GERİCİ

Her türlü yeniliğe karşı olup eski inanç ve kuruluşlara geri dönülmesini ve onlara bağlı kalınmasını isteyen kişi ya da grup. Gericilik ya da gerici sadece değişikliğe karşı çıkanlara değil, aynı zamanda günümüzde ulaşılamamış olan bîr takım özelliklere (disiplin, otorite ve ayrıcalığa saygınlık, hİyerarşik bir yapı, görev duygusu) sahip geçmişte kalan bir toplum yapısına kavuşmak isteyenler için de kullanılan bir sıfat ya da isimdir. Gericilik (reaksiyon) kelimesi daha çok eşit, adil ve aydınlanmış bir toplum için gelişmeyi önlemeye çalışan Katolik Kilisesi, mutlakiyet monarşileri ve soyla geçen aristokratlar konusunda fikir ileriye süren XIX.yüzyıl radikalleri tarafından kullanılmıştır. Çağdaş radikaller bu güçler konusunda daha farklı fikirler ileri sürüyorlarsa da öncekiler gibi böylesi güçlerin var olduğu ve hâlâ değişmeyi önlediği konusundan pek şüphe duymamaktadırlar.

'Gericilik' ve 'gerici* kelimeleri genelde 'ilerleme' ve 'ilerici' kelimelerinin zıt anlamlısı ve muhafazakâr kelimesinin eş anlamlısı olarak kabul edilir. Çok az insan kendilerini gerici olarak kabul etmekte ve terim böylece sık sık çarpıtümaktadir. Nazi'ler ve Faşist'ler tarafından geleneksel kurumlara direnme anlamında kullanılan bu terim günümüzde daha çok sol ideolojiler tarafından karşı görüşleri küçük düşürmek amacıyla kullanılmaktadır.

Terime on dokuzuncu yüzyılın kaçınılmaz ilericilik fikirleri, çok kuvvetli olan ve açık bir şekilde geri dönmeyi isteyen grupları ya da kurumları belirlemenin mümkün olduğunu söyleyen liberal düşünürler popülerlik kazandırdı. Muhafazakârlık hızlı değişime direnç gösterdiği ve insanlığın sosyal ilerleme için takip edeceği bir çok yolun olmasına şüpheyle baktığı zaman, gericilik ve muhafazakârlık arasındaki ilişki yüzeysel bir benzerlik olur çıkar. Öte yandan gericilik, eğilimlere ya da fikirlere karşı olumsuz muhalefetten ve "saati geriye döndürmek" arzusundan başka bir şey değildir ve böyle bir şey siyasal olarak modası geçmiş bir kavramdır. Taraftarlarına gerçekte ilericiliğin ne olduğunu söyleyen bazı politikacıların dışında, gericilik teriminin çok az kullanım alanı vardır.

(SBA)

Bk. İlerici; Muhafazakârlık; Sağcılık; Solculuk;