ELİTİZM

Elitizm, toplumların, çeşitli alanlarda önde gelen seçkinler tarafından yönetileceğini savunan teorilerin ortak görüşü. Türkçe "seçkinci-lik" şeklinde karşılanmakladır. Bütün teorilerin sahip olduğu ortak yön, resmî ideolojisi ne olursa olsun, her siyasî sistemin, gerçekte siyasî bir elit ya da elitler tarafından yönetildiğini ileri sürmesidir. Modern elit teorisini ortaya koyanlar XTX.yüzyıl İtalyan sosyal bilimcilerinin iki ünlü ismi olan Parcto ve Mosca'dır. Bunlar, tüm toplumların elitler tarafından yönetilmesi gerektiğini gösterirken, bir gün tam bir siyasal eşitliğe sahip sınıfsız bir toplumun olacağı şeklindeki Marksist inanışı yıkmaya çalışmışlardır; İronik olarak, Marksist bir perspektife sahip olan yazarlar da batılı liberal toplumların demokratik gösterişlerini bertaraf etmek için bu terimi sıkça kullanmıştır. Pareto

çağdaş demokrasiyi tamamen yapmacık olarak değerlendirirken, Mosca demokrasinin rakip elitlerin seçmenler tarafından seçildiği ya da reddedildiği bir sistem içinde mümkün olabileceğini kabul ederek zamanla fikrini değiştirmiştir. Bununla birlikte bir parlamento temsilcisinin seçilmiş bir kişi değil de, arkadaşlarının onun seçilmesini sağladığı bir kişi olduğu ifadesinde özetlenen temel fikrinden asla vazgeçmemiştir.

Elitist teoriler, 2O.yüzyılın İlk yıllarında bir çok düşünür, özellikle Schumpctcr ve Mos-ca'nın talebelerinden biri olanMichels tarafından daha da ileriye götürülmüştür. Ünlü Oligarşinin Demirden Yasası adlı kitabında Mic-hels, Avrupa'nın en eski sosyalist partisi olan Alman Sosyal Demokrat Partisi'nin bile tam anlamıyla demokratik olmadığını ve işçi sınıfına dahil üyelerine İhanet ettiğini göstermeye çalışmıştır. 1930'larda Schumpeter çoğulcu modelin ne olduğunu ortaya koyarak demokrasiyi parü liderleri İçindeki rakip elitlerin seçimler yoluyla güç kazanmak İçin yarıştıkları bir sistem olarak yeniden yorumlamıştır; ama bu durumu kınamaktan çok, sıradan İnsanların bu seçmenlik gücünden başka siyasetle söyleyebilecekleri hiç bir şeyleri olmadığı hususunda ısrar etmiştir. Sol kanada mensup bir çok yorumcu, Batılı demokrasilerin aslında güçlü elitler ya da yönetici sınıfa dayalı elitler tarafından yönetildiğini ve bu yüzden tamamen demokrasi dışı olduğunu göstermeye çalışmışlardır. Fakat bu yorumcular kapitalizmin yok edilmesinin siyasî eşitliğe yol açacağına olan inançlarını da muhafaza etmişlerdir.

Farklı eliı teorisyenleri, elitlerin kaçınılmazlığını ifade etme çabalarında ortak bir zemini paylaşmazlar. Pareto insan kapasitesinin sosyal hayatla akıl yürütmesine olan olumsuz görüşüne bağlı karmaşık bir psikolojik teoriye sahiptir, Mosca ve Michels, Wcber 'inkinc benzer bir şekilde örgütlenmenin yapısı ve bürokrasi hakkındaki bir teoriye dayanırlar. Schumpeter kalabalıkların kille psikolojisine bağlı histeriden acı çektiğine inanır. Siyaset bilimcileri arasında, elit teorilerinin gerçekliği ve tanımladıkları durumun istenilirliâi hakkında

genel bir fikir birliği yoktur. Buna rağmen elitlerin varlığına dair delilleri reddeden bazı siyaset bilimcilerinin bulunduğu da bir gerçektir.

(SBA) Bk. Bürokmsi; Sosyal Sınıflar.