Antonio Primo de
Rivera (1903-1936) tarafından İspanya'da 1933 yılında kurulan faşist nitelikli
milliyetçi siyasî topluluğun adı. Faşist bir örgüt olan Falanj Partisinin
(Falange Es-panola) taraftarlarına falanjist denmiştir. İspanyol İç Savaşında
General Franco'yu iktidara getirmiş ve O'nun diktatörlüğü altında ülkenin
yönetilmesine yardım etmiştir. Ardı sıra gelen benzer nitelikteki hareketler
İse o zamandan beri 'Falanjist'olarak benimsenmiş yahut böyle isimlendirilmiştir.
Günümüzde en önemli örneği, Lübnan'da görülen Hrİstî-yan Falanjistlerdir.
Bazı bakımlardan
benzerlik gösterdiği popülizm gibi, falanjist bir hareket için de derli toplu
bir tanım vermek güçtür. Gerçekte o, tarihî gelenekler, millî karakter ve
kadere ilişkin fikirlerin sağ kanatla ve bir devletin yönetimine ilişkin
otoriter uygulamalarla birlikte düşünüldüğü bir sosyal ve siyasî harekettir.
Geleneğe dayalı bu unsurların en önemlisi hiç şüphesiz kilisedir. Sözgelimi
yalnız Lübnan'daki Hristi-yan Falanj açıkça kilise temeline dayalı olmakla
kalmamış; Öte yandan İspanya'da da Fran-co'nun başarısı için, Romen Katolik
kilİsesin-dekilerin rızası ve zaman zaman coşkulu desteği, hayatî önem
taşımıştı. Harekcı, salt ekonomik statü farklılıklarına göre dinî ve millî kimliklerin
son derece önemli olma iddiasını taşıdığı, kültürler arası desteği hedef
aldığı ölçüde halkçı olarak ortaya çıkar. Bununla beraber, halkçılık büyük
ihtimalle teşkilatlanmış, İş gücüne dayanabildiği ve özünde işçi sınıfına
hitaben iği söylenebildiği halde, bir falanj daha ziyade una sınıflara
dayanmaktadır ve işçi sınıfı ile ilişkilidir. Bununla birlikte kendi yetki
çerçevesi için başka kurumların -özellikle kilisenin-desteğine bağlanmak
sureliyle, halkçılık ve faşizmin bazı biçimleri içerisinde bulunacak ulan
minimum ölçüdeki ekonomİkycnİ-den dağılımdan mahrum bulunmaktadır.
(SBA) Bk. Faşizm.