Kaynak: İhyau'ulumi'd-din Cilt 1 - İmam Gazali, Bedir Yay., Tercüme: Ahmed Serdaroğlu, İstanbul 1985

1. İmam-ı Gazali hakkında uydurulan rüya (S.3-4)

Gazâlî'nin mânevi cephesine babanlar da Onun pek büyük bir mutasavvıf, pek kıymetli bir ehli hâl olduğunu teslim etmekte, mad­dî varlıklara kıymet vermeyen ruhundaki ulvî tecellilere meftun ol­maktadırlar. (Rûhü'l Beyân)  tefsirinden naklettiğim şu rüya cid­den ibretâmizdir: «Râgıb İsfahanî'nin (El-Muhadarât) adlı eserin­de kaydettiğine göre, imâm Şâzeli şunları söylemiş: Mescid-i Aksu'­da istirahat için biraz yaslanmış idim. Uyumuşum; rüyamda gördüm ki mescidin dışında haremin ortasına bir taht kurulmuş. Derken ta­kım lakım birçok insanlar geldiler. Ben:

—    Bu kalabalık nedir? diye sordum.

—    Bütün nebi ve resuller (aleyhimüsselâm) toplandı. Muham-
med aleyhisselâmın huzurunda  Hüseyn Hallaç  için şefaate gel­
mişler. Bu zât onun hakkında terbiyesizlikte bulunmuş da., dediler.
Bir de tahta baktım, üzerinde yâlnız başına Peygamberimiz (S.A.V.)
oturuyor. İbrahim, Musa, İsa ve Nuh (aleyhimüsselâm) dâhil diğer
bütün Peygamberler yere oturmuşlar... Ben onların ne konuşacakla­
rını işiteyim ve göreyim diye ayağa kalkdım. Derken Hz. Musa, Pey­
gamberimizle (A.S.) konuşmağa başladı. Dedi ki:

—    Sen: «Benim ümmetimin ulemâsı Benî îsrâilin Peygamber­
leri gibidir» buyurdun. Onlardan birini bize göster bakalım.. Pey­
gamberimiz:

—    Şudur! dedi: ve Gazâlî'ye işaret buyurdu.    Hazret-i   Musa-
ona bir suâl sordu. Fakat O, on tane cevâb verdi.  Bunun  üzerine
Musa aleyhisselâm:  «Cevâb suâle uygun olmalıdır. Suâl bir, cevâb
ise on!...» diyerek itiraz etti. imâm Gazali:

—    Bu itiraz sana da vâridtir. Hanı sana, bu elindeki nedir? di­
ye sorulmuştu! Bunun cevâbı: «Sopamdır» demekti.   Ama   sen   bir
çok sıfatlar zikrettin! diye cevâb verdi:

Ben Mııhammed aleyhisselâmın büyüklüğünü; İbrahim, Musa ve İsa (aleyhimüsselâm) gibi peygamberler yerde otururken, onun yalnız başına taht üzerinde bulunuşunu düşünüyordum. Birden bir şahıs beni müz'ic bir şekilde dürttü, yâni bana vurdu. Uyandım bak­tım ki, bir kayyım Mescid-i Aksâ'nın kandillerini yakıyor. Bana:

—  Şaşına!  Zira bütün peygamberler   O'nun nurundan yaratılmışlardır, dedi. Ben bayılarak düşmüşüm. Cemâat namazı kıldıktan sonra ayıldım. Ve o kayyimi  aradım. Fakat bugüne kadar bulamadım.»

2. Katip Çelebi’nin Gazali hakkındaki cehaleti (S.4)

    İmâm Gazali'nin en mühim eseri olan bu kitâb, zahirî ve mane­vî ilimlerin bir memzûcudur. Kâtib Çelebi (Keşfü'z - Zünûn) adlı meşhur eserinde onun hakkında şunları söylemektedir:

     “Bu kitâb mev'ize kitâblarının en büyüklerindendir. Hatta onun hakkında: Bütün İslâm kitâbları yok olsa da yalnız İhya kalsa, giden, bütün kitâbların yerini tutardı, denilmiştir.”

3. Yine bir rüya, Allah ve Resulune iftira (S.7)

Vaktiyle Mağrib'de Ebû'l-Hasen b. Harzehem nâmında herkesin sevib saydığı büyük bir âlim varmış. Bu zât (İhyâu Uhîmi'd-Dîn) i okuyunca: «Sünnete muhaliftir; bid'attir bu!» diyerek memlekette ne kadar İhya nüshası varsa, hepsinin toplanıp yakılmasını emretmiş. Halk derhal emre imtisâlen bulabildikleri bütün nüshaları getirmiş­ler, Ve Cum'a günü yakmağa karar vermişler. Cum'a gecesi Ebû'l-Hasen bir rüya görmüş. Rüyasında camiye girmiş ve caminin bir kö­sesinde bir nur parladığını müşâhade etmiş. Bir de, bakmış ki, o nur Uz. Peygamber (S.A.V.) dir. Yanında da Hz. Ebû Bekirle Hz. Ömer fR.A.) oturuyorlar. Bu arada imâm Gazali, elinde İhyâu Ulûmi'd-Dîn olduğu hâlde huzura gelerek: «Yâ Resûlallah! Şu adam benim has-rnımdır» demiş ve kitabı takdim ettikten sonra ilâve etmiş: «Yâ Re­sûlallah! Bu kitaba bir bak! Eğer şu adamın dediği gibi bunda senin/ sünnetine muhalefet ve bid'at eseri varsa, ben Hak Teâlâ'ya tevbA ediyorum. Sence makbul ve şerîatine muvafık bir şey ise adalet] iktizâsı hasmımdan hakkımı alarak beni şad eyle!»

Resûl-i Ekrem (S.A.V.) kitabı alarak baştan sona bir göz gezdirdikten sonra: «Vallahi bu güzel bir şey!» diyerek Hz. Ebû Bekir'e uzatmış. O da aynı şekilde kitabı kanşdırdıktan sonra: «Ya Resûlal­lah! Seni Hak Peygamber olarak gönderen Allaha yemin ederim ki, bu kitâb hakîkaten güzeldir» demiş ve kitabı Hz. Ömer'e vermiş. Ömer (R.A.) da kitaba bakarak aynı şeyi söylemiş. Bunun üzerine Resûlullah (S.A.V.) Ebıi'l - Hasen'in soyulmasını ve müfteri had­di (cezası) olmak üzere şiddetle dövülmesini emir buyurmuş. Emri derhal yerine getirilmiş ve Ebu'l-Haseni dövmeye başlamışlar. Sırtına beş kırbaç vurulduktan sonra Hz. Ebûbekir rikkate gelerek şefaat etmiş ve: «Yâ Resûlallah! Bu zâtın böyle yapması senin sün­netini iâzîm maksadiyle bir ictihadda bulunmasından ileri gelmiştir. Bunu af buyur!» demiş. Ebû'l-Hasen yaptığına pişman ve hatâsına tevbe etmiş, imâm Gazâlî de onu afv eylemiş. Ebû'l-Hasen bir daha ömrü boyunca Ihyâ'yı elinden bırakmamış ona tazimde bulunmuş, imâm Ebû'l-Hasen uykusundan uyandığı zaman rüyasını arkadaş­larına anlatmış. Bundan sonra tam bir ay, vurulan yerleri sızlamış. Vefatında dahî o kırbaç yerleri sırtında müşahede olunmuş. Ibn Subki (Tabakat)  nam eserinde bu hikaye’nin sahih olduğunu söylemiştir.Anlayana bu kadarı kafidir sanırım.  

4. Allah’ı bir rüyada görme yalanı ve Yusuf En Nessac’ın Allah’a iftirası (S.33-34)

   «Hazret-i İmâm (kuddise sırruh)Bazı kitâblarında demiştir ki: Ben önceki hâlimde sâlihlerin hâllerini ve ariflerin makamlarını inkâr ederdim. Nihayet Hak Teâlânın yardımı imdadıma yetişti ve rüyada Allahü zülcelâl hazretlerini gördüm. Bana "— Yâ Ebâ Hâmid!.." dedi. Ben, acaba bana şeytan mı söylüyor, diye düşünürken, Hak Teâlâ buyurdu: "Hayır, ben seni altı tarafından kuşatmış [ilmim, iradem ve kudretim seni sarmış] olan Allah'ım... Ey Ebû Hâmid!.. O yazdığın kitâbları terk eyle. Öyle bir topluluğun sohbetlerine de­vama başla ki, Ben onları arzımda kendime nazargâh eylemişimdir. Onlar, öyle bir cemaattir ki, dünyâyı ve âhireti benim muhabbetime karşılık satmışlardır." Ben sordum: Yâ Rab! İzzetin hakkıçün Senden yalvarırım ki, onlara hüsn-i zan çeşnisini bana tattır. Hak Teâlâ, da hî buyurdu ki: Maksadını hâsıl eyledim. Dileğini kabul ettim. Onlar ile senin aranda perde olan ve gayeye erişmeğe engel teşkil eden dünya sevgisiyle uğraşmandır. O hâlde, dünyâdan ihtiyarın ile [di­lemenle,] çıkıp git. Mecburî olarak çıkmazdan evvel... Muhakkak ki, Ben senin üstüne envâr-ı kuds'ümden [mukaddes nurlarımdan] bir nur imza eyledim. Artık doğrul ve lisânına gelen kelimât-ı kud-siyeyi söyle!... dedi.» İmâm Gazâlî der ki: «Ben bu lâtif rüyadan se­vinç ve ferahlık duygularıyla uyandım. Şeyhim  Yûsuf en-Nessac hazretlerine koştum ve gördüğümü kendisine anlattım. Şeyh tebes­süm etti ve dedi ki: Ey Ebû Hâmid! Bu hâl bizim bidayette olan elvâhımızdır ki, biz onu mahv etmişizdir. Lâkin eğer benimle sohbet ve tam ülfet edersen senin basiret gözüne esmed-i te'yid ile cila veri­rim. Tâ ki 'Arş, Kürsî ve havâlisinde olan Mukafrebîn meleklerini göresin. Sonra o mertebeye dahî razı olmazsan, ta ki ebsâr-i idrâkin­den âciz olduğunu sen idrâk ve müşahede edib ondan sonra güzer-i tabiatinden safi ve Tûr-ı akl üzere raakıy olup hazret-i Musa'ya olan hitâb gibi Hak Tela'dan «Ene Allahü Rabbü'l-Alemin» hitabını istimâ edersin...»

5. Büyük  şeyh Ebul – Abbas Ahmed bin Ebi’l Hayı Es-Seyyad El – Yemani Allah adına yalan söylüyor (S.42)

Büyük Şeyh Ebû'l - Abbâs Ahmed bin Ebi'l-Hayr es-Sayyad. el-Yemenî Kuddise sirruh hazretleri, İmâm'ın tercürne-i hâlinden bahs ederken buyuruyorlar ki: «Birgün Yemen'de otururken mane­viyât âleminde bana bir keşf oldu, gök kapıları açıldı, meleklerden bir bölük belirdi ve cümlesi yeryüzüne indiler. Yanlarında yeşil hil'atler [güzel elbiseler] ve gayet lâtif bir binek vardı. Kabirlerden bir kabrin yanma vardılar, başucunda toplandılar. O kabirden bir şahsı çıkardılar, hil'atleri ona giydirdiler, ol dabbeye [bineğe] bindirdiler ve semâya alıp gittiler. Bir semâdan ötekine yükseldi­ler yedisini de geçip, sonra yetmiş perdeyi aralayıp hep yüksel­diler. Ben bu hâlden dolayı hayretler içindeydim. Acaba bu zât kim­dir, diyordum. Bana denildi ki: Bu, Gazali'dir... Fakat, yüksele yük­sele hangi mertebelere çıktı bilemedim...» Sonradan anlaşıldı ki, Ye­men'de bu keşfin olduğu gün, Hüccetü'l-İslâm Zeynü'd-Dîn İmâm Gazâlî hazretlerinin vefatı günü idi. Rahmetullahi teâlâ...

6. Şeyh Şemseddin Ebu Abdullah Muhammed el-Celali en Nesai,  Allah adına yalan söylüyor (S.42-43)

Şeyh Şemsüddin Ebû Abdullah Muhammed el-Celâlî en-Nesâî der ki: «İmâm Gazâlî hazretten, kendisini mezarın içine şeyh Ebû JBekr en-Ncssâc koysun diye vasiyet etmişti. Bu vasiyet mucebince şeyh vakta ki, bu hizmeti görüp lâhdden çıktılar, hâli değişmiş, yüzü kül gibi olmuş görüldü. Size ne oldu, niçin böyle değişip sarardınız soldunuz efendim dediler. Bir şey demedi. Sonunda israf edip yemin verdiler, muhakkak bildiriniz dediler. Ö da mecbur kalıp anlattı: Ne zaman ki, İmâmın nâşını lahd [mezarın dibi] içine koydum, kıble ta­rafından bir sağ elin çıktığını gördüm. Hatiften (gizlilerden) bir ses bana şöyle seslendi: Muhammed Gazâlî'nin elini Seyyidü'l-Mürselîn-Muhammed Mustafa sallallahu aleyhi ve sellemin eline koy!.. Ben de denileni yaptım.  İşte mezardan çıktığımda benzimin solup sa­rarmış olmasının sebebi budur... Kaddesallahu Teâlâ ruhahü'l-aziz.» (Mevzûâtü'l - Ulûm. C. 2, S. 822.)

7. Yine bir rüya Allah ve resulüne büyük iftira (S.43)

Şeyh Arifi Billah Ebi'l-Hasen eş-Şâzelî kuddise sirruh — ki as­rının   seyyidi,   dünyânın bereketi idi —buyururlar ki:    Resûlullah   aleyhissalâtü vesselam Efendimizi rüyada gördüm. Hz. Musa ve Hz.    İsâ aleyhisselâmlara, İmâm Gazali ile mübâhat eylediler [övündüler]    ve buyurdular ki: Sizin ümmetinizde böyle hayırlı var mıdır? Onlar,   yoktur dediler. (Mevzûâtü'l- Ulûm. C, 2, S. 823.)

8. Başka bir rüya Allah ve resulüne büyük iftira (S.43-44)

Rivayet olunur ki, Mağrib ülkesinde Ebû'l-Hasen adında bir İmâm [önder, devlet reisi] vardı. Sofuydu, halk tarafından sevilirdi, İhya kitabının aleyhinde bulunanlara kandı, içinde sünnete muhalif bid'atler var sandı ve yakılmasını emr etti. Şehir ve kasabalardaki İhya nüshalarının toplanıp getirilmesini istedi. Herkes, İhyâ'lan ge­tirdiler ve cuma günü yakılması kararlaştırıldı. Vakta ki cuma gecesi [perşembeyi cumaya bağlıyan gece] oldu. Ebû'l-Hasen rüyasında şöyle gördü: Camiye girmiş, köşede bir nur parlıyor, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem hazretleri, yanlarında Ebû Bekir ve Ömer radiyallahu teâlâ anhümâ olduğu hâlde oturmuşlar. İmâm Gazali de önlerinde oturmuştu. Elinde İhya kitabını tutup «Ya Resûlallah!.. Şu kimse benim hasmımdır» dedi. Sonra İhyâ'yı Efendimizin eline verdi. Ya Resûlallah! Şu kitaba nazar buyurunuz. Eğer şu kimsenin zumu [zannı] gibi bunda senin sünnetine muhalefet ve bid'at eseri varsa ben Hak Teâlâ'ya tevbe ve rücû edeyim. Eğer senin katında makbul ve müstahsen [beğenilen] ve senin yoluna; Şerîate, Sünnete uygun ise, doğru yolu bulmağa yararlı ise, adalet eyle, bana düşmanlık eden bu zâttan hakkımı alıver, beni sevindir, dedi. Resûlullah Efendimiz (S.A.)  İhyâ'ya, evvelinden âhirine kadar sahîfe besahîfe nazar bu­yurdular ve sonra: Vallahi, bu kitâb muhakkak ki, güzel bir şeydir, dediler. Sonra Ebû Bekr'e sundular. O da aynı şekilde tedkîk etti ve  sonra Yâ Resûlallah ! Hudâ-yı Zülcelâl hakkıçün — ki seni Hak Dîn ile peygamber kılıp gönderdi — elbette bu kitâb güzeldir, iyidir, de-  di. Daha sonra İhyâ'yı Hz. -Ömer'e sundular. O da baktı ve Hz. Ebn Bekir gibi söyledi. Bunun üzerine Cenâb-ı   Risâletmeâb   sallallahu aleyhi ve sellem  Efendimiz emr eyledi, Ebû'l-Hasen'in gömleğini çıkarıp sırtını açsınlar, hadd-i müfteri [iftira .ezası] ile şiddetle darb etsinler. Beş kırbaç [veya sopadan] sonra Hz. Ebû Bekir şefaat edip,  «Yâ Resûlallah! Onun böyle etmesi yine senin sünnetinin uğrunda­dır. Niyeti oydu. Ama içtihadında [düşüncesinde] hatâ etti», dedi. İmâm Gazali de hakkından vaz geçip, afv etti.

Vakta ki, İmâm Ebu'l-Hasen uykusundan uyandı, sırtında kır­baç izleri apaçık duruyordu. Yakınlarına ve etrafına olup bitenleri haber verdi ve bir ay kadar, o darbeler sebebi ile ıztırab çekti, has­ta yattı. Sonra bunların acısı geçti. Vefat ettiği zaman baktılar ki, o darbelerin izleri hâlâ sırtında duruyor. Bu hâdiseden sonra, İmâm Ebu'l-Hasen îhyâ'yı her zaman okurdu. O kitabı, tazim ve tebcil ey-

ler, kendisine rehber edinirdi.

9. Ömer bin Muhammed  Sühreverdi Allah’a ve resulüne iftira ediyor.(S.51)

 Tasavvuf ulularından ve şâfiî fakihlerinden   Şihabüddin Ebu Hafs Ömer bin          Muhammed Sühreverdî hazretleri «Avarifü'l - Me'â-rif» adlı kitabında, İmâm Gazali ve İhyâ'sı ile  ilgili şu  keşfini  nakleder:

«Âlem-i mânâda Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemi görmüş­tüm. Mefhâr-i mevcudat Şems-i dü-cihân hazretleri ihya kitabına na­zar buyurmaktadır. Kitâbu Kavaaidi'l-'Akaaid kısmındaki "Allahü Teâlâ Nebiyyi'l - ummiyyi'l - Kureyşî Muhammed Mustafa sallalla­hu aleyhi ve sellemi Araba ve Aceme; cin ve insin kâffesine peygam­ber olarak göndermiştir" cümlesini okuyunca, Resûlıdlah Efendimiz-memnun ve mahzuz oldular. Etrafına bakıp, "Gazali nerededir?" bu­yurdular... Gördüm ki, İmâm Gazali birden Efendimizin önünde gö­rüldü, kemâl-i edeb ile selâm verdi. Fahr-ı Kâinat Efendimiz selâmını aldılar. Gazali, onun mübârek ellerini hürmetle öptü

10. İbrahim Teymi’ye Hızır denilen hayali kişinin şahsında Allah ve resulüne iftira ediyor.(S.978)

            Hızır aleyhisselam'ın, İbrahim Teymi'ye öğrettiği ve âkşam  sabah okunmasını tavsiye ettiği «Müsebbiat-i asere» yi okursa bütün bu  duaların faziletlerini bir araya toplamış olur. Kerz b. Vebere'den   — Allah rahmet etsin— (1074) diyor ki:

  Şam'da bulunan bir kardeşliğim beni ziyarete gelerek, getirmiş (olduğu hediyeyi kabul etmemi benden rica etmişti. Ben de kendisine: 

— Bu hediyeyi sana kim verdi? Diye sordum. O da :

   — İbrahim Teymî verdi, dedi. Ben :                                             

   — Bunu sana kim verdi diye sormadın mı? Dedim. Kerz:   — Evet sordum ve o da bana şöyle dedi: Bir gün Kabe'nin bir kö­şesinde zikir ve teşbih ile meşgul iken bir zât yanıma gelerek bana selâm verdi ve sağ tarafıma oturdu. Ömrümde böyle güzel yüzlü, te­miz giyinmiş, beyaz tenli ve güzel kokulu bir inşân görmemiştim. Ken­disinden, kim olduğunu ve nereden geldiğini sorduğumda, Hızır ol­duğunu söyledi. Bunun üzerine yanıma niçin geldiğini sorduğumda, beni Allah için sevdiğini ve selâm vermek için bana verilmek üzere bir hediyesi olduğunu söyledi. Hediyenin ne olduğunu kendisinden

sorduğumda, şöyle dedi:

      — Her sabah güneş doğup yeryüzüne yayılmadan ve akşam gü­neş batmadan önce, Fatiha, Muavvezeteyn, İhlâs, Kâfirûn sûreleri ile Âyetü'l - Kürsî'yi yedişer kere oku, sonra yedi kere :

de ve Resûl-i Ekrem üzerine yedi salâvat getir. Yedi kere de kendin, ebeveynin ve bütün mü'minler için Allah'tan mağfiret dile, sonunda da yine yedi kere «Allahım! Bana, anne ve babama ve bütün mü'minlere peşin, veresiye, dünya ve âhirette Senin lûtfuna lâyık şekilde muamele et. Bize, bizim lâyık olduğumuz muameleyi yapma. Sen ba­ğışlayıcısın, cömertsin, ilim sahibisin, kerîm, raûf ve rahimsin.» de. îşte akşam sabah, bunlara devam et, dedi.

Ben merak ettim ve :

—   Bu hediyeyi kimden aldığını öğrenmek isterim, dedim. O:

—   Hazret-i Muhammed aleyhisselâm'dan aldım, dedi. Ben:

—   Bunları okuyanın sevabı nedir? Dedim. O:

—   Hz. Muhammed'i   (S.A.V.)   gördüğün zaman sevabını    ondan
sor, dedi.

İbrahim Teymî bunun devamını şöyle anlatıyor: Bir gün rüya­sında melekler kendisini alıp Cennet'e götürdüler. Oradaki nimetleri gördü ve gördüğü şeyleri anlattı. Sonra diyor ki: Bu büyük nimetle­rin kimlere ait olduğunu meleklerden sordum. Onlar da: «Senin ame­lin gibi amel edenlere aittir.» dediler. Meyvelerinden yedirip, şerbetle­rinden içirdiklerini anlattı. Sonra devamla diyor ki: Resûl-i Ekrem, yanında şarkı garbı dolduracak genişlikte yetmiş saf melâike ve yetmiş Peygamber olduğu hâlde yanımıza gelerek bana selâm ver­di ve elimden tuttu. Ben :

—  Ya Resulallah! Hızır bana bunları öğretti ve sizden duyduğu-

 nu söyledi, ne buyurursunuz, dedim, Resûl-i Ekrem Efendimiz: — Hızır, doğru söyledi,  onun söyledikleri hakikattir. O, yeryü­zünün en âlimi ve ebdallerinden birisi olup, yeryüzünde Allahu Teâ-la'nın askerlerinden birisidir, buyurdu. Bunun üzerine ben :

—  Yâ Resulallah! Bunlara benim gibi devam ettiği hâlde rüyâm-
da olduğu gibi sizi göremiyenlere de bu nimetler var mı? Dedim. Re-

sul-i Ekrem :

—  Beni hak Peygamber olarak gönderen Allaha yemîn ederim ki, bunları okuyan kimse böyle bir rüya ister görsün ister görmesin, Al­lah ona bu mükâfatlan verir. Bütün günâhlarım bağışlar. Gadab ve kin hastalıklarını ondan kaldırır. Günâh meleklerine bir sene kadar günâhlarını yazmamalarını emreder. Beni hak Peygamber gönderen
Allaha yemîn ederim ki, bunlan ancak saîd olanlar yapar, şâkî olanlar terkeder, buyurdu. İbrahim Teymî, bir ara dört ay yemedi ve içmedi. Belki de bu hâli, bu rüyayı gördükten sonra idi.

11. İmam-ı Gazali ,”gücünden kaldırılan perdeler nisbetinde ilahi müşahadeye ilahi mazhar  olur.” İddiası (S.981)

    Fakat Arifler, Allahü Tealâ'nın Celâl ve Cemâlîni, basiret gözü ve marifet nuru ile müşahede ederler ki, bu baş gözünden çok daha kuvvet­lidir. Gerçi O (Allah C.C.)'nun Celâl ve Cemâlini bütün künhü ile idrâk etmek beşer kudretinin fevkindedir. Ona kimsenin gücü yetmez. Ancak herkes, gözünden kaldırılan perdeler nisbetinde müşâhede-i ilâhiye mazhar olur. Allahü Teâlâ'nın Celâl" ve Cemâlinin nihayeti ol­madığı gibi, bu perdelerin de sonu yoktur. Yalnız «Nur» diye anılan ve bu perdelere ulaşmakla aslına vâsıl oldum zannedilen perdsler yetmistir.

12. İlmin haricinde keşf yolu iddiası (S.982)

 Biz bu ince mânâları burada bırakalım. Çünkü bunlar muamele ilmi'nin haricindedir. Bu mânâlara, ancak temiz tefekküre sâhib olan kimse keşf yolu ile erebilir.

13. İbrahim Edhem  Ebdalın şahsında Allah’a iftira ediyor (S.1008)

İbrahim bin Ethem, bir ebdaldan şöyle hikâye ediyor: Ebdâl gecenin birinde denizin kenarında namaz kılıyordu. Bu sırada tesbîh eden bir es duydu. Etrafına baktı kimseyi göremedi:

-  Kimsin, sesini duyuyor, kendini göremiyorum? Deyince :

—  Ben bu deryaya müvekkel bir meleğim, yaratılalıdanberi AH ahi bu şekilde tesbîh ederim, dedi. Kendisine:

—  Adın nedir? Diye sorduğumda :

-  Mehyehaîl, dedi. Kendisine:

—  Bu teşbihin sevabı nedir? Diye sorduğumda.

—  «Yüz kere bu teşbihi okuyan kimse, Cennetteki yerini görme­den ölmez» dedi. Tesbîh şudur :

Âhiret yolcusu bu ve benzeri duaları okuyup kendisinde bir heves uyandığı zaman, devam etsin; kalbi nereden zevk alıyor ve gönlüne hayır ilham oluyorsa ondan ayrılmasın.

14. Hz.Ömer’ e iftira (S.1026)

Hz. Ömer (R.A.), gece virdinden bir âyet    okuyamadığı    vakit, gündüzleri bayılırdı, hattâ bu yüzden bir hasta ziyareti gibi, günlerce ziyaret edildiği rivayet edilmiştir

15. Yusuf bin Mihran, “horoz suretinde bir melek vardı.” Allah’a iftira ediyor (S.1029)

Yusuf b. Mihran da şöyle demiştir: Arş-ı A'zâm'ın altında horoz sûretiride bir melek var. Tırnakları içindeki mahmuzlan yeşil zeberceddendir. Gecenin üçte biri geçtiği vakit, kanatlarını çırparak: «Kal­kacak olanlar kalksın.» diye bağırır. Gecenin üçde ikisi geçince : «Kalkacak olanlar kalksın.» diye seslenir. Sabah olduğu vakit, yine

kanat çırparak:  «Gafiller kalksın.», diye seslenir.

16. “Vehb otuz sene başını yere başını yere koymamıştır.”(S.1029)

Rivayete göre, Vehb  (1138),otuz sene başını yere koymamıştır ve: «Evimde serili döşek görmektense, şeytân'ı görmek daha hoşuma gider. Zîra yatak, inşânı uyumağa davet eder.» demiştir. Bu zâtın deriden bir minderi vardı, uykusu geldiği vakit, göğsünü   ona   dayar, üzerinde bir iki süründükten sonra, tekrar namaza kalkardı.   

17. “Allahu Tealayı rüyada gördüm.”yalanı (S.1029)

Zatın  biri de şöyle anlatıyor: Allahu Teâlâ'yı rüyamda gördüm ve şöyle buyurduğunu işittim: «İzzet ve Celâlim hakkı için, elbette Süleyman-ı Teymî'ye ikram edeceğim. Çünkü o, kırk sene yatsı abdesti ile sabah namazını kılmıştır.» Denildi ki: Onun kanaatine göre inşânın hatırına uyku geldiği zaman abdesti bozulur.

18. “Eski alimlerden biri sıddıklara şöyle ilham etti.” Diye Allah adına yalan söylüyor.(S.1034-5)  

Eski alimlerden birisi de şöyle anlatıyor: Allahu Teâlâ bâzı sıddıklara şöyle ilham etmiştir:         

—        Benim birtakım kullarım var, ben onları severim onlar beni
  sever; ben onları, onlar da beni arzular. Onlar beni,   ben   de   onları   anarım. Onlar bana bakar, ben de onlara bakarım. Onların    yolunagirersen seni.de severim, girmezsen sana küserim. Sıddık:

—        Yâ Rab! Onlann alâmeti nedir? Dedi. Allahu Teâlâ :   

—        Çoban, koyununa gölge aradığı gibi, bunlar da gölgeye    riâyet eder. Yâni güneş doğuşundan zevale kadar ibâdet ederler. Kuş yuvasına döndüğü gibi, öğleden akşama kadar yine ibâdete    dönerler.Akşam olup herkes yataklarına yatıp uzandıkları sırada da    onlar, ayaklarını toplar ve yüzlerini benim karşımda yerlere sererler. Benim sözümle bana yalvanr, benim in'am ve ihsanım karşısında eğilir, bâzan ağlar, bâzan inler ve bâzan kendilerinden geçer ve bâzan da hayretler içinde kalırlar. Benden dolayı çektikleri vehmini gördüğüm ve ana olan sevgilerinden ötürü yaptıkları şikâyetleri duyduğum için,onlara ilk ikramım, benim nurumdan onların kalbini nûrlandırmaktır. Bu sayede ben onlardan haber verdiğim gibi, onlar da benden haber verirler. Sonra, yer ve gökler ve bunlarda bulunan herşey onlar için terazinin bir gözüne konsa, bunu onlar için azımsarım yâni onlara daha çoğunu veririm ve nihayet rahmetimle onlara yönelirim ne sanırsın? Rahmetimle yöneldiğim kimseye istediğini vermez miyim?  Elbette veririm buyurmuştur.