Bakara, 6-20; kavram, 12-28

KUR'AN KAVRAMLARI DERSİ

ÜÇÜNCÜ SINAV SORULARI

1) Lügatta, bir şeyin dengesinden çıkması, bozulma ve geçersiz olma anlamlarına gelen; kavram olarak, toplumda ortaya çıkan kokuşma, bozulma ve dengeden sapmaya Kur'an terminolojisinde ne ad verilir?

a- fesad b- tuğyan c- zulmet d- nifak

2) Küfürle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a- Küfrün bir şekli, kutsal denebilecek olumlu küfürdür. Müslüman, tağuta küfr etmeli, tağutun kâfiri olmalıdır.

b- Küfür, fıtrata ters düşünce ve davranıştır. Bir anormallik, nankörlük ve hastalıktır; Kalpte başlayan ve diğer organlara sirayet eden bulaşıcı bir mikroptur.

c- Müslümanın küfrü, küfr-i berâedir. Yani, küfr edilmesi gereken şeyden teberrî etmek, uzaklaşmak, reddetmek, otorite ve hâkimiyetini kabul etmemek şeklinde olur.

d- Küfür, kalple ilgili inançsızlıktır. İnsanın amel yönüyle hiçbir davranışı onu küfre sokmaz, kâfir kılmaz.

3) Lügat anlamı, taşkınlık, azgınlık, sınırı aşmak olan "isyan ve günahta sınır tanımayacak ölçüde ileri gitme"ye ne denilir?

a- inzar b- fesad c- tuğyan d- ifsad

4) "Gerçek şu ki kâfir olanları inzar etsen de inzar etmesen de/uyarsan da uyarmasan da onlar için birdir; iman etmezler.” (Bakara, 6) ayetinden, aşağıdaki yargılardan hangisi anlaşılmaz? Yani, bu ayetten yola çıkılarak, kâfirlere karşı uyarı görevi konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a- Tüm kâfirler, yoldan çıkmış, Allah'ın nimetlerini inkâr eden, gerçeği örten, İslam'ı görmezlikten gelen kimselerdir. Bunları, uyarsak da uyarmasak da bizim için fark etmez; çünkü onlar iman etmezler.

b- Ortaya çıkan karakter tahlili ve delillerle tebliğin büyük ihtimalle sonuç vermeyeceği belli olan kişilerle uğraşmakla vakit geçirmeyip; netice getirme ihtimali büyük olan kişilere inzar/uyarı görevi yapılmalıdır.

c- Kâfirlerin hakka karşı tutumları, onlara tebliğ ve uyarı yapmamıza engel değildir. İnzarın yapılıp yapılmaması, onlar için eşittir, farketmez; ama bizim için bu görevi yapıp yapmamak eşit değildir.

d- Ayetteki ifade, tüm kâfirleri kapsamaz. İnzarın/uyarının fayda etmediği kâfirler, akıllarını ve alıcılarını kullanmayarak kendi olumsuz tavırları yüzünden kalpleri mühürlenen, doktorun ümitsiz vaka kabul ettiği hasta gibi olan inatçı kâfirlerdir.

5) Özellikle siyasî otorite ve yöneticinin tuğyanını başkalarına ulaştırması, Allah'ın indirdiği hükümlere alternatif olmak ve onların yerine geçmek üzere hükümler koyan varlıklara ne ad verilir?

a- tâği b- müfsid c- kâfir d- tâğut

6) Bazı sebepler yüzünden müslüman görünmesine rağmen, içindeki küfrü gizleyen, kalbiyle inanmadığı halde, "ben de mü'minim" diyenlere Kur'an terminolojisinde münafık dendiği malumdur. Münafıklar aslında kâfir oldukları halde, kâfirlerden bazı farklı özelliklere sahiptirler. Aşağıdakilerden hangisi bu farklılık konusunda yanlıştır?

a- Kâfir, inanç konusunda açık olduğu halde; münafık casus gibi kendini gizler.

b- Kâfirler, inanç konusunda mert ve net oldukları halde; münafıklar, duruma göre renk alan kaypak, kalleş bir karaktere sahip kimselerdir.

c- Kâfir, İslam'a düşmanlığını açıkça gösterebildiği halde; münafık yalancıdır, müstehzîdir, müslümanlarla alay etmektedir.

d- Kâfirler, genellikle muslih/islah edici oldukları halde; münafıklar, fesatçı/müfsid insanlardır.

7) Bir şeyi dengesinden çıkaran, bozan, bozgunculuk yapan kimseye Kur'an terminolojisinde ne ad verilir?

a- muslih b- müfsid c- tâğut d- tâği

8) Kalbin hastalığı ve mühürlenmesiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a- Kalbin hastalığı; kibir, hayasızlık gibi kötü ahlak ve kötü huylarla ilgili, yani günah işlemekle ortaya çıkar. Tevbe edilip güzel amellerle silinmedikçe kalpte leke halindeki bu hastalık büyür ve giderek tüm kalbi kaplar.

b- Kalbin mühürlenmesi, sebep değil; sonuçtur. Tertemiz bir kalple dünyaya gelen insan, günah işleyerek kirlettiği kalbini, günahlarda ısrar etmek ve imana karşı olumsuz ve inatçı bir tavır takınarak, mikropların tümüyle kalbini kaplamasına sebep olacak davranış ve inançta bulunması sebebiyle kalp mühürlenir.

c- Kalbin selim vasfını, sağlığını korumak için, onu şirk ve küfür başta olmak üzere haramlardan korumak; bedenin sağlığı için gerekli gıdalar gibi, kalbe lazım olan ibadet, zikir, tefekkür gibi gıdalarla kalbi yeterli ve dengeli beslemek şarttır.

d- Kâfir ve münafıkların kalbinde hastalık vardır. Allah da onların hastalığını arttırmıştır. Allah, tüm kâfir ve münafıkların kalbini ve kulaklarını mühürlemiştir. Onların gözlerinde de perdeler vardır. Kalpleri mühürlü olduğu için, bu sebepten dolayı onlar iman etmezler.

9) Allah'ın insan için koyduğu aşılmaması gereken hududu aşan, ölçüyü kaçıran, haddini bilmeyip taşkınlık yapan azgın kimseye ne ad verilir?

a- tâği b- müfsid c- nezir d- tâğut

10) Allah'ın nuru konusunda aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a- Mutlak nur, âlemleri ve gönülleri nurlandıran Allah'tır.

b- Kur'an'da "Allah'ın nuru" ifadesi, kalbî-ruhî gerçekleri belirtir. İman ve İslam anlamında, hidayeti içeren, kurtuluşa götüren şeyler anlamında kullanılır.

c- Hz. İbrahim, Allah'ı görmek istemiş, ama Nur dağına Allah'ın nuru tecellî edip dağ paramparça olduğu için Hz. İbrahim de nurun şiddetine dayanamayıp bayılmıştır.

d- Kâfirler, Allah'ın nurunu ağızlarıyla söndürmek isterler; ama Allah, nurunu tamamlayacaktır.

11) Gerçeği örten, nimeti inkâr eden, Yaratıcı'nın en büyük nimetleri olan ayetleri, din, peygamberlik ve hidayet gibi hususları görmezlikten gelen kimseye Kur'an terminolojisinde ne ad verilir?

a- tâği b- ifsad c- kâfir d- münzir

12) Bir uyarının, propaganda değil de; gerçek bir "inzar" olabilmesi için bazı şartlar gerekir. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi inzar için gerekli şartlardan biri değildir? Yani, inzar konusunda aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

a- Uyarının, kesin vahyî gerçeklerle ilgili olması ve karşı çıkanın Allah'a (O'nun hükümlerine) karşı çıktığının belirgin olması

b- Uyarıda muhatabın sınırsız olması; tanıdık ve yabancı demeden herkese tebliğin ulaştırılmaya çalışılmasıyla birlikte, yakın çevrenin ihmal edilmemesi, hatta imkân nisbetinde yakın çevreye öncelik verilmesi

c- Uyarı ve davetin açıktan değil; gizli olarak yapılması ve kalbi mühürlü olan kimselere değil; gerçeği araştıran kimselere hakkın ulaştırılması

d- İçine bâtıl karışmamış hakkın tebliğ edilmesi; Tevhidin kişisel ve toplumsal alana yayılması/taşınması; uyarıda bunların ana konuyu teşkil etmesi

13) Bir şeyi, bir yönden öteki yöne çevirmek anlamı taşıyan ve Kur'an'da bir adı da "fuad" olarak kullanılan kelime, seçeneklerden hangisidir?

a- hidayet b- gayb c- infak d- kalb

14) Kur'an'da; vahyin dışında ve onunla zıtlaşacak bütün düşünce sistemleri için mecazî anlamda kullanılan ve küfrün her çeşidini içine alan, Kitabımız'da iman nurunun karşılığı olarak ve hep çoğul olarak kullanılan kavram, aşağıdakilerden hangisidir?

a- mefsedet b- zulumât c- tuğyan küfür

15) Bir insanın imanını koruması, özellikle küfrün egemen olduğu yerlerde hayli zordur. Mü'mini, imanını giderip onu küfre sokarak kâfir yapan hususlar:

istinkâr (Dinden olan bir hükmü inkâr etmek)

istihfâf (Dinden olan bir hükmü küçümsemek, hafife almak)

istihkar (Dinden olan bir hükmü hakir, çirkin görmek)

istihzâ (Dinden olan bir hükmü alaya almak, onunla eğlenmek) gibi durumlardır. Bunlar gibi, yine insanı küfre sokan diğer özellik, seçeneklerden hangisidir?

a- istishâl: Kolay saymak; Dinden olan bir hükmü kolay kabul etmek

b- istihlâl: Dinden olan bir haramı helâl; helâlı haram kabul etmek

c- istikbâr: İnsanlara karşı kibirlenmek, başkalarını küçük görmek

d- istiz'âf: Kendini zayıf görüp zâlimlere karşı âciz duruma düşmek

16) Uyarı görevini yapan, inkâr bataklığına sapan kavimleri cehennem azabıyla korkutan ve eski kavimlerin başlarına gelen helâkı hatırlatarak ilâhî ikaz vazifesini yerine getiren peygamberlere, özellikle Peygamber Efendimiz'e, yapmış oldukları bu görevden dolayı Kur'an'da ne ad verilir?

a- nezîr/münzir b- sâlih/muslih c- el-emîn/el-mü'min d- hâdî/mehdî

17) Tuğyânın (ve küfrün) temel sebeplerinden biri olan "istiğnâ" ne demektir?

a- Büyüklük taslayarak insanlara zulmetmek, haksızlıkla hükmetmek; Büyüklüklenip kibirlenerek yeryüzünde fesat ve fitne çıkarmak, müstekbirlik

b- Kendini her yönden zengin kabul edip, kimseye muhtaç olmadığı anlayışına sahip olarak kibir ve gurur içinde bulunmak

c- Ayartma, azdırma, baştan çıkarma, fesat, ara bozma, karışıklık ve dinsizlik

d- Fesat çıkarmak, bozmak, faydalanılan bir şeyin bozulması, insanların inanç ve yaşayışını doğrudan saptırmak

18) Fesadla ilgili aşağıdaki hükümlerden hangisi yanlıştır?

a- Fesad, ya otoritesizlikten, yani başı boşluktan çıkar; ya da otoritenin meşrû ve âdil olmamasından, yani başı bozukluktan meydana gelir.

b- Tabiat güçlerinde ve hayvanlarda fesad söz konusu değildir. Fesad, sadece insanların yaptıklarıyla ve cinlerin faaliyetleriyle ortaya çıkar. O yüzden insan, fesad çıkarıp yeryüzündeki dengeyi bozduğundan, hayvandan da aşağı olabilmektedir.

c- Ahlaklılar, müslümanlar, yani muslihler/ıslahçılar, müfsidler kadar güçlü ve aktif olmazsa fesad yayılır. Kur'an, müfsidlerle beraber, onlara karşı çıkmayanların da helak olduğunu haber vermektedir.

d- Mü'min, iman edip salih amel işleyen kimsedir. Kâfir ve münafık da inanmayıp yeryüzünde fesad çıkaran kimsedir. Onun için mü'min hiçbir şekilde fesad sayılan işi yapmaz; yaparsa kâfir olur. Kâfir de hiçbir şekilde salâh sayılacak bir eylemde bulunamaz; onun tüm yaptıkları, fesad kavramının içinde değerlendirilir.

19) Allah'ın Kur'an'da nur konusunda Hz. Peygamberimiz için sıfat olarak belirttiği unvan nedir?

a- Sirâc-ı münîr: Işık saçan kandil

b- Menba-ı nur: Nur kaynağı

c- Nûru's-semâvâti ve'l-ard: Göklerin ve yeryüzünün nuru

d- Muhricun mine'z-zulumâti ile'n-nûr: Karanlıklardan nura çıkartan

20) Lügat olarak; eşyaya rağbeti olmak, tükenmek, ölmek, tünel, tarla faresinin (köstebek) deliğinden çıkıp girmesi anlamlarına gelen ve inanç yönünden Kur'an'da anlatılan üç gruptan birinin tavrını ifade eden kelime, seçeneklerden hangisidir?

a- ifsad b- infak c- nifak d- inzar

21) "Dikkat! Gerçekten cesette bir et parçası vardır; o doğru olursa bütün vücut doğru olur. O fesada uğrar, bozulursa bütün vücut bozuk olur. Dikkat, o .......tir." Bu meşhur hadis-i şerifte boş bırakılan yere gelmesi gereken kavram, aşağıdakilerden hangisidir?

a- kulak b- dil c- el d- kalp

22) Kur'an'da ve mü'minlerin ıstılahında daha çok mecazî ve manevî anlamı akla gelen, bu şekilde kullanılınca şan, şeref, eşyayı ve onun gerçekliğini görünür kılan tecellî anlamında kullanılan İslam, vahiy, hidayet ve kalbî-ruhî gerçekleri ifade eden kelime, seçeneklerden hangisidir?

a- salâh b- ıslah c- infak d- nur

23) Günümüzde asr-ı saadetteki fonksiyonu elinden alınmış, tevhidî bilinç ve anlayışa katkı sağlamayan, gösteriş ve israf mantığıyla inşa edilmiş, müslümanları düzene asimile etmeye çalışan devlet dairesi halinde işlevi olan bazı camilerin varlığı tartışma konusudur. Bu tartışmanın odak kavramı, asr-ı saadette münafıkların yaptığı bir mesciddir. Tevbe suresi 107. ayette belirtildiği gibi, münafıklardan bir topluluk, İslam cemaatini bölmek, zarar vermek, hakkı tanımamak, yani fesat ve fitne için, Kuba mescidine karşılık olarak bir mescid/cami yapmışlardı. Bu mescidin Kur'an'da ifade edilen şekliyle adı nedir?

a- Mescid-i Kuba b- Mescid-i Nifak c- Mescid-i Dırar d- Mescid-i Fitne

24) Lugat anlamı, tehlikeyi haber verip sakındırmak, uyarmak, ikaz, ihtar olan, Kur'anî kavram olarak da Allah'ın, peygamberleri aracılığıyla kullarını uyarıp kötü âkibetten sakındırmasına ne denilir?

a- inzar b- nezîr c- ıslah d- münzir

"Gerçek şu ki ........ olanları inzar etsen de inzar etmesen de/(azap ile) korkutsan da korkutmasan da onlar için .........; ......... etmezler.” (Bakara, 6) “Allah, onların kalplerini ve kulaklarını ............ Onların gözlerine de bir çeşit ......... gerilmiştir ve onlar için (dünya ve ahirette) büyük bir........... vardır.” (7) “............. bazıları da vardır ki, ............. ......... 'Allah'a ve ahiret gününe iman ettik' derler.” (8) “Onlar (kendi akıllarınca) güya Allah'ı ve ............. aldatırlar. Halbuki onlar ancak kendilerini ............ ve bunun farkında değillerdir.” (9)

25) Yukarıdaki ayet meallerinde boş bırakılan yere, seçeneklerden sırasıyla hangileri gelmelidir?

a- münafık, birdir, iman; mühürlemiştir, perde, ceza; kâfirlerden, inanmadıkları halde; mü'minleri, aldatırlar

b- kâfir, eşittir, iman; mühürlemiştir, örtü, azap; münafıklardan, inanmadıkları halde; mü'min olanları, kandırırlar

c- kâfir, birdir, iman; mühürlemiştir, perde, azap; insanlardan, inanmadıkları halde; mü'minleri, aldatırlar

d- kâfir, birdir, inkâr, ; mühürlemiştir, perde, azap; kâfirlerden, inanmadıkları halde; mü'minleri, aldatırlar

“Onların ............ bir hastalık vardır. Allah da onların hastalığını ............. Söylemekte oldukları yalanlar sebebiyle de onlar için acıklı bir ......... vardır.” (10) “Onlara: 'Yeryüzünde .......... çıkarmayın' denildiği zaman, 'biz ancak ........... .........' derler.” (11) Şunu bilin ki, onlar fesatçıların/.............. ta kendileridir, lâkin ............. (12) “Onlara: 'İnsanların iman ettiği gibi siz de ...... ......’ denildiği vakit 'biz hiç, ......... (akılsız ve ahmak kişilerin) ......... ......... gibi iman eder miyiz!' derler. Biliniz ki, sefihler ancak kendileridir, fakat bunu bilmezler (veya bilmezlikten gelirler).” (13)

26) Yukarıdaki ayet meallerinde boş bırakılan yere, seçeneklerden sırasıyla hangileri gelmelidir?

a- kalplerinde, çoğaltmıştır, azap; salah, fesad edicileriz; salahçıların, anlamazlar; iman edin, sâlihlerin, iman ettikleri

b- kalplerinde, arttırmıştır, azap; fesad, ıslah edicileriz; tağutların, düşünmezler; iman edin, sefihlerin, inkâr ettikleri

c- kalplerinde, çoğaltmıştır, üzüntü; ifsad, ıslah edicileriz; bozguncuların, anlamazlar; iman edin, sefihlerin, iman ettikleri

d- kalpleridne, çoğaltmıştır, azap; fesad, ıslah edicileriz; bozguncuların, anlamazlar; iman edin, sefihlerin, iman ettikleri

“(Bu münafıklar) mü'minlerle karşılaştıkları vakit '(biz de) iman ettik' derler. (Kendilerini saptıran) .......... ile başbaşa kaldıklarında ise: 'biz ........ beraberiz, biz onlarla (mü'minlerle) ....... ediyoruz' derler.” (14) “Gerçekte, ........ onlarla istihza (alay) eder de tuğyanlarında (.............) onlara fırsat verir, bu yüzden onlar bir müddet başıboş dolaşırlar.” (15) “İşte onlar, ......... karşılık dalâleti satın alanlardır. Ancak, onların bu ticareti ........ olmamış ve kendileri de doğru yola girememişlerdir.” (16)

27) Yukarıdaki ayet meallerinde boş bırakılan yere, seçeneklerden sırasıyla hangileri gelmelidir?

a- arkadaşları, sizinle, istihzâ; mü'minler, fesatlarında; dalalete, kazançlı

b- şeytanları, sizinle, alay; Allah, azgınlıklarında; hidayete, kazançlı

c- şeytanları, onlarla, alay; Peygamber, azgınlıklarında; hidayete, kârlı

d- dostları, onlarla, istihzâ; mü'minler, sapıklıklarında; hidayete, kazançlı

28) Fesadla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a- Fesadın önemli bir boyutuna günümüzde anarşi denmektedir. Anarşi; kanun, nizam, düzen tanımama diye tanımlanabilir. Gerçek kanun, nizam ve düzen İslam olduğuna göre, esas anarşist Allah'a isyan eden, Allah'ın hududunu gözetmeyen, haramları işlemekte ısrar edenlerdir.

b- Fesadın zıddı olan salah için, iyi niyet yeterli değildir. Münafıklar, yaptıkları fesadı belki de salah zannederek iyi niyetle yapabilirler. Ama değer ölçüleri bozuk olduğu için fesadı tanıyamayabilirler.

c- Münafıkların, fesadı ıslah adına yaptıklarını belirten ayetten (Bakara, 11) yola çıkarak, fesadın ortadan kalkması ve salahın ikamesi için tevhidî inanç ve Allah'ın hükmüne uygun eylem (amel-i sâlih) şarttır, diyebiliriz.

d- Fesad, temelde insanî bir eylem değildir. İnsan, Allah'ın halifesi olarak yaratılmıştır. Dolayısıyla insanın yaratılışında fesad değil; salah özelliği ön plana çıkar.

“Onların (münafıkların) durumu, (karanlık gecede) bir ........... ........... kimse misalidir. O ateş yanıp da etrafını aydınlattığı anda Allah, hemen onların .......... (aydınlığını) giderir ve onları zulumât ............ içinde bırakır; (artık hiçbir şeyi) görmezler.” (17) “Onlar sağır, ........ ve ........... Bu sebeple onlar geri dönmezler.” (18) “Yahut (onların durumu), gökten sağanak halinde boşanan, içinde yoğun karanlıklar, gürültü ve .......... bulunan yağmur(a tutulmuş kimselerin durumu) gibidir. O münafıklar yıldırımlardan gelecek ......... ......... parmaklarını kulaklarına tıkarlar. Halbuki Allah, kâfirleri çepeçevre kuşatmıştır.” (19) “(O esnada) ........ sanki gözlerini çıkaracakmış gibi çakar, onlar için etrafı aydınlatınca orada birazcık yürürler, karanlık üzerlerine çökünce de oldukları yerde kalırlar. ......... .......... elbette onların kulaklarını sağır, gözlerini kör ederdi. Allah şüphesiz her şeye kaadirdir.”(20)

29) Yukarıdaki ayet meallerinde boş bırakılan yere, seçeneklerden sırasıyla hangileri gelmelidir?

a- ateş yakan, nurunu, karanlıklar; kalpsiz, inançsızdırlar; şimşekler, çarpılma tehlikesiyle; yıldırım, Allah dileseydi

b- nurla aydınlanan, ışığını, karanlıklar; dilsiz, kalpsizlerdir; yıldırımlar, ölüm dehşetiyle; şimşek, onlar isteseydi

c- ateş yakan, nurunu, karanlıklar; dilsiz, körlerdir; yıldırımlar, ölüm korkusuyla; şimşek, Allah dileseydi

d- ışıkla aydınlanan, nurunu, aydınlıklar; kör, hastadırlar; yıldırımlar, ölüm korkusuyla, şimşek, Allah istemeseydi