﴿ اَلْعَلِيُّ ﴾

el-ALİYY

“el-Aliyy”:[1] Her türlü kusur, kötülük ve noksanlıktan uzak olan demektir.

O’nun üstünde hiçbir şeyin olmaması, hatta her şeyin üstünde olması; O’nun kemalindendir.[2]

 

* * *


 

[1]      “el-Aliyy” ismi, “yücelik” anlamına gelen “uluvv” kökünden ism-i fâildir. Uluvv ise, üst ve yukarı anlamındadır. “el-Aliyy”, Allah’ın vasfı olarak; “yaratıkları üzerinde, kudretiyle yücelik sahibi olan” anlamındadır.

        Kısacası; yüce Allah mutlak yücedir. Bu yücelik, bir başkasına nispetle değildir. Bu yücelik, zorunludur. Allah’tan başka mutlak bir yücenin bulunması imkan haricindedir. (ç)

[2]      Şifâu’l-alîl, s. 255

        Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır: “O Aliyy (=çok yüce)dir, Azîm (=çok büyük)tür” (Bakara: 2/255).

        İyâs b. Seleme ibnu’l-Ekva’ el-Eslemî, babasından naklen der ki: Resulullah (s.a.v)’in duaya başlarken şöyle dediğini işittim: “Allahım! seni her çeşit noksan sıfatlardan takdis ederim. Rabbim; en yücedir, ‘Aliyy’ (=çok yüce) ve çokça karşılıksız ihsanda bulunandır.” İmam Ahmed, “Müsned” (4/54)’de bu hadisi rivayet etmiştir.

        Halîmî, “el-Aliyy” kelimesinin anlamı hakkında der ki: “Allah, celal yüceliklere sahip O’nun üstünde hiçbir kimse yoktur. Ayrıca O’nunla birlikte, kendisi ile o kimse arasında ortak bir yüceliğe sahip bir kimse de yoktur. Çünkü Allah, mutlak manada Aliyy (=çok yüce)’dir.

        “er-Refî’ “ الرَّفِيعُ  ismi de, bu manadadır.  Çünkü yüce Allah kendisi ile ilgili olarak, رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ “Dereceleri yükselten (=Refî’)” (Mü’min: 40/15) buyurmuştur. Bunun manası şudur: Değer verme yönünden O’ndan daha yüksek hiç kimse yoktur. Çünkü Allah, medh ve övgü derecelerini hak edendir. Bu medh ve övgü derecelerinin ise, çeşitli sınıfları ve bölümleri vardır. Dolayısıyla da bunlara O’nun dışında hiçbir kimse layık değildir.” Beyhakî, El-Esmâ ve’s-Sıfât, 1/45