3 — Ashâb~ı Ress'ten Sîaksad Kimlerdir?

a — Bunlar, ağaca tapan bir kavimdi. Allah kendilerine pey­gamber olarak Yehûza îbn Ya'kûb soyundan bir peygamber gön­dermişti. Bir kuyu kazıp onu içine attılar. Bu sebepten dolayı Allah tarafından helak edildiler;

b — Hanzale îbn Safvân ismindeki peygamberin gönderildiği millettir. Peygamberlerini öldürdüler. Bundan dolayı Allah kendi­lerini mahvetti;

c —  Şu'ayb (a.s.)'ın gönderildiği kavim idi. Putlara tapar­lardı. Kuyuları ve mevaşîleri vardı. Kendilerini İslâm ve itaate daVet etti; tekzip edip, azgınlık yaptılar ve peygamberlerine ezada devam ettiler ve günün birinde, Örülmemiş kuyuları olan Ress'in etrafında bulundukları sırada orası çöktü, yere geçtiler;

d — Şam Antakya'sında bir kuyunun sahipleridir. "... Ey kav­mim, uyun o gönderilmiş olanlara..."[48], diyen Habîb en-Neccâr'ı Öl­dürdüler;                                                        

e —  Peygamberlerini öldürüp etini yiyen bir kavimdir. Dün­yada ilk defa sihir yapan bunların kadınlarıdır;

f  — Bunlar Kur'ân'da anlatılan ve Dâvûd (a.s.) tarafından Öldürülen Câlût'un kavmidir[49]...

Ibnü îshak'ın Muhammed İbn Ka'b'dan naklettiği bir habere göre Hz. Peygamber şöyle demiştir:

"Kıyamet gününde insanlardan ilk kez Cennet'e girecek olan siyâhî bir kuldur. Bunun sebebi şudur: Allah bir memleket ahâlî­cesine peygamber gönderdi de, o peygambere bu şehir ahâlîsinden' bu siyâhî kuldan başkası îman etmedi. Sonra bu peygambere bir kuyu kazdılar ve Allah elçisini içine attılar. Kuyunun azgını muhkem ve iri bir kaya ile kapattılar". Efendimiz sözüne devamla şöyle dedi: "Bu kul dağlara taşlara gider, kestiği ve topladığı odunları sırtına yüklenir pazara götürüp satar; parasıyla yiyecek ve içecek satın ahr; bunları kuyunun bulunduğu yere götürür, kuyunun ağzındaki kayayı Allah'ın yardımı sayesinde kaldırır, yanında götürdüğü yi­yecek ve içeceği kuyudaki peygambere sarkıtırdı. Sonra da kuyu­nun ağzını eskisi gibi örterdi". Efendimiz, bu hâlin böylece Allah'ın dilediği kadar devam ettiğini, sonra yine aynı şahsın her gün ol­duğu gibi odun toplamak üzere dağa gittiğini,' odununu toplayıp yığdıktan sonra, sırtına yükleneceği sırada üzerinde bir ağırlık ve yorgunluk hissettiğini, bunun neticesinde uzanıp yattığını ve yedi yıl Allah'ın kendisini uyutmuş olduğunu, bu yedi yılın hitamında sıçrayarak döndüğünü ve diğer yanı üzerine uzanıp yattığını ve böylece yedi yıl daha kaldığını, neticede bu 14 yıllık uykudan son­ra tekrar sıçrayıp uyandığını, toplamış olduğu odun demetini yük­lenip sâdece bir saat uyuduğunu zannederek şehre indiğini, odunu­nu sattığını, eskiden olduğu gibi bir miktar yiyecek ve içecek satın alıp kuyunun bulunduğu yere gittiğini, aradığı halde yerini bula­madığını;  bu şahsın uykuda olduğu bu zaman zarfında bu zatın mensup olduğu kavmin görüşlerinin    değiştiğini,    peygamberlerini kuyudan çıkarıp îmâna geldiklerini ve kendisini tasdik ettiklerini anlattı. Yine Efendimizin beyânına göre, peygamberleri memleket ahalîsinden bu siyâhî kulun ahvalini, nerede ve ne işle meşgul ol­duğunu  damı  sorardı.  Onlar  da"bilnıiyoruz"  derlerdi.  Gün  geldi, Allah peygamberin emânetini aldı  (öldü). Siyâhî kulun uykusun­dan uyanması, bahsi geçen peygamberin vefatından sonra oldu". Hz. Peygamber:

"İşte bu siyâhî kul Cennet'e gireceklerin ilkidir" dedi[50]. [51]

RİVAYETLERİN   TAHLİLİ

Ashâb-ı Ress ile ilgili olarak söylenenler içinde en ilgi çekici olanı şüphesiz ki, Hz. Peygambere nisbet edilen bu son rivayettir. Fakat:

1  — Her ne kadar bu haberde, bir peygamber ve onun kuyu­ya atılmasından bahsediliyorsa da bunların Ashâb-i Ress olduğu sa­bit değildir. Zira burada Ashab-ı Ress'ten bahis yoktur.

2 — Sonra bunların Kur'ân'da bahsi geçen Ashâb-i Ress   ol­ması şu bakımdan da imkânsızdır: Allah   Kur'ân-ı   Kerîm'de[52], Ashâb-ı Ress'in helak  edildiğini haber veriyor.  Bu haberde ise; Önce peygamberlerini yalanlamış' ve eza cefa etmiş olan kavmin nihayet on sene gibi kısa bir müddet zarfında fikir değiştirip îma­na geldikleri, Allah elçisini attıkları çukurdan çıkardıklarından bah­sediliyor, iman etmiş ve Allah Rasûlünün dediğini yapmış bir kav­min helaki düşünülemez.

3  — îbnü Cerîr et-Taberî tefsirinde,    rivayeti    kaydettikten sonra bunların Ashâb-ı Ress olmasını kabul etmez. Ona göre bunlar olsa oîsa Ashâb-ı Uhdûd olabilir, demektedir[53].

4  — Aynı rivayet için îbnü Kesîr: "Mürseldir; haberde gara­bet ve nekâret vardır, umulur ki buna bazı şeyler karışmıştır" der[54].

5  — Ashâb-ı Ress'in kimler olabileceği yolundaki rivayetleri tefsirine derceden Fahruddîn    er-Razî;  bu konuda en güzel sözü Ebû Müslim'in    söylediğini belirtir. Ebû Müslim'e    göre, Ashab-i Ress'in kimler olabileceği yolunda zikredilenler, Kur'ân'Ia ve isnadı kavı bir haberle sabit değildir. Malûm olan tek şeyin, küfür ve iman­sızlıkları sebebiyle C. Hakkın bunları helak etmiş olmasıdır[55].

6 — El-Kasimî de eserinde[56] Ashâb-ı Ress ile ilgili olan hiç bir rivayete yer vermez ve bu konuda söylenenlerin; gayr-i sahîh ve münker şeyler olduğunu; bunları kitaplara yazmaya ve rivayet etmeye cesaret etmenin helâl olmadığım belirtir[57].

E — ÎSRÂİL OĞULLARININ BİR NANKÖRLÜĞÜ

"Biz kitapta îsraîl oğullarına şu haberi verdik: Siz arzda mu­hakkak iki defa fesad çıkaracak ve muhakkak büyük bir serkeş-

lik yapıp kabaracaksınız, işte o ikiden birinci (fesadlarmın ceza) va'desi gelinoe çok çetin kuvvete malik olan kullarımızı üzerinize musallat kıldık da onlar eylerin aralarına kadar girip (sizi) araş­tırdılar. Bu, yerine getirilmiş bir va'd idi".

"Sonra bunlara karşı size tekrar galebe ve devlet verdik. Mal­larla, oğullarla sizin imdadınıza yetiştik, cemiyyetinizi de daha fazla çoğalttık. Eğer iyilik ederseniz kendinize iyilik etmiş olursu­nuz. Eğer kötülük ederseniz (yine) kendinize kötülük etmiş olur­sunuz. Artık diğer va'denin cezası gelince, yüzlerinizi kötülesinîer, mescidinize birinci defa girdikleri gibi girip (tahrib etsinler), ga­lebe ve isti'lâ ettiklerini mahvettikçe etsinler diye (başınıza düş­manları yine musallat ettik)".

"(Tevbe ederseniz) Rabbinizin sizi esirgeyeceğini umabilirsi­niz. (Eğer tekrar fesada) dönerseniz biz de (sizi cezalandırmaya) döneriz. Biz cehennemi kâfirlere bir zindan yaptık"[58].

C. Hakk bu âyetlerde îsrâîl oğullarının yapmış oldukları kö­tülükleri ve bu kötülüklere verilen cezaları dile getiriyor. Son de­rece kısa özlü ve sadece ibret almak gayesine matuf olan bu âyet­lerle ilgili olarak îslâmî eserlere pek çok ihtimaller ve uzun uzun kıssalar dercedilmiştir.

1 — Hnzeyfe îbn el-Yemân, Hz. Peygamberin göyle dediğini rivayet eder: "tsrâîl oğulları yeryüzünde azıp kabardıkları, peygam­berleri öldürdükleri zaman Allah onlara Fars meliki Buhtünassar'i gönderdi. Allah Buhtünassar'a 700 sene hükümdarlık nasib etmiş­ti. Bu zat ordusu ile Îsrâîl oğullarının üzerine yürüdü ve Beytü'l-Makdis'e girdi. Muhasara etti ve aldı. Zekeriyyâ (a.s)'m kanı üze­rinde 70.000 kişi öldürdü. Ahalisini ve bu arada Peygamber ço­cuklarını esir etti. Beytü'l-Makdise ait olan bütün zînetleri yağ­ma edib soydu. Beytü'l-Makdis'den 170 bin arabalık zînet eşyası aldı ve Bâbil'e götürdü". Huzeyfe îbn el-Yemân derki "Ben Hz. Peygamber'e: Ya Rasûlallâh! Beytü'I-Makdis Allah katında büyük bir ehemmiyete malik değil miydi?" diye sordum. Bu soruma Allah elçisi şu cevabı verdi:

"— Tabiî, öyledir. Beytü'l-Makdis'i Dâvûd (a.s.)'ın oğlu Sü­leyman (a.s.) altun, inci, yakut ve zebercedden yapmıştı. Beytü'l-Makdis'in tabanı bir sıra altun, bir sıra gümüştendi. Direk ve sü-

tunları artımdandı. C. Hak Süleyman (a.s.)'a bu güç ve varlığı bahsetmişti. Ayrıca Allah, Hz. Süleyman'a şeytanları musahhar kılmıştı. Bunlar onun arzu ettiği bu gibi malzemeyi göz açıp yu­macak kadar kısa bir müddet içinde getiriyorlardı. İşte bütün bu altun, gümüş, yakut ve zebercedden ibaret zînet ve malzemeyi Buh-tünassar aldı ve Bâbil'e götürdü.

îsrâîl oğulları onun boyunduruğu altında 100 sene kaldılar. Bu müddet zarfında İsrail oğullarına —ki içlerinde nebiler ve pey­gamber çocukları vardı— mecûsîler ve onlardan doğanlar ezâ-eefâ ediyorlardı. Bütün bu sıkıntı ve kederlerden sonra Allah onlara acıdı da, Faris meliklerinden mü'min olan birine —ki ona Kurs denir— şunu vahyetti:

"— îsrâîl oğullarından arta kalanları al ve kurtar!". Bu emir üzerine Kurs, İsrail oğullarını ve Beytü'l-Makdîs'ten getirilen zî-netleri alıp yola çıktı. Zînetleri yerine iade etti. îsrâîl oğulları yüz kötülüklere    daldılar.    Bu    sefer    de    Allah    onlara    îbtiyanhus'u   musallat   etti.   Bu  zat,  Buhtünassar'la  birlikte çarpışanların çocukları ve Benû îsrâil ile muharebe etti. İsrâîl oğullarını Beytü'l-Makdis'e çekilmeye mecbur etti. Beytü'l-Makdis'te bulunanları (vazifelileri) esîr etti. Beytü'l-Makdis'i yaktı. Bu beliyyeden sonra C. Hak (?) îsrâîl oğullarına şu tarzda nida etti:

"— Ey îsrâîl oğullan, eğer siz günah ve kötülüklere dönerse­niz biz de size böylece esareti taddırırız".

(Aradan zaman geçince) îsrâîl oğulları tekrar kötülüklere dal­dılar. Bu sefer de Allah onlara Roma    meliklerinden    Kakış Ibn Isbayus elİyle ü^üncü esâre"ti taddırdı. Bu melik onlarla karada ve denizde çarpıştı. Neticede îsrâîl oğullarını esîr etti ve Beytü'l-Makdis'in zînet ve mücevher­lerini ele geçirdi. Beytü'l-Makdis'i ateşe verdi". Peygamber efen­dimiz:

"— Îşte Beytü'l-Makdis'in zînetlerinin hikâyesi budur; Mehdi çıktığı zaman yine onları aslî yerlerine iade edecektir. Bu zînetle-rin tutarı 1.700 gemi doluşudur. Bu gemiler Yafa'da demirlenecek ve ağırlıkları oradan Beytü'l-Makdis'e nakledilecektir. Ve bu sa­yede Allah evvelkileri ve sonrakileri bir araya getirecektir"[59].

2 — İsrâîl oğullarının  birinci  fesâd  devresinin  vadesi  yetip ceza sırası geldiği zamana ait —ki bu, îfonü İshak'm rivayetine gö­re Şa'ya  (a.s.)'ı katlettikleri zamandır— şöyle bir kıssa vardır:

îsrâîl oğulları içinde bir çok olaylar meydâna gelmiş, günah­lar işlenmişti. C. Allah, yaptıkları bu kötülüklerle onları cezalan­dırmamış, kendilerine lutf ve ihsan ile muamele etmişti. Nihayet Benû îsrâîl meliklerinden Sıdıka[60] zamanında   yaptıkları    işleri   haddi    aşmış    ve    büyümüştü.      O    zaman Şa'ya (a.s.) peygamber olarak gönderilmiş ve Babil hükümdarı Sencarib'in hücum ve istilâsı püskürtülmüş tü. Şa'yaîbn Emsiya (Emusyâ) (a.s.) Hz. îsave Hz. Muhammed (s.a.v.) 'ı müjdeleyen bir peygamber idi. Sıdıka onun vahy ve öğütleriy-le iş görmüş ve vazifesinde başarı sağlamıştı. Vefat edince îsrâîl oğullarının işleri karışmış, hükümet işlerinde ve başa geçme husu­sunda birbirleriyle yarış etmeye başlamışlardı. Bu hal bir takım Ölüm ve kıtal olaylarına sebebiyyet vermişti. Artık Şa'ya'yı dinle­miyorlar, Öğütlerini kabul etmiyorlardı. O zaman Hak Teâlâ, Şa'ya (a.s.)' şöyle buyurmuş:

"— Kalk! Kavmin içinde senin lisânın üzere vahyedeceğim". Bu emir üzerine Şa'ya kalkmış; C. Hakk da onun dilini vahy ile konuşturup buyurmuş ki:    -

"— Ey sema (gök) dinle! Ey arz sus! Zira AUah îsrâîl oğul­larının halini anlatacak. O Benû îsrâîl ki, nimetiyle büyütmüş, ken­disi için istifa' edip seçmiş, kerametiyle mümtaz kılmış, diğer kul­larına üstün eylemiş ve kerametiyle mufaddal kılmıştı".

"Halbuki onlar, çobansız, zayi' olmuş davar gibi idiler, öyle iken ürkenlerini yatıştırdı. Yitenlerini    topladı. Kırıklarını    sardı.

Hastalarını tedavi etti. Zayıflarını semizlendîrdi. Semizlerini hıfze­dip korudu. Vaktaki Allah bunu yaptı, azdılar: Koçları tosuşmaya başladı, birbirlerini öldürüyorlardı. Öyle ki, hattâ kırığı kendine sarılacak sağlam bir kemik kalmadı. Vay bu her hali hata olan ümmete! Vay şu hatakâr kavme ki, Ölümün kendilerine nereden gel­diğini idrâk edip anlamıyorlar! Deve bile yatağını (vatanını) ha­tırlar da, ona döner gelir. Eşek bile üzerinde doyduğu bağı hatır­lar da ona müracaat edip başvurur. Öküz bile semizlendiği şenliği hatırlar da ona döner gelir. Bu kavm ise öküz değil, eşek değil, akıl sahibi insanlardan mürekkep oldukları halde ölümün kendi­lerine nereden geldiğini farketmiyorlar. Ben onlara bir temsü ya­pacağım, dinlesinler, söyle onlara!":

"— Bir zaman boş, harâb, ümrandan hâli ölü bir araz! vardı. Bunun kuvvetli ve bilgili bir de sahibi vardı. Onu imara başladı. Kendi kuvvetli iken arazîsinin harap olmasını veya alim iken "bo­şa verdi" denilmesini istemedi. Etrafını duvarla çevirdi. İçinde mü-§eyyed (sağlam ve yüksek.) köşk yaptı. Ortasından ırmak geçirdi. Zeytinden, nardan, hurmadan, üzümden ve türlü türlü meyvelerin hepsinden sınıf sınıf ağaçlar dikti ve onu sağlam, emîn dirayet, re'y ve himmet sahibi bir muhafızın bekçiliğine de tevdi' eyledi. Bu arazinin yetişmesini bekledi. Vaktaki tomurcuklandı. Bir de ne görsünler, meyve yerine keçi boynuzu çıktı. Ay bu ne fena arz! Bunun duvarını, köşkünü yıkalım, baştan başa harap olsun, üm­randan eser kalmasın dediler. Nasıl, ne dersiniz buna?" Allah bu­yurdu ki:

"— O duvar benim zimmetim, kasr şerî'atim, nehir kitabım, muhafız peygamberim, dikilen ağaçlar da onlardır. O ağaçların meyve yerine çıkardığı keçi boynuzu da onların habîs amalleridir-Ben de onlara kendilerinin aleyhlerine verdikleri hükmü hükmet­tim. O, onlara Allah'ın darbettiği bir meseldir. Bana sığır, koyun kesmekle yaklaşmak istiyorlar. Halbuki et, bana erişmez ve ben, onu yemem. Bana takva ile ve haram kıldığım canları boğazlamak­tan sakınmakla yaklaşmayı terk ediyorlar. Kanlarla elleri boyan­mış elbiseleri bulaşmış vaziyette benim için evler ve mabedler teşyîd ediyorlar (yükseltiyorlar) ve onların içlerini temizliyorlar da, kendi kalplerini ve cisimlerini pisliyorlar ve kirletiyorlar. Benim için evler ve mabedler yaldızlı nakışlarla tezyin ediyorlar da; akıllarını, fikirlerini tahrip ve ifsâd ediyorlar. Benim evlerin ve mabedlerin teşyîdine ne ih­tiyacım var? Onlara girip oturmam. Benim nakışlı mabedlere ihtiyacım mı var? Ben onlara girmem. Ben onların yükseltilmesini ancak içlerinde, bana zikir ve teşbih olunsun, namaz kılmak iste­yenlere bir işaret olsun dîye emrettim".

"Diyorlar ki: Eğer Allah bizim ülfetimizi toplamağa kadir olsa idi elbette toplardı. Ve eğer Allah bizim kalplerimize anlatmağa kadir olsa idi, herhalde anlatırdı. İki kuru ağaç al. En çok topla­nıp bir araya geldikleri anda toplandıkları yere var. O iki ağaca hitaben: "Allah size, ikinizin bir ağaç olmanızı emrediyor" de. Bu­nu söyleyince iki ağaç birbirine karışıp birleşiverdi. Binâenaleyh Allah buyurdu ki: "Söyle onlara! Gördünüz ya, ben iki kuru ağacı (bile) birleştirmeğe kadirim. Eğer dîleseydim, sizin ülfetinizi cem etmez mi idim? Veya kalplerinize söz geçiremez miydim? Halbuki ona ben suret verdim".

"Diyorlar ki: Oruç tuttuk, orucumuz ref olunmadı. Namaz kıldık namazımız nurlanmadı. Sadaka verdik, sadakalarımız ne-mâlanmadı. Güvercinler gibi inleyerek düâ ettik, kurtlar gibi ulu­yarak ağladık. Hiç biri işitilmedi. Dualarımız kabul olunmuyor!". Allah buyurdu ki:

"Sor onlara! Benim duaları kabulüme, onların arzularını yeri­ne getirmeme mam' olan ne? Ben işitenlerin en çok işiteni, gören­lerin en çok göreni, düâ ve münâcatlara cevâp verip kabul edenle­rin en yakını, merhamet edenlerin en merhametlisi değü miyim? Elimdeki mi az? Nasıl olur ki, benim ellerim hayra açık; dilediğim gibi sarfederim. Bütün hazinelerin anahtarları benim yanımda. On­ları benden başkası ne açar ve ne de kapatır. Gerçekten benim rah­metim her şeyi kuşatmış ve kaplamıştır. Birbirilerine yardım eden­ler ancak o sayede ederler. Yoksa bana cimrilik mi arız oldu? Ben cömertlerin en cömerdi, bütün hayırların fettanı (açıcısı), verenle­rin en cömerdi, kendisinden u düek isteyenlerin en keremlisi değil miyim? Eğer şu kavim, benim kalplerinde parlattığım, sonra da kendilerinin onu atıp da dünyayı karşılığında satın aldıkları hik­met ile nefislerine bir baksalardı, nereden vurulduklarım görürler ve en büyük düşmanlarının kendi nefisleri olduğunu gerçekten id­rak ederlerdi".

"Ben onların yalan sözlerle pislikleri, haram yemekle kuvvet almak istedikleri oruçlarını kabul nasıl ederim? Onların kalbleri be­nimle harbetmeye, yarışmaya kalkışırken; haram kıldığım şeyleri çiğ­neyenlere kulak verib dururken namazlarını nasıl nurlandırınm? Veya verdikleri sadakalar benim yanımda nasıl zekât yerini bulurki, başkalarının mallarım sadaka olarak veriyorlar? Ben onların vermiş oldukları sadakalarla ancak gasbedilmiş olan sahihlerini mükâftlandınnm. Hem dualarına nasıl icabet ederim M, o ancak dilleri İle söyledikleri bir söz! iş ve hareket ise ondan çok uzak? Ben ancak mütevazı ve yumuşak huylu adamın duasını kabul ederim. Ancak başkaları tarafından horlanan, hakîr görülen kişi­lerin, miskîn ve zavallıların sözünü dinlerim. Miskinlerin rızası, be­nim rızamın alâmetindendir. Fakir ve düşkünlere merhamet, zayıf­lara acımak, mazluma insaf, mağsûbe yardım, gaibe adalet, dullara ve yetimlere ve miskinlere ve her hak sahibine hakkım edâ etseler ya! Bana beşerle konuşmak yaraşsa idi onlarla konuşurdum".

"Ve o zaman gözlerinin nuru, kulaklarının işiten cihazı, kalble-rinin idrak aleti olurdum. Ve o vakit dillerini ve akıllarını tesbit eder­dim. Sen, benim risaletimi tebliğ ederek kelâmımı işittikleri zaman:

"— Bunlar uydurma laflar, başkalarından miras kalmış lakırdı­lar, sihirbaz ve kâhinlerin yazıp bıraktıklarından biri" diyorlar. Ve kendileri de böyle bir söz söylemek isteseler yapabilirler ve şeytan­ların onlara yapacağı Vahy ile gaybe muttali olabilirler, diye zu'm ve iddia ediyorlar. Ve hepsi bu söylediklerini gizliyor, sır tutuyor. Halbuki bilirler ki, ben semalar ve arzın gaybmı bilirim. Onların açıkladıkları ve gizledikleri şeyleri de bilirim. Ben semalar ve arzı yarattığım gün kendime isbât eylediğim bir hüküm verdim. Ve ona önünde bir vakti, belirli bir eceli ta'yin eyledim ki, muhakkak o, vu­ku bulacaktır".

c'Eğer onlar gayb ilminden bazı şeyleri bildiklerinde sâdık ve samimi iseler, haydi sana haber versinler: Ben o hükmü ne zaman tenfîz edeceğim? O, hangi zamanda olacak? Eğer onlar diledikleri­ni yapmağa kadir iseler benim onu icra edeceğim kudret gibi bir kudret izhar edib göstersinler. Ben onu müşriklerin istememesine rağ­men her dînin üstüne çıkaracağım. Eğer onlar dilediklerini söyle­meye kadir iseler, o hükmün emrini tedbîr edeceğim hikmetin ben­zerini ve aynısını te'Hf etsinler. Zîra ben semalar ve arzı yarattığım gün hükmettim ki, Peygamberliği ecirlerin içinde kılayım. Mülkü ço­banlara, azız olmayı zelillere, kuvveti zayıflara, zenginliği fakirlere, serveti akıllıya, şehirleri kırlara, kal'aları çöllere, beredâyı enginlere, ilmi cahillere, hükmü ümmîlere tahvil edeyim".

"Şimdi sor onlara, bu ne zaman? Ve bunun basma geçecek kim? Kimin eliyle ben bu ilâhî sünneti açacağım? Bu işin yardimcilan ve hizmet edenleri kimler? Biliyorlarsa söylesinler! Ben bu­nun için bir ümmî peygamber göndereceğim. Sert değil, kaba değil, sokaklarda bağırmaz, fuhuş ile tezeyyün ve iştigal etmez, edebe ay­kırı söz söylemez. Ben ona her güzellik için istikamet vereceğim. Her iyi huy ve yaratılışı bahşedeceğim. Sekîneti elbisesi, iyiliği şiarı, takvayı zamîri, hikmeti makûlü, doğruluk ve vefayı huyu, aff ve -ma'rûfu ahlâk ve yaratılışı, adalet ve ma'rûfu sîreti, hakkı şerîati, hüdâyı imamı, islâm'ı milleti, Ahmed'i ismi kılacağım. Delâletten sonra onunla hidâyet edeceğim. Cehaletten sonra onunla öğretece­ğim. Düşkünlükten sonra onunla yükselteceğim. Tanınmazken onun­la §an vereceğim. Azlıktan sonra onunla çoğaltacağım. Darlıktan sonra onunla zenginleştireceğim. Tefrikadan sonra onunla toplaya­cağım. Muhtelif kalbleri, dağınık arzuları, parçalanmış ümmetleri onunla te'lîf edib bir araya getireceğim. Ümmetini insanlar için çı­karılmış hayırlı ümmet yapacağım".

"Beni Tevhîd için, bana îman ve ihlâs ile ma'rûfu enir, mün-keri nehyedecekler. Ayakta durarak, oturarak, rüku' ederek, sec­de ederek bana namaz kılacaklar. Berim yolumda "Saffen ve zah-fen" mukatele edecekler. Benim rıdvanıma ermek için mallarından, yurtlarından çıkacaklar. Ben onlara mescidlerinde, meclislerinde; yattıkları, gezdikleri yerlerde tek bir, tevhîd, tesbîh, hamd, tahmîd ilham edeceğim. Sokak başlarında tekbîr, tehlîl, takdîs edecekler. Benim için yüzlerini ve etraflarını temizleyecekler. Bellerine giysi bağlayacaklar. Kurbanları kanları, kitapları sineleri, gece ruhban, gündüz aslan. O benim bir fazlımdır ki, dilediğime veririm ve ben çok büyük fadl sahibiyim".

Şa'ya (a.s.) sözünü bitirince öldürmek için üzerine saldırmış­lar, o da kaçıp bir ağaca gizlenmiş, eteğinin dışarıda olan ucunu görmüşler. Testereyi dayayıp ağaç ile birlikte biçmişler. Allah da Buhtünnassar'ı onlara musallat edip belâlarını vermiştir[61].

... Bize İbn Humeyd söyledi, ona ve arkadaşlarına îbnü îshak'-tan naklen Seleme söylemiş. O, yalancılıkla ittiham edilmeyen biri yoluyla Vehb İbn Münebbih-i Yemânî'den şunu rivayet eder:

Yüce ve Azîz olan Allah, İsrâîl oğullarına peygamber olarak gönderirken Ermiya (a.s.)'a:

"Ey Ermiya! Ben seni yaratmadan Önce insanlar arasından seçtim. Seni annenin karnından çıkarmadan önce temizledim. Çalı­şıp çabalayacak hale gelmeden Önce peygamber olarak seçtim. Ol­gunluk çağma gelmeden önce sınadım. (Böylece) sana büyük bir vazife yükledim", diye hitabetti. Yüce ve Azîz olan Allah, tsrâîl hükümdarını irşâd etmek ve gönderdiği emirle haberleri bildirerek aracılık etmek üzere, Ermiya'yı yolladı. Bundan sonra îsrâîl oğullan arasında hadiseler çoğaldı. Onlar günah yoluna saparak Allah'ın haram ve yasaklarım helâl saydılar. Onlar, Allah'ın kendilerine olan ihsanlarını ve kendilerini düşmanları Senharib'îe ordusundan koru­duğunu unuttular. Bunun üzerine yüce Allah, Ermiya'ya:

"Kavmin İsrail oğullarının katma gidip, sana bildirdiğim emir­leri anlat. Onlara nimetlerimi hatırlat, izhar etmekte oldukları bid'atleri sayıp göster!" diye vahyetti. Ermiya:

"— Ey Rabbim! Ben zayıfim. Beni kuvvetlendirmezsen âciz ka­hrım. Irşâd etmezsen yanılırını. Sen yardım etmezsen hakîr olurum" deyince, Allah ona §öyle dedi:

"— Sen bütün işlerinin benim irâdeme tabî olduğunu bilmiyor musun? Bütün kalpler ve bütün diller, benim kudretimin emrinde­dir. Ben onları istediğim gibi idare ederim. Sen bana itaat et. Ben, benzeri ve menendi olmayan bir yaradanım. Gökler, yerler ve onlar­da bulunan bütün varlıklar benim emrimin altındadır. Ben denizlere hitabettim, sözlerimi anladılar. Emrettim, emirlerimi yerine getir­diler. Onların sınırlarını etraftaki kavimlerle doldurdum. Dağlar gibi dalgalar gelmeden onlar bu sınırları geçemezler. Çizdiğim bu sınır­lara geldikleri zaman, onları hakîr ederek emrime boyun eğdirdim. Onlar benden korkarak emrime itaat ederler. Ben senin yanında­yım. Seninle birlikte bulunduğum müddetçe, sana hiç bir zarar do­kunmaz. Ben seni, emir ve yasaklarımı bildirmek üzere büyük ka­vimlerden birine elçi olarak seçtim. Sen bu vazifeyi görmekle, ken­dine tabî olanların hakettikleri sevaba nail oluyorsun. Senin seva­bın onlarınkinden eksik değildir. Bu yüzden onların sevabı da eksil­mez. Bu vazifeyi yapmak hususunda kusur gösterirsen, senin güna­hın, karanlık içinde bıraktığın kavmin suç ve günahlarından eksik olmaz. Kavminin yanına git de, onlara atalarının iyi amellerini ha­tırlatmakta olduğumu söyle. Atalarınızın bu hayırlı amelleri, be­nim sizi tevbeye çağırmam için bir amil olmuştur. Sen onlardan, ata­ları tarafından gösterüen itaatin ve kendilerinin günah ve isyanlarmm neticesini nasıl bulduklarım sor. Onlar, kendilerinden önce ya­şamış olanlardan bana itaat edenlerin sefil olduğunu ve bana itaat etmeyen azgınların nıes'ud ve bahtiyar duruma geldiklerini görmüş ve işitmişler midir? Hayvanlar kendilerinin iyi ve rahat yuvalarını hatırlayınca yerlerine dönerler. Bu kavim ise felâket otlaklarında otlamaktadır. Onların din alimleri ve rahibleri benim kullarımı ken­dilerine köle edindiler. Halkı bana ibâdetten vazgeçirerek, kendile­rini ma'bûd yaptılar. Benim kitaplarımla hükmetmeyi bırakarak, benim emirlerimi unutturdular. Onları aldatarak benden yüz çe­virttiler. Bunun bir neticesi olarak, yalnız bana itaat etmek gerekir­ken, ancak kendilerine itaate daVet ettiler. Kullarım, bana âsi ol­mak hususunda onları örnek edindiler. Onlar, bana karşı cesaret gösterib halkı aldatarak, bana ve elçilerime iftiralarda bulundular. Dînimde ihdas ettikleri bid'atlerle halkı kendilerine tâbi kıldılar. Hafız ve fakiyhler, para kazanmak maksadı ile dîni, dünyevî mak­satlara feda ettiler. Benden başkasma ibâdet etmek üzere mescidler bina ettiler. Onların bu mabedlerde tahsü ettikleri hakîki ilim değil, öğrendikleri de amel etmek için değildir. Peygamberin evlâdı da çoğunluğun te'sîri altında kalarak kahredilmiş ve aldatılmıştır. On­lar da ekseriyetin tâbi olduğuna tâbi olmakta, fakat bununla be­raber atalarına ihsan edilen yardım ve saygıları kendileri için de temenni etmektedirler. Onlar, atalarının nail oldukları şeref ve yar­dımlara kendilerinden daha müstahak kimse bulunmadığı kanaatın-da iseler de, bunu düşünmeden ve ibret almadan söylüyorlar. On­lar, Allah'ın atalarına nasıl yardım etmiş olduğunu ve atalarının benim emirlerimi nasıl bir, ciddiyetle yerine getirmiş olduklarını dü­şünmezler. Başka kimseler din hükümlerini değiştirdikleri halde, onların doğru yoldan ayrılmadıklarını, yolumuzda kendilerini'nasü fe­da ettiklerini, kanlarını nasıl ^akıttıklarını ve emirlerim yerine geti­rilip dinim galebe çalıncaya kadar nasıl çalışmış olduklarını muha­keme etmezler. Da'vetimi kabul ederler diye, ben onların cezalandı­rılmasını geciktirdim. Yola gelerek tevbe ederler diye onlara dokun­madım. Düşünsünler diyerek ömürlerini uzattım. Bu azgınlıklarına bakmadan gök onlara yağmurumu yağdırdı; yer de otlar bitirdi. Onlar sıhhat içinde yaşıyarak düşmanlarına üstün geldiler. Fakat onlar bu ihsanlarımıza bakmadan isyanlarını arttırarak benden uzaklaşmalarında devam ettiler. Bu azgınlık ne vakte kadar sürüp gidecek? Onlar beni aldatmak mı istiyorlar? İzzetimle andiçerek te'yîd eylerim ki, onları, akıl sahiblerini hayretler içinde bırakacak, fikir sahihlerinin düşüncelerini, filozofların hikmet ve felsefelerini yanıltacak derecede büyük fitne ve belâlara çarptıracağını. Bundan sonra da onlara zâlim, cebbar, kalbi katı ve korkunç birini musal­lat edeceğim. Ben onun kalbinden şefkat ve merhameti uzaklaştır-dım. O zalime, gecelerin karanlığı gibi sayısız kişiler tâbi olur. Et­rafında bulutlar gibi askerler toplanır. Toz daneleri gibi sayısız ge­mileri bulunur. Bayrakları, kerkenez kuşlarının uçuştukları gibi ha­vada dalgalanır. Askerlerinin saydırışı, karakuşun av üzerine hü­cumuna benzer". Bundan sonra Allah Ermiya (a.s-)'a, onları Yâfes Ibn Nûh (ona salâvat ve selâmlar olsun) neslinden gelen Bâbil ahâlîsinin elleriyle imha edeceğini bildirdi. Rabbisinin vahyini işiten Ermiya (a.s.) ağlayarak elbiselerini parçaladı ve başı üzerine kül serperek:

“— Ben, dünyaya geldiğim gün, mel'ûn olarak doğmuşum. Tevrat'ı okuyup anladığım gün de mel'ûnmuşum. Benim için en ka­ra gün, doğduğum gündür. Senin, beni peygamberlerinin sonuncusu olarak seçmen, başıma gelecek bu kötü hallerden dolayıdır. Benim için iyilik irâde etmiş olsaydın, peygamberlerinin sonuncusu yapma­mış olurdun. îsrâîl oğulları benim yüzümden felâkete katlandılar", diye şikâyet etti. Rabbisi onun bu ağlayış ve yalvarışını gördüğünü ve sözlerini işittiğini vahiy yoluyla bildirerek:

"— Ey Ermiya! Benim vahiylerim sana zor mu geldi?" diye hitabetti. O:

"— Evet ey Rabbim! îsrâîl oğullarının başına gelecek felâket­leri görmeden önce bana bildirmen, beni mahvetti", dedi. Bunun üzerine ona:

"—. îzzet ve azametim adına andiçerek te'yîd ederim M, sen emretmeden önce îsrâîl oğullarını mahvetmiyeceğim", diye hitabem dildi. Bu vahy üzerine sevinen ve kalbi ferahlıyan Ermiya (a.s.):

"— Musa'yı ve ondan sonraki peygamberleri hak dini ile gön­deren sen Rabbim adına andiçerek söylüyorum ki, îsrâîl oğullarını mahvetmek üzere hiç bir vakit emir verecek değilim", dedi. Bundan sonra Ermiya, îsrâîl oğullarının katma giderek, Allah'ın emrini bil­dirdi. Onlar da sevinerek:

— "Allah bizi cezâlandıracaksa, bundan Önce katlandığımız bir çok günahlarımızdan dolayı cezalandıracaktır. Affetmek de O'nun elindedir" dediler. Bu hâdiseden sonra üç yıl geçti. Fakat îsrâîl oğullan tevbe edecekleri yerde isyan ve inatlarını artırmakta ve kötülüklerinde devam ettiler. Artık azab günü yaklaşmış, vahiyler azalmıştı. (Halbuki) onlar ahireti ve günahlarının neticesini hiç de hatırlamıyorlardı. Dünya ve onun cilveleri onları aldatmıştı. Hüküm­dar onlara:

•'— Ey îsrâîl oğulları! Allah'ın kahr ve gazabına çarpılmadan önce işlemekte olduğunuz suç ve günahlardan vazgeçiniz. Allah ta­rafından üzerinize şefkatsiz ve merhametsiz olan bir kavmi musal­lat etmeden önce tevbe ediniz. Çünkü Rabbiniz, tevbeleri kabule ha­zırdır, hayrı sever" dedi. Fakat onlar, hükümdarlarının davetine ku­lak asmadılar. İşlemekte oldukları kötülükleri eksiltmediler. Niha­yet Allah, îbrahîm ile Rabbisi hakkında çekişen Nemrûd'un neslin­den gelen Buhtünassar'ın kalbine Beytü'l-Makdîs üzerine yürümeyi emretti (ilham etti). Onun şeceresi: Buhtünassar îbn Nebûzerazan îbn ... Nemrûd îbn Falig îbn Abir'dir. Buhtünassar orada büyük babası Senharib'in yaptığı kötülüğü yapmak üzere 600 bin bayrak­la Reytü'l-Makdîs'e doğru yola çıktı. Onun hareketini haber alan hükümdar, Ermiya'yı katma çağırarak:

"— Hani Rabbin sana Beytü'l-Makdis'i senin emrin olmadan yıkmayacağını vahyetmişti. Onun bu va'di nerede?" diye sorduğu zaman Ermiya:

"Rabbim Va'dlerine aykırı iş görmez. Ben O'nun sözlerine gü­veniyorum" diye cevâp verdi. îsrâîl oğullarının mahvolacağı ve dev­letlerinin yıkılacağı zaman yaklaşıp, Allah onların imhasını irade ettiği zaman meleklerinden birini îsrâîl oğullarından birinin kıyafe­tinde Ermiya'nın katma gönderdi. Ermiya (a.s.)'nın:

"— Sen kimsin?" diye sorması üzerine melek:

"— Ben Îsrâîl oğullarında^ bir kimseyim. Bazı işlerim hakkın­da senden fetva istemek üzere geldim" diye cevâp verdi. Ermiya müsâade edince o:

"— Ey Allah elçisi! Ben senden akrabalarım hakkında fikrini soracağım. Ben, Allah'ın emirlerine uygun olarak akrabalık hak ve hukukunu yerine getirdim. Onlara ancak iyiliklerde bulundum. Say­gıdan ayrılmadım. (Fakat) benim bu hürmetim, onların dargınlı­ğını artırmaktan başka bir şeye yaramadı. (îşte) ben bu işlerden dolayı fetva istiyorum" dedi. Ermiya (a.s.) ona:

"— Allah ile arandaki hak ve vazifeleri mükemmel bir surette öde. Allah'ın buyurduğu gibi akrabalık hak ve hukukunu yerine getir. Hayırlı işler işlediğinden dolayı sevin" dedi. însan suretindeki melek onun yanından ayrıldı. Fakat bir kaç gün geçtikten sonra ay­nı kıyafetle tekrar gelerek onun önünde oturdu. Ermiya (a.s.) on­dan:

"— Sen kimsin?" diye sordu. O:

"— Bundan önce de akrabalarım hakkında senin fikrini öğren­mek üzere huzuruna gelmiştim. Tekrar bu hususta fikrini öğren­mek istiyorum" dedi. Peygamber Ermiya:

"— Ahlâklarını islâh etmediler mi? Sana, arzu ettiğin muame­lede bulunmadılar mı?" diye sorduğu zaman, insan kıyafetine gir­miş, olan melek:

"— Seni hak peygamber olarak gönderen Allah adına andiçe-rek söyleyebilirim kî, insanların akrabalarına gösterebilecekleri bü­tün saygı ve hürmetleri ve hattâ ondan fazlasını da gösterdiğim hal­de yola gelmediler" dedi. Peygamber ona:

"— Ailenin yanına dönerek onlara iyiliklerde bulun. Ben salih kullarının hallerini ıslâh eden Rabbimden sizin aranızı bulmasını ve her birinizi kendisinin rızasını talep yolunda birleştirmesini dilerim" diye cevâp verdi. Bunun üzerine melek peygamberin yanından çıktı-Bir kaç gün sonra Buhtünassar ordusunun Beytü'l-MakdîS çevresi­ne kondukları görüldü. Ordunun sayısı çekirge topluluklarından da fazla idi. îsrâîl oğullan çok korktular. Çok kaygılanan hükümdar, Ermiya'yı huzuruna çağırtarak:

"Ey Allah elçisi! Rabbinin sana olan va'di nerede?" diye sor­du. Ermiya:

"— Ben R&bbime güveniyorum" dedikten sonra hükümdarın yanından çıktı. Allah'ın va'dini yerine getireceğini düşünerek ve se­vinerek Beytül-Makdis'in duvarları üzerinde oturdu. Bu sırada, in­san kıyafetindeki melek de gelip onun Önüne oturdu. Ermiya ondan:

"— Sen kimsin?" diye sorduğu zaman, melek:

**— Bundan önce iki defa huzuruna gelerek ailem hakkında fetva istemiştim", diye cevâp verdi. Peygamber:

"— Onlar halâ bulundukları kötü hali bırakmadılar mı?" de­yince o:

"— Ey Allah elçisi! Ben bu güne kadar, onların maksatları be­ni darıltmaktır, diye düşünerek, onların her yaptıklarına sabır ve tahammül ediyordum. Fakat bu gün, Allah'ın razı olmayacağı amel­lerde bulunduklarını gördüm" dedi. Peygamber:

"— Ne gibi işler gördün?" diye sordu. O:

"— Ey Allah elçisi! Ben onların Tanrının dargınlığım icâb et­tiren amellerde bulunduklarını anladım. Bu hareketleri, eskiden yapmakta oldukları işler cümlesinden olsaydı, onlara karşı olan dargınlığım fazlalaşır ben sabreder ve dayanırdım. Benim onlara karşı bu günkü dargınlığım Allah ve senin içindir. Ben bunu sana haber vermeye geldim. Seni hak peygamber olarak gönderen Allah adına düâ edib onları helak etmesini dilemeni rica ediyorum" dedi. Bunun üzerine Ermiya:

"— Ey göklerin ve yerin Rabbi! Eğer onlar hak ve doğru yol­da iseler, onları kendi hallerine bırak î Fakat, senin dargınlığını icâb ettiren kötü amellerde bulunuyorlarsa onları helak eyle!" diye bed-düâ etti. Bu sözler Ermiya'nın ağzından çıkar çıkmaz, Allah hemen Beytü'l-Makdis üzerine bir yıldırım indirdi. Yıldırım kurban yerini yaktı. Şehrin kapılarından yedisi yerin dibine geçti. Ermiya bunu görünce haykırarak elbiselerini parçaladı ve başının üzerine toprak serperek:

"— Ey göklerin hükümdarı, ey esirgeyenlerin esirgeyeni! Ba­na olan va'din nerede?" diye seslendi. Bunun üzerine ona:

"— Ey Ermiya! isabet etmiş olan bu felâket senin emrinle vu-ku'a gelmiştir. Huzuruna gelerek senden birkaç defa fetva isteyen melek Allah'ın elçisi idi" diye hitab edince, Ermiya uçtu ve yabanî hayvanlara karıştı. Buhtünassar ve ordusu Beytü'l-Makdis'e girdi. Şam topraklarını çiğnedi. îsrâîl oğullarını öldürerek Beytü'l-Makdis'i yıktı. Bundan sonra Buhtünassar askerlerinin her birine kalkanla­rını toprakla doldurarak şehrin harabesi üzerine atmalarını emret­ti. Askerler emri yerine getirdiler ve şehir toprak altında kaldı. Buhtünassar Bâbil'e dönmek üzere şehir civarından ayrılırken, îs­râîl oğullarından alınan esirleri beraberinde götürdü. O, önce şehrin ahalîsini bir araya toplattırdı. &râü oğullarından küçük büyük hep­si toplanınca, aralarından 100 bin tane çocuk seçti. Ordusunun eli­ne geçen ganimetler toplanınca Buhtünassar bunları askerleri ara­sında bölmek istediği zaman yanında bulunan hükümdarlar:

"— Biz hissemize düşeni sana bırakıyoruz. Sen şu çocukları bizim aramızda taksim et" dediler. Buhtunassar çocukları onların arasında taksim etti ve her birine dörder çocuk düştü. Dânyal, Ha-naniya, Azarya ve Misayil de çocukların içerisinde bulunuyordu. Bunlardan yedibini Dâvudoğullan ailesinden; 11 bini Yûsuf ile kar­deşi Bünyamin'den türeyen boylardan 8 bini Eşer İbn Yakûb oğul­lan ailelerinden ve 4 bini de Yehûza îbn Ya'kub ailelerinin çoeuk-larındandı. Buhtunassar îsrâîl oğullarından alman esirleri üçe tak­sim ederek, bir kısmını Şam'da yerleştirdi, bir kısmım esir etti. Üç­te birini de Öldürttü. Beytü'l-Makdis'de bulunan tabak ve çanakla­rı Bâbil'e götürdü. Çocuklardan 70 binini Bâbil'e gönderdi. Allah'ın îsrâîl oğullan üzerine gönderdiği bu âfet onlann kötü işlerinden, bid'atlar ihdas etmelerinden ve zulümlerinden ötürü vuku'a gelmişti. Buhtunassar, îsrâîl oğullarından aldığı esirlerle birlikte Babil'e gitmek üzere Beytül-Makdis'den ayrıldıktan sonra, Ermiya eşeğine bindiği halde şehre döndü. Yanında, sahtiyandan dikilmiş sukabı-nın içinde üzüm suyu, sepetinin içinde de incir vardı. Beytü'1-Mak-dis harabelerinin yanma geldiği zaman kalbinde şüphe doğarak:

"— Acaba Allah yıkılmış olan bu şehri ne zaman imâr eder?" dedi[62]...

Rivayetlerle ilgili bazı konular:

1 — Acaba âyette (El-îsrâ, 17/4-8) bahis konusu edilen birin­ci fesad zamanında. îsrâîl oğulları peygamberlerden ldmi ölmüşler­di? Bu konuda iki görüş var:

a — Zekeriyyâ'yı öldürdüler[63].

b — Şa'ya'yı Öldürdüler[64].

2  — Zekeriyyâ (a.s.)'i öldürmelerinin sebebi ne idi?

Îsrâîl oğulları, Hz. Meryem'in hamileliğini Zekeriyyâ'dan bil-diler. Ve: "Meryem Ondan hamile kalmıştır" dediler. Bu ittiham üzerine Hz. Zekeriyyâ onlardan korkup kaçtı. Kaçma esnasında bir ağaç yarıldı ve Hz. Zekeriyyâ içine gizlendi. Fakat eteğinin bir par­çası dışarda kaldığı için yerini buldular (diğer bir rivayette şeytan eteğinden tuttu. Bundan ötürü de ağaç kapandıktan sonra da ete­ği şeytanın elinde dışarda kaldı). Şeytan yanlarına varıp, saklan­dığı ağacı gösterdi. Ağaçla birlikte Zekeriyyâ (a.s.)'mı ortadan tes­tere üe ikiye biçtiler.

3 — Zekeriyyâ   (a-s.)'mın  oğlu Yahya   (a.s,)^yı niçin  öldür­düklerinde de iki görüş vardır:

a — Îsrâîl oğullarından bir hükümdar, şer'an kendisine helâl olmayan bir kadınla evlenmek istedi. Yahya da onu bu tür hukuk ve dine aykırı olan davranıştan men etti, Öldürühnesinin sebebi bu­dur. Hükümdann almak istediği bu kadının kendisine yakınlığı hak­kında da dört görüş vardır:

—  Bu kadm oğlan kardeşinin kızı idi;

—  Hükümdarın kendi öz kızı idi;

—  Oğlan kardeşinin hanımı idi ve kardeş hamını ile evlenmek onlarda yasak idi;

—  Üvey kızı idi (hanımının başka kocasından doğmuştu).

Hikâyeye göre; hükümdar üvey kızma âşık olmuştu. Hz. Yah­ya'dan nikâhlarının kıyılmasını istedi. Fakat Yahya (a.s.) aradaki karabetten dolayı buna yanaşmadı ve hükümdân böyle bir hareket­ten men etti. Kızın annesi duruma muttali' olunca Hz. Yahya'ya kin bağladı. Doğruca kızının yanma gitti. Onu en güzel tarzda allayıp-pullayıp, şarap meclisine oturunca bu vaziyette hükümdara gönder­di. Kızına, bu mecliste hükümdara şarap sunmasını ve kendisini böylece hükümdara arzetmesini tenbîh etti. Eğer hükümdar kendi­sinden kâm almak isterse, bir tas içinde Yahya'nın başını getirtme-dikçe buna yanaşmamasını söyledi. Kız her şeyi annesinin arzu et­tiği şekilde yerine getirdi. Hükümdar malûm istekde bulununca Yahya'nın başının getirilmesini şart koştu. Hükümdar bu istek için:

"— Benden bunu değil, başka bir şey iste!" dediyse de o:

"— Een bundan başka hiç bir §ey istemiyorum" dedi. Hüküm­dar emretti ve Yahya'nın başı bir kap içinde geldi. Yahya'nın bağı bu halde iken konuşuyor ve şöyle diyordu:

"— O kadın sana helâl olmaz! O kadın sana helâl olmaz!".

b — Bir gün hükümdarın karısı, son derece güzel olan Yahya'yı gördü ve kadın Yahya'dan bir istekde bulundu. Tabi'î bu isteği Yah­ya reddetti. Kadrin kızına:

"— Babandan Yahya'nın başını iste!" dedi .Hükümdar da kızı-nm bu arzusunu yerine getirdi.

Siyer bilginlerinin dediğine göre; Yahya'nın dökülen kanı kay­namağa devam etti. Yahya'nın kanı üzerinde tsrâil oğullarından 70 bin tanesi öldürüldükten sonra Xanın kaynaması durdu.

Diğer bir rivayette; kan, ta katil gelip, "ben Yahya'nın katili­yim" diyene kadar, kaynamağa devam etti. Bu ikrardan sonra katil (kısasen ) öldürüldü ve kan da sükûn buldu.

4 — Acaba Allah azgınlıklarından sonra tsrâfl oğolîrim te'dîb için kimi gönderdi? Buna dâir beş çeşit söz var:

a — Calût ve ordusunu;

b — Buhtunassar'ı;

c — İmansız olan AmaJika'yı;

d — Senharib'i;

e — iranlılardan bir kavmi, ibnü Zeyde göre, Isrâiloğullarına Allah'ın musallat ettiği bu İranlı hükümdarın adı Sâbur Zü'1-Ektâf'-dır[65]. [66]

RİVAYETLERİN  TAHLİLİ

1  — Yukarıya numara ile tercenıesini   aldığımız   ve   Huzeyfe îbn El-Yemân'dan rivayet edilen, Beytü'l-Makdis'in Buhtunassar ta­rafından tahribini haber veren hadîs mevzu   (uydurma) dur. Epeyce uzun olan bu mevzu hadisi, et-Taberinin kitabına    almış olmasına hayret doğrusu_ Büyük allame bunun nasıl da farkına varmamış![67].

2  — Yine yukarıya alınan1** numaralı rivayet ve onu ta'kîb eden­ler hakkında da "Isrâüiyyat" deyiminden başkası kullanılamaz. Zira bütün bu anlatılanları doğrulayacak   elimizde ne bir âyet, ne de bir hadîs ve ne de sahabeden menkûl sahih bir haber vardır.   Rivayet­leri ve muhtevalarını ayrıca tahlile lüzum   yok.   Çünkü   haberlerin isrâîliyyattan olduğu aşikârdır. Müfessirlerden bazısının, tefsirlerin­de bu hikayeleri büyük bir sabırla yazmış, olmaları, ayrı bir hayret konusudur. Sanki te'lîf edilenler, tefsîr değil de bir tarih kitabıdır!

Isrâîliyyat oluşlarında şüphe bulunmayan bu haberlerin bazısı Ehl-i Kitab'ın zındıkları tarafından uydurulmuştur; bazılarının da sahîh olma ihtimali vardır; fakat bunların yazılmasında ve kitaplara dercinde fayda yoktur. Ve Allah'ın konu ile ilgili olarak, kitabında bildirdiği kadarı mü'minlere kâfidir. Tevrat ve İncil'den veya bun­ların şerhi mahiyetindeki eserlerden veyahut da hristiyan ve yahûdî eserlerinden duyulup nakledilenlere müslüman camianın ihtiyacı yoktur.

Bütün bu söylenenler içinde birtek rivayet sahîh bir tankla Saîyd îbn El-Müseyyeb'e ulaşmaktadır; diğerlerinin ise sahih olma­dığı gibi, sahihe yaklaşan bir senedlerinin de olmadığı keşidir. Sahih bir senedle Saiyd îbn El-Müseyyeb'e varan rivayet ise, Buhtunas-sar'in Beytü'l-Makdis'i tahrib edip ahaliyi öldürdükten sonra Şam'a yürüdüğünü, orada kaynayan bir kan gördüğünü -kime âit olduğu tasrîh edilmeyen- bu kan üzerinde 70 bin inanmış adamı ve bu ara­da başkalarını katlettikten sonra kanın sükûna kavuştuğunu ifâde eder[68]. [69]

F --- HARÜT VE MÂRÛT

Kur'ân'ı Kerîm'in en uzun sûresi olan EI-Bakara'nin 102. âye­tinde Bâbil ülkesine indirilmiş Hârût ve Mârût isimli iki melekten bahsedilir. Bu âyette aynı zamanda peygamber Süleyman (a.s.)'a ve sihre de atıf vardır. Son derece kısa sayılabilecek olan bu âyet do îaysiyle tefsirlere onlarca sayfalık bilgi dercedilmiştir. Neticede gö­rüleceği gibi haberlerin hiçbiri sahîh yollarla Hz. Peygamber'e  ulaş­mıyor. Ve hemen tamamiyle verilen bilgiler îsrâîliyyata müncer olu­yor.