KADR SÜRESİ

Mekke'de inmiştir, 5 âyettir.

Takdim

Kadr sûresi Mekke'de inmiş olup Kur'ân-i Kerîm'in inmeye: başlamasından ve Kadir gecesinin diğer gün ve aylardan daha üstün olduğundan bahseder. Kadir gecesi, içinde ilâhî nûr» tecellîler ve Yüce Yaratıcının mü'min kullarına bol bol indirdiği ilâhî lütuf ve esintiler bulunduğu için diğer gecelerden üstündür. Kadir gecesindeki bu ilâhî tecellîler Kur'ân'm inmesine verilen değerden dolayıdır.

Aynı zamanda bu sûre, Kadir gecesinde itaatkâr meleklerin sabaha kadar indiklerinden bahseder. O, ne kadri yüce bir geçe!! Bu gece, Allah katında bin aydan daha hayırlıdır! [1]

Bismillâhirrahmânirrahîm

1. Biz onu (Kur'ân'i) Kadir gecesinde indirdik.

2. Kadir gecesinin ne olduğunu sana haber veren oldu mu?

3. Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır.

4. O gecede, her iş için Rablerinin izniyle melekler ve Ruh yere iner durur.

5. O gece, selâmettir, esenliktir. Fecrin doğuşuna kadar.

Âyetlerin Tefsiri

1. Biz bu mucize Kur'ân'ı, kadri ve şerefi yüce bir gecede indirdik. Tefsirciler der ki: Şerefi, yüceliği ve kadrinden dolayı bu geceye "Kadir gecesi" denilmiştir. Kur'ân'm indirilmesinden maksat, Levh-i Mahfûz'dan dünya semasına indirilmesidir. Daha sonra Cebrail (a.s.) onu yirmiüç senede yeryüzüne indirmiştir. Nitekim İbn Abbâs şöyle der: Yüce Allah Kur'ân'ı toptan Levh-i Mahfûz'dan, dünya semasındaki "Beytu'1-izze" ye indirdi. Sonra olayların vukuuna göre yirmiüç senede Rasulullah (s.a.v)'a parça parça indi.[2]

2. Ey Peygamber! Kadir ve şeref gecesini sana ne bildirdi? Bu, Kadir gecesinin şanının yücelik ve büyüklüğünü ifade eder: Hâzin şöyle der: Bu, o gecenin büyüklüğünü gösterme ve onun haberini dinlemeye teşvik yollu bir ifadedir. Sanki Yüce Allah şöyle buyurur: Onun kıymetini ve üstünlük derecesini sana bildiren, bilgine ulaştıran nedir?[3]

Bundan sonra Yüce Allah, Kadir gecesinin üç yönden üstünlüğünü anlattı: [4]

3. Kadir gecesi şeref ve üstünlük bakımından bin aydan daha üstündür. Çünkü içinde Kur'ân-ı Kerîm'in indirilme şerefi sadece ona verilmiştir. Tefsirciler şöyle der: Kadir gecesinde yapılan iyi iş, içinde Kadir gecesi bulunmayan bin ay içinde yapılan işten daha hayırlıdır. Rivayete göre bir adam silah kuşanıp bin ay Allah yolunda cihâd etmişti. Rasululah (s.a.v) ve müslümanlar buna hayret ettiler. Rasulullah (s.a.v) bunu ümmeti için de temennî ederek şöyle dedi: Ey Rabbim! Ümmetimi, ümmetlerin en kısa ömürlüsü, amel bakımından da ümmetlerin en azı kıldın. Bunun üzerine Yüce Allah ona Kadir gecesini verdi ve şöyle buyurdu: Kadir gecesi, sen ve ümmetin için, o adamın cihâd ettiği bin aydan daha hayırlıdır.[5] Mücâhid şöyle der: O gün ve gecede yapılan amel, tutulan oruç bin aydan daha hayırlıdır.[6] İşte bu Kadir gecesinin üstünlüğünün anlatıldığı birinci yöndür. [7]

4. Yüce Allah'ın, o seneden bir sonraki seneye kadar takdir ve hükmettiği her türlü iş için, melekler ve Cebrail (a.s) Rablerinin emriyle o gece yeryüzüne iner. İşte bu da, Kadir gecesinin üstünlüğünün anlatıldığı ikinci yöndür. Üçüncü yön ise şudur: [8]

5. Kadir gecesi, gününün başlangıcından tan yeri ağarıncaya kadar bir selâmettir. O gece melekler mü'minleri selâmlar.

Yüce Allah, o gece insanoğlu için hayır ve selâmetten başka bir şey takdir etmez. [9]

Edebî Sanatlar

Bu mübarek sûre birçok edebî sanatı kapsamaktadır. Bunları aşağıda özetliyoruz:

1. Kadir gecesinin şanına fazla önem vermek ve onun yüceliğini göstermek için, "Kadir gecesi" terkibi üç defa zikredilerek itnâb yapılmıştır.

2. Sorusu, Kadir gecesinin şanının yüceliğini göstermek maksadıyla sorulmuştur.

3. Melekler ve Cebrail iner âyetinde, umûmîden sonra husûsî olan zikredilmiştir. Yüce Allah Cebrail'in şerefinin yüceliğine dikkat çekmek için meleklerden sonra onu ayrıca zikretti.

4. gibi âyet sonlarına riayet için, fasıla harfleri birbirine uygun düşmüştür. Bu da güzelleştirici, lafzî edebî sanatlardandır. En iyisini Allah bilir.

Yüce Allah'ın yardımı ile "Kadr Sûresi"nin tefsiri bitti. [10]

[1] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/373.

[2] Bkz, Muhtasar-ı tbn Kesîr, 3/659; Kurîubî, 19/130

Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/374.

[4] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/374.

[5] Bu, İbn Abbâs ve Mücâhid'den rivayet edilmiştir.

[7] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/375.

[8] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/375.

[9] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/375.

[10] Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 7/375.