ENFORMASYON

 

En yaygın kullanımıyla yönü, içeriği ve köke­ni ne olursa olsun bilgiye enformasyon adı ve­rilir. Geniş anlamıyla enformasyon, aynı za­manda hangi kategoriye ait olursa olsun bilgi ve yargı birimlerinin yayın, iletim, saklanma

ve kaydında kullanılan teçhizat ve alt-yapının tümüne de denilmektedir. Bu ikinci anlamıyla-enformasyon, Anglo-Saksonların "mass-me-dia" (kille iletişim araçları) dedikleri yapının etrafında kümeleşen kurumların da tamamını İçeren sosyal bir alt-sistemi simgeler.

Birincisi çok dar, ikincisi çok geniş olan bu iki kullanım arasındaki karışıklık XIX.yüzyılın sonlarından beri bu alanda görülen kargaşalı­ğa bakıldığında daha iyi anlaşılır. Enformasyo­na ait alt-yapıdakİ gelişmeler, ekonomik faali­yete dayalı tüm diğer sektörlerden daha ani ol­muştur. Çİzgİ filmler, afişler, cep kitapları, ba­sın gibi yazıya dayalı alt-yapıdan başka, özel­likle film, plak, radyo, televizyon, telefon gibi elektronik imkânlar da bu cümledendir.

Sözü edilen alt-yapının yaygınlık kazanması­nın enformasyonun kendi içeriği üzerinde de etkili olduğu muhakkaktır. Şimdi acaba mo­dern toplumlardaki enformasyonu sadece cn-düstriyet yöntemlerle üretilen ve iletilen bir ol­gu gibi algılayıp, onu köktenci bir şekilde orji-nal bir şey olarak niteleyebilir miyiz? Gerçi di­ğer "doyumsuz ihtiyaçların tersine enformas­yon, toplumsal yaşamın içinden çıkan ve tat­min edildikçe azgınlaşan bir İhtiyaçtır, ama özellikle iktidarın gücünün tatbik noktası ol­duğu kadar, tatbik şartı olarak da kullanılaget-miştir. Bu ise bazı insanlara diğerlerini kısıtla­mayı ve tabii buna bağlı olarak da boyun eğ­dirmeyi beraberinde getirir. Enformasyon İkti­darın gücünü tatbik ettiği noktadır, zira yazılı olsun elektronik olsun, bu araçlar insanları en-formc etmeye (bilgilendirmeye) dahası düşün­celeri anlatmaya İmkan tanıyorlar. Örneğin Sovyetler Birliği ve ABD'deki televizyon kul­lanımı aynı tip sosyal iletişime yol açmamakta­dır. Enformasyon, iktidarın egemenliğinin şar­tıdır, zira onun ilgilendiği realite üzerinde ege­menlik kurmanın en emin yolu, ona sahip ol­maktır. Aslında enformasyon İktidar için bir kumardır da. Enformasyon ağının kontrolünü elde tutmak, hükümetin devamının garantisi­dir. Beri taraftan bir bireyin veya bir toplulu­ğun enformasyon organlarına ulaşım yollarım tıkamak (yani onun sesini duyurmasına imkan ıanımak)da aslında onun varlık hakkını ayaklar allına almak demektir.

Çağımızı belirleyen faktörlerden başlıcası ol­sa da, enformasyon birikiminin insanların da­ha sağlıklı bir 'İletişim' kurmalarına ve daha doğru düşünmelerine imkan verip vermediği konusu tartışmalıdır. Zira mevcut dünyadaki enformasyon ağı, en gelişkin teknolojik dona-nımlarıyla İnsanların zihinlerini öylesine manİ-pule etmekledir ki, kendisine 'verilen' bilgile­rin (enformasyonun) dışında bir yerlerde, bir bilgi kanalı ya da düşünce menfezi bulama­makladır. Dolayısıyla günümüz insanı bu bü­yük enformasyon bombardımanına maruz ka­larak gerçek bilgiyi başka bir ifadeyle 'kurtarı­cı bİlgi'yi kaybetmektedir. Öyleyse zor da olsa yapılması gereken şey, enformasyonu nıanipu-lalif bir silah olmaktan çıkarıp düşünceye, in­sana kapı aralayacak bir bilgi sistemi haline getirmektir.

(SBA)