Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Birbirine benzer, farklı ve zıt şeyleri bir araya toplayan Allah Teâlâ’dır. Bu da O’nun varlığını gösteren en büyük delillerden biridir. O, gök ve yıldızları, yer ve denizleri bir arada toplayandır. Birçok farklı madeni yeryüzünde bir arada bulunduran, aynı zamanda insanları, hayvanları ve bitkileri yeryüzünde yaşatan Allah’tır. Bütün bu varlıkların, yapıları, şekilleri, renkleri, tatları ve türleri birbirinden farklıdır. Ama hepsi de yeryüzünde birlikte bulunmaktadır. Örneğin; narın dış yüzüne bakıp kabuğunu, şeklini, tadını düşünen, sonra da içine bakıp tanesinin şeklini, rengini, tadını, taneler arasındaki zarı düşünen kimse, birbirinden farklı nice özelliklerin aynı meyvede bir arada topladığını görür.
Aynı şekilde kemiklerle sinirlerin, damarlarla kasların, beyinle cildin ve kanın, canlılarda bulunan salgı ve karışımların ne kadar farklı ama aynı yapıda bulunduklarını, Allah’ın onları bedenlerde topladığını müşahede eder.
Allah âlemde zıtları da bir araya toplamıştır. Sıcaklık ve soğukluğun, yaşlılık ve kuruluğun bir arada var olması bunu ispat etmektedir. Sonra bu âlemde, birbirinden nefret eden ve zıtlaşan canlılar birlikte yaşamaktadırlar. Birbirine zıt varlıkları bir arada yaşatanın, dünya ve âhirette bir araya getirdiği varlıkların inceliklerini bilen biri olması gerekir. Aksi hâlde böyle bir şeye gücü yetmez.
Allah Teâlâ yeryüzünde insanlar yaratmıştır. Allah, bu dünyaya gelmiş bütün insanları kıyamette huzurunda toplayacaktır. Bunda en ufak bir şüphemiz yoktur. Bu yüzden her müslüman, Allah’ın her yönden Câmi’ (toplayan) olduğunu bilmesi gerekir. Bunu bilmeyen veya bunda şüphe eden kimse şu haberi yalanlamış demektir[1]: “Sizi toplanma günü için bir arada toplayacağı gün” [2]