Terim olarak etnoloji,
insanların çeşitli gruplara ayrılmasını, bu ırkların nereden çıktığını, her
birinin maddî ve manevî kültürlerinin geliştiği ve yayıldığı bölgeleri, bu bölgelerde
kazandığı mahalli özellikleri karşılaştırmalı olarak inceleyen genç bir bilim
dalının adıdır.
Etnoloji farklı milli
geleneklerde değişik biçimlerde tanımlanmıştır. Terim, XVIII. yüzyıl
sonlarında İsviçre'de İlk kez kullanılmış, XIX. yüzyılda etnoloji araştırmaları
insanın "ahlaki ve fiziksel" yönlerini de kapsamına almış ve kültürel
hadiselerin gözlem, tasnif ve açıklaması tedricen biyolojik (fiziksel)
antropolojiden ayrılmıştır.
Bugün Orta Avrupa'da
ve SSCB'de etnoloji, ilkel toplumların incelenmesini İfade etmektedir. Başka
bazı yerlerde ise, örneğin XIX. yüzyıl ingiliz
antropolojisinde kültürel ya da .sosyal antropoloji
ve hatta folklor dendiği de olmuştur. Etnografya ile aynı kabul edenler de
bulunmaktadır.
İnsan toplulukları ve
kültürleriyle bu denli ilişkisi münasebetiyle etnolojiye "Kültürel
Antropoloji" de denir. Son zamanlarda sosyal antropolojiyle
karıştırılmasının nedeni budur. Sadece kültür çevreleriyle uğraştığı ve insanla
çevresi arasındaki karşılıklı etkileri konu edindiği için insan bilimleri
arasında, özellikle sosyolojinin yanında yardımcı bir bilim rolü oynamaktadır.
Etnolojik çalışmalar,
ABD'de gelişmeye başlamış, ardından Fransa ve İngiltere'ye intikal etmiştir. ABD'nİn dünyanın hiçbir ülkesine nasip olmayan çok çeşitli
ırk ve grupları bünyesinde toplamış olması, her türlü etnolojik inceleme ve
araştırmaya çok elverişli bir alan teşkil etmesine vesile olduğunu unutmamak üerekir.
(SBA)
Bk. Antropoloji; tlıtograjya; i-'olklor. 402