﴿ اَلرَّفِيقُ ﴾

REFÎK

Bu isim Kur’an’da ne isim ne de fiil olarak geçmez. Ancak Allah’ın böyle bir isminin olduğu Müslim ve diğer kitaplarda bulunan sahih hadislerde geç­mektedir. Hz. Peygamber’in temiz eşi Hz. Aişe anlatıyor: “Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Ey Aişe! Elbette Allah yumuşaktır (Refik), yumuşaklığı sever. Allah sert­likle vermediğini yumuşaklıkla verir. Bu verdiğini yumuşaklıktan başkasıyla vermez.”[1]

el-Cevherî der ki: “Rıfk, sertliğin zıddı olup yumuşak olmak demektir.”

Ebû Zeyd, Rıfk’ın fayda vermek ve yarar sağlamak anlamına geldiğini söyler.

Refîk, yolculukta birlikte olmak, yoldaş anlamına da gelir. Bu ismin, Allah’tan başkaları için söylenmesinde bir sakınca yoktur. Çoğulu “rüfekâ”dır. Ancak Refîk, “sadîk” (arkadaş) gibi tekil için kullanıldığı gibi çoğul için de kullanılabilir. Çünkü Yüce Allah çoğul anlamda şöyle kullanmıştır: “Ne iyi arkadaştır (refik) onlar.”[2]

Refîk, acemi, beceriksiz ve aptal gibi anlamlara gelen “Ahrak” keli­mesinin zıddı olarak da kullanılmıştır. Bu, Refîk kelimesinin birçok anlama gelen müşterek bir kelime olduğunu göstermektedir. Başka dilbilimciler er-rıfk’ın aslının, işleri düzeltmek ve tamamlamak için çözüm bulma anlamında olduğunu söylemişlerdir. Ancak Allah bundan münezzehtir. Çünkü O’nun için çözülecek bir sorun yoktur.

Allah Refîk’tir. Yani yumuşaklığı çok olandır. Zıddı, sertliktir. Allah’ın azabı pek şiddetli ve zordur. Rıfk, vermek anlamında da gelebilir. Yani Allah, hayrı bol olan, onu dağıtan ve iyilik yollarını kolaylaştırandır. Allah’ın insanoğluna sağladığı en büyük kolaylık, Kur’an’ı, ezberleyenlere ko­laylaştırmasıdır. Allah bu gerçeği bize şöyle haber verir: “Andolsun biz Kur’an’ı zikr (ile öğüt alıp-düşünmek) için kolaylaştırdık. Fakat öğüt alıp-dü­şünen var mı?”[3] Dolaysıyla Allah’ın kolaylaştırması olmadan hiç kimse Kur’an’ı kolaylıkla ezberleyemez. Allah’ın izni ve takdiri olmadan hiç kimse ba­ğışta bulunamaz, iyilik yapamaz.

Rıfk, işlerde acele etmemek ve süre vermek gibi anlamlara da gelebilir.

Özetle; Allah hakkında Refîk, Halîm (Tevbe etmeleri için kendisine isyan edenleri cezalandırmada acele etmeyen, onlara süre tanıyan) anlamın­dadır.

el-Hattâbî der ki: “Allah Refîk’tir demek, aceleci olmayan demektir. Çünkü ancak kaçırmaktan ve kaybetmekten korkanlar acele eder. Oysa herşey elinde olan, acele etmez. “Allah, yumuşaklığı sever” cümlesinin anlamı ise, Allah, işlerinde ve amellerinde acele etmeyenleri sever demektir. Bunları Allah’ın Halîm adını açıklarken zikretmiştik.”