- Heykel yapmak, haç yapmak ve diğer şirk alâmeti şeyleri yapmak ve bunları satmak.

5- Murdar hayvanın, domuzun, eti yenilmeyen hayvanların etlerinin alım satımı.

6- Kumarhâne, meyhâne, umumhâne ve benzeri yerleri işletmek, buralarda çalışmak, bu gibi yerleri bina etmek, yapılmış binaları kiraya vermek. Kumar aletleri, içki alım satımı yapmak.

7- Fuhuş yapmak, fuhşa aracı olmak, bu yolla para kazanmak.

8- Faiz almak, faizle para vermek, faize aracı olmak, şâhit olmak. Faiz müesseselerini işletmek, buralarda çalışmak, katipliğini yapmak, bu yolla ticaret etmek. İçinde faiz muamelesi olan her çeşit ticaret.

9- Müslümanlarla savaş halinde olan, İslam düşmanlarına silah satmak. Mühimmat, askerî araç gereç, stratejik malzeme satmak. Onlar için silah imal etmek, silah fabrikalarında çalışmak ve onları ekonomik yönden güçlendirecek silah siparişi vermek, kendi silahlarımızın onarım, bakım ve yenilenmesi, modernize edilmesini onlara yaptırmak.

10- Ticareti haram olan şeylerin, alışverişine aracı olmak, şahit olmak, yardımcı olmak. Bütün bu muameleler ve benzerleri haram olduğu gibi bunların alışverişinden elde edilen kazanç da haramdır. Çünkü bunlar ve benzerleri topluma fayda sağlamak şöyle dursun, toplumu ifsat etmekte, haksız kazanç elde etmeye vesile olmaktadır. İslam, insanların faydasına olan, iyi, temiz şeyleri emretmiş, helal kılmış, insanların zararına olan kötü, çirkin, pis şeyleri de yasaklamış ve haram kılmıştır. Allah Teâlâ her şeyi en iyi bilen, her şeyi yoktan var eden ve en iyi hükmedendir.