“Allah” Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?

es-Süheylî ve hocası Ebû Bekir b. el-Arabî, “Allah” adının herhangi bir kök kelimeden türemediğini iddia eder ve derler ki: “Türemek, kendisinden türeti­len bir maddenin var olmasını gerektirir. Halbuki “Allah” adı kadîm (önce­siz) dir. Öncesiz olanın da türetilecek bir maddesi yoktur. Böylece tü­reme imkan­sız olmaktadır.”

Eğer türeme ile bu anlam kastedilmekte ve onun başka bir asıldan geldiği id­dia edilmekte ise, kuşkusuz bu iddia geçersizdir. Ancak “Allah” lafzının tü­redi­ğini iddia edenler böyle bir anlamı kastetmedikleri gibi bunu ima bile etme­mektedirler. Bu adın Alîm, Kâdir, Ğafûr, Rahîm, Semî’, Basîr gibi esmâ-i hüsnâda geçen diğer adlar gibi Allah’ın ilahlık sıfatına delalet ettiğini söylemekte­dirler. Bu isimlerin de bir kök kelimeden türedikleri, kadîm (önce­siz) oldukları ve bir asıl maddelerinin olmadığı kuşkusuzdur. Peki, bu isimlere ne cevap vereceksiniz? “Allah” adının türediğini iddia edenlerin es-Süheylî ve ho­casına verdikleri cevap işte budur.

Sonuç olarak; türemekten kastımız lafzın kök kelimeden gelen ana kaynağı­dır. Bölümlerin asıllardan türediği gibi anlamın da bu kök kelimeden türediği kastedilmemektedir. Dilbilimcilerin kök ve türetilen kelimeyi asıl ve ikin­cil olarak adlandırması, birinin diğerinden türemesi anlamında değil; sa­dece birinin diğerinin anlamını ve daha fazlasını kapsaması itibariyle böyle adlan­dırmışlardır.

Dolaysıyla buradaki türeme maddî anlamda bir türeme değil, zorunlu an­lamda bir türemedir. Kapsayan (Allah), türetilen; kapsanılan ise (daha önce belirt­tiğimiz kök kelimeler) kendisinden türetilen olarak isimlendirilmiş­tir. Bu anlamda Allah’ın isimlerinin kök kelimelerden türetilmesinde bir sa­kınca yok­tur.[1]