Kaynak: Tasavvuf (Mahiyeti, Büyükleri, Tarikatlar) – Mahir İz, TürDav yay., Med dizisi: 2, tarihsiz.

1. Tarikatların ve kurucularının alfabetik listesi (S.277-278)

Abbâsiyye: Ebu'l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Abdirrahman b. Ebibekr el-Ensârî el-Belensî el-Endelüsî (633/1235-6). Medyeniyye'nin koludur.

Âdillyye: Bedreddin Muhammed h. Ömer b. Ahmed el-Âdilî el-Abbâsî (970/1562).

Afiflyye: Abdülvehhâb b. Abdissamed el-Afîfî el-Merzûkî (1180/ 1766-7). Şâzeliyye'nin koludur.

Ahmediyye: Ebu'l-Ferhad Ahmed b. Ali b. ibrahim el-Hüseynî el-Bedevî (675/1276). Şâzeliyye'nin koludur. «Bedeviyye» de denir.

Ahmediyye: Manisa civarı Göl Marmarası nahiyesinden Ah­med Şemseddin Efendi (910/1504-5). Halvetiyye'nin ko­ludur.

Ahmediyye: Bkz.  «Müceddidiyye». Ahmediyye: Bkz.   «Rıfâiyye».

Ahrâriyye: Ubeydullah b. Mahmud b. Şihâbiddin el-Hüseynî et-Taşkendî el-Ahrâr (895/1490). Nakşibendiyye'nih ko­ludur.

Amûdlyye: Ebu İsa Sa'id 'b. İsa el-Ammâlî es-Sıddîkî. Med­yeniyye'nin koludur.

Assâliyye: Ebu'l-Abbas b. Ali el-Harîrî el-Assâiî eş-Şâfiî (1048/ 1142).

Assâliyye: Ahmed b. Ali el-Harîrî el-Assâlî eş-Şâfiî (1048/ 1639). Cemâliyye-i Halvetiyye'nin koludur.

Aşûriyye: Seyyid Salih Aşûr el-Mağribî et-Tunusî (7./13. asır). Desûkiyye'nin koludur.

 Ayderûslyye:   Ebubekr el-Ayderûs     (909/1503).     Kübreviyye'mn koludur.

Azizlyye : izzeddin Abdülaziz b. Ahmed ed-Dirinî  ed-Demirî  eş Şafiî er-Rıfâî   (694/1295).  Rıfâiyye'nin  koludur.

Bahâiyye: Bkz.   «Nakşibendiyye».

Bahşiyye: Muhammed  b.  Muhammed   b.  Ahmed  el-Bahşî  el-Halebî   (1098/1687).   Cemâliyye'nin  koludur.

Batâ'ihlyye: Bkz.  ‘Rıfâiyye’.

Bayramiyye: Hacı   Bayram   Veli   (833/1496).   Ankara'da.   Safe-viyye'nln koludur.

Bedevlyye : Bkz.  ‘Ahmediyye’.

Bedriyye: Ebu  Ömer  Bedreddln  Muhammed  b.   Mekkî  (1044/ 1634).

Bekriyye:   Ebu'l-Mekârim   Muhammed   el-Bekrî  (944/1586).   Ve-fâiyye'nin koludur.

Bekriyye: Şemseddin   Mustafa'   el-Bekrî   (1162/1749).    Karaba şiyye'nin koludur.

Bektaşiyye: Hacı   Bektaş  Veli   (738/1337-8).   Yesevlyye'nin   ko­ludur.

Beyâniyye: Ebu'l-Beyan   Muhammed   b.   Mahfuz      ed-Dımeşkî (551/1156).

Beyyûmiyye: Ali   Nureddin  b.   Şeyhi'l-Hicaz  el-Beyyûmî.   (1182/ 1768-9). Halebiyye'nin koludur.

Bistâmiyye: Bâyezid Bistâmî  (261/874).  cTayfûriyye»  de denir.

Buhûriyye: Muhammed   el-Buhûrî   er-Rûmî   (1039/1629-30).   Ra-mazâniyye'nin   koludur.

Burhâniyye : Bkz.   «Desûkiyye».

Buzurgân : Bkz.   «Nakşibendiyye».

Câhidiyye: Câhidî Ahmed Efendi (1070/1659-60). Cemâliyye'-nin koludur.

Cebertiyye: Şerefüddin Ebu'l-Ma'rûf İsmail b. İbrahim b. Ab-disselâm el-Cebertî el-Kureşî el-Hâşimî el-Yemenî ez-Zebidî (806/1403). Ekberiyye'nin koludur.

Cehriyye: Çin ve Türkistan'da Yeseviyye'den çıkan ve cehri zikri tercih eden tarikatlere verilen isim.

Celvetiyye: Aziz Mahmud Hüdai (1038/1628). Üsküdar'da. Sa-feviyye'nin koludur.

Cemâliyye: Muhammed Hamîdüddin el-Cemalî el-Bekrî, Çele­bi Halife Aksarayî (899/1493) Halvetiyye'nin koludur.

Cemâliyye: Cemaleddin Efendi (1164/1750-1). Edirneli. Uşşâ-kiyye'nin koludur.

Cerrâhiyye: Nureddin Mehmed Cerrahî b. Abdillah er-Rûmî (1083/1672), İstanbul'da. Ramazâniyye'nin koludur.

Cihangîriyye: Hasan Burhaneddin Efendi (1074/1663-4). Cihan-girli. Ramazâniyye'nin koludur.

Cüneydiyye: Ebu'l-Kasım Cüneyd b. Muhammed el-Harraz el-Bağdadî (298/910-11).

Çerkeşiyye: Hacı Mustafa Efendi (1229/1813-4), Çankırı'nın Çerkeş kazasından. Nasûhiyye'nin koludur.

Ceştiyye: Ebu Abdillah el-Çeştî  (355/966).

Ciştiyye: Muîneddin Muhammed Acmîrî (633/1236). Hindis­tan'da.

Demirdâşiyye: Mehmed Demirdâşî el-Halveti (935/1529). Kü­tahyalı, Mısır'da. Rûşeniyye'nin koludur.

Derdîriyye: Ebu'I-Berekât Şihâbeddin Ahmed b. Ahmed ed-Derdîri el-Adevî (1201/1786-7). Hefneviyye'nin koludur.

Desûkiyye: Burhaneddin .ibrahim b. Ebi'l-Mecd ed-Desûkî (686/1287). Şâzeliyye'nin koludur. Burhâniyye de denir.

Deybiyye: Ebu'l-Hason  Ali  b.  Hıdır  ed-Deybî   el-Hazrecî   (719/ 1319).

Dussûkiyye: Bkz.   «Desûkiyye».

Dücânlyye: Seyyid Ahmed ed-Dücânî (987/1579). Meymûniyye'-nin koludur.

Ebheriyye: Ebu   Reşid   Kutbuddin   el-Ebherî   (573/1177).

Edhemiyye: Ebu   İshak  ibrahim   b.   Edhem   el-Belhî      (161/778 veya 166/783).

Ehdeliyye: Seyyid     Ebu'l-Hasan  Ali  b.  Ömer  el-Ehdelî  (1164/ 1750-1).  Kadiriyye'nin koludur.

Ekberiyye: Muhyiddin      ibnü'l-Arabî     el-Endelüsî      (638/1240). Muhyiviyye» de denir.

Ensâriyye: Bkz.   «Hereviyye». Erdebillyye: Bkz. «Safeviyye».

Esediyye: Ebu   Muhammed     Abdullah  b.  Ali   el-Esedî   (7./13. asır). Kadiriyye'nin koludur.

Eşrefiyye: Abdullah b. Eşref b. Muhammed er-Rûmî (874/1469). Eşrefoğlu.  Kadiriyye'nin koludur.

Fazliyye: Seyid Cemâleddin     Muhammed b.  Fazlillah el-Hindî el-Berhemburî (1029/1619-20).

Feyziyye:   Feyzüddin Hüseyin  el-Semmânî   (1309/1891-2). Sem-mâniyye'nin   koludur.   «Hülvetiyyesde  denir.

Flrdevsiyye:   Rükneddin   el-Firdevsî     (724/1323-4).  Kübreviyye'-nin Hindistan  koludur.

Garibiyye:   Muhammed   Garîbullah      el-Hindî  (731/1331).  Kadi­riyye'nin  koludur.

Gavsiyye:  Hamideddin     Muhammed  b.   Hatîrüddin   el-Hüseynî. Gavsu'l-Hindî   (932/1526).   Şettâriyye'nin   Hindistan   kolu.

Gaysiyye: Ebu'l-Gays Sa'id b. Süleyman b. Cemil (7./13. asır). Kadiriyye'nin   koludur.

Gâzlyye: Ebu'l-Kasım   Ahmed   el-Gilâlî   (932/1526).   Şâzeliyye'-nin Fas koludur.

Gazzâliyye: Ebu Hâmid Zeynüddin Muhammed  b.  Muhammed et-Tûsî   el-Gazzâlî   (505/1111).  Cüneydiyye'nin   koludur.

Gülşeniyye: İbrahim Gülşenî    (940/1533).    Rûşeniyye'nin kolu-

Haccâciyye: Ebu'l-Haccâc  Yusuf   b.   Abdirrahman       el-Kureşi

el-Mehdevî   el-Mağribî   (642/1244-5).

Hâcegâniyye: Hâce   Abdülhâlik   el-Gücdüvanî   (617/1220).

Hafîfiyye: Ebu Abdillah Muhammed b. Hafif el-Zebbî eş-Şîrâzî (371/982).

Hafiyye: Nakşibendiyye'nin  Çin ve Türkistan'daki aldı.

Halebiyye: Ahmed b. ibrahim el-Ahmedî el-Halebî eş-Şâfiî (10./16. asır). Ahmediyye'nin koludur.

Hâlidiyye: Ebu'l-Baha Ziyâeddin Hâlid b. Ahmed b. Hüseyin el-Osmânî el-Şehrizorî (1242/18267). Nakşibendiyye'nin koludur.

Hâlislyye: Ziyâeddin Abdurrahman et-Tâbibânî el-Kerkûkî (1275/1858-9). Kadiriyye'nin koludur.

Halvetlyye: Ebu Abdillah Sirâceddin Ömer b. Ekmeliddin Gi-lânî el-Halvetî (750/1349-50). Horasan ve Türkiye'de. Sühreverdiyye'nin koludur. Rûşeniyye, Cemâliyye, Ah-mediyye ve Şemsiyye diye dört ana kola ve otuz kadar kollara ayrılmıştır.

Hamzaviyye: Bkz. tMelâmiyye».

Harfiyye: Ebu'l-Hasan Ali b. Ahmed en-Necib el-Herefî ei-Me-resî (637/1239).

Harirlyye: Ali b. Ebi'l-Hasan b. Mansur el-Basrî el-Harîrî (645/ 1247-8). Rıfâiyye'nin koludur. :

Harrâzlyye: Ebu Sa'îd Ahmed b. isa el-Harrazî el-Bağdadî (286/899).

Hayatlyye: Mehmed Hayatî   Efendi.  Ramazânlyye'nin  koludur.

Hefneviyye: Şemseddin Muhammed b. Salim b. Ahmed eş-Şâ-fiî el-Mısrî el-Hefnî (1181/1767-8). Cemâliyye'nin Mısır koludur.

Hemedânlyye: Ali-i Hemedânî (787/1385). Kübreviyye'nin ko­ludur.

Hereviyye: Abdullah el-Ensârî el-Herevî (481/1088). Ensâriyye de denir.

Hevvâriyye: Ebu Bekr b. Hevvâr el-Hevvârî el-Betâyihî (760/ 1358).

Hllâllyye: Muhammed Hilâl el-Hemedânî (1147/1734). Kadiriy-ye'nin koludur.

Hudâiyye: Bkz.   «Celvetiyye». Hülvetiyye: Bkz.  «Feyziyye».

İbrâhlmiyye: İbrahim Efendi. Kuşadalı (1264/1849). Çerkeşly-ye'nin koludur.

İdrîsiyye: Ahmed b. İdris el-Fâsî  (1252/1836-7).

İkaaniyye: Kemal   el-ikaan!   (974/1566-7) .Yeseviyye'nin  koludur.

İlmiyye: Ebu Muhammed Mevlay Abdullah eş-Şerif. b. İbrahim el-ilmî (12.718. asır). Şazeliyye'nin koludur.

İshâkiyye: Ebu Ishak ibrahim b. Şehriyar el-Kazerûnî (426/ 1035). Hafîfiyye'nin koludur.

Kadiriyye: Abdülkadir el-Gîlânî (561/1166). Cüneydiyye'nin koludur. Yemen, Somali, Irak, Hindistan, Anadolu, Mağrlb ve Sudan'da yayılmıştır.

Kalenderiyye: Cemâleddin Sâvî (630/1232). Daha önce var ise de bu zat tarafından bir tarik haline getirilmiştir. Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar uzanmıştır.

Karabaşlyye: Ali Alâaddin Karabaş Veli (1097/1686). Şa'baniyye'nin koludur.

Kâsâniyye: Şemseddin     Ahmed   el-Kâsânî      (949/1542-3).   Ah-

râriyye'nin  koludur.

Kassâriyye: Bkz.   eMelâmetiyyeı.

Katnânlyy»: Hasan el-Katnanî (747/1346). Rıfaiyye'nin  koludur.

Keyâliyye: İsmail er-Rıfâî. el-Keyyâl (7./13. asır). Rıfaiyye'nin koludur.

Koneviyye: Sadrettin-i   Konevî  er-Rûmî  (672/1273). Kuşeyriyye: Ebu'l-Kasım   Abdülkerim  Kuşeyrî   (465/1072).

Kübrevlyye: Necmeddin Kübrâ (618/1221). Cüneydiyye'nln ko­ludur. «Zehebiyye» de denir.

Kümeyliyye: Kümeyi   b. Ziyad   (82/701).

Mazhariyye: Şah Şemseddin Habibullah Cân-ı Cânân-ı Mez-herî «d-Dihlevî (1195/1781). Müceddidiyye'nin koludur.

Medâriyye: Bedîüddin Şah Medar (840/1438). Hindistan'da ya­yılmıştır.

Medyeniyye: Ebu'l-Medyen Şuayb b. Hüseyin el-Mağribî el-Ensârî (873/1468-9).

Mehdeviyye: Ebu Muhammed b. Abdilaziz b. Sbibekr el-Ku-reşî el-Mehdevî (621/1224).

Melâmetiyye: Ebu  Salih Hamdun   Kassar  (271/884-5).

Melâmiyye: Bosnalı Şeyh Hamza Bâli (969/1561-2). Türkiye'ds Bayramiyye'nin kolu olarak kurulmuştur. cHamzaviyye» de denir,

Meşîşiyye: Meşîş el-Hasanî el-İdrîsl (624/1226). Medyeniyye'-nin koludur.

Mevleviyye: Mevlânâ Celâleddin Rûmî (672/1273). Oğlu Sultan Veled (712/1312-3) tarafından kurulmuştur.

Meymûniyye: Ebu'l-Hasan AH b. Meymun el-Mağribî el-Fâsî el-İdrisî (917/1511-2). Medyeniyye'nin Koludur.

Mısriyye: Bkz.  "Niyaziyye".

Muhâsiblyye: Ebu Abdillah Haris b. Esedi'l-Muhâsibî (243/857-8).

Murâdiyye: Muhammed Murad b. Ali el-Hanefî el-Buhârî el-Keşmirî (1132/1719-20).

Muslihiyye: Muslihlddin Mustafa, Tekirdağlı (1099/1688). Si-naniyye'nin koludur.

Müceddidiyye: Bedreddin Ebu'l-Abbas Ahmed b. Abdilehad el-Fârukî Kabulî-i Sirhindî, İmam Rabbani, Müceddid-i El-fi Sânî (1034/1624). Ahrâriyye'nin koludur.

Nakşibendiyye : Bahaddin Nakşibend (791/1389), Türkistan'da. «Bahâiyye» de denir.

Nasûhiyye: Nasûhî Muhammed el-Halvetî (1130/1718). Kara-başiyye'nin koludur.

Nevevlyye: Muhyiddin Ebu Zekeriyya Yahya b. Şerefiddin en-Nevevî (670/1270-1). Şâzeliyye'nin koludur.

Niyâziyye: Niyazi Muhammed Mısri (1105/1694). Ahmediyye'-nin koludur, cMıeriyyeıde denir.

Nurbahşiyye: Muhammed Nurbahş el-Buhârî (869/1465). Küb-reviyye'nin Horasan koludur.

Nûriyye: Ebu'l-Hasan Ahmed b. Muhammed en-Nûri (295/907-8).

Nûrlyye: Nûreddin Abdurrahman el-İeferâînî (639/1241-2). Kûb-reviyye'nin koludur.

Nûrlyye: Nûreddin Habibullah el-Hadîsî (1264/1848). Rıfâiyye'-nin koludur.

Nusûsiyye: Muhammed en-Nusûs (1058/1648).

Ramazânlyye: Karahisarlı Şeyh Ramazan (1025/1616). Ahme-diyye'nin koludur.

Râşidiyye: Ahmed b. Yusuf er-Râşidî (927/1521). Zerrûkiyye'-nin koludur.

Reslâniyye: Reslan b. Ya'kub el-Ca'berî (695/1296). UX»yllyye'-nin koludur.

Rıfâiyye; Geyyid Ahmed er-Rıfâî (578/1182). Merkezi olan Bas­ra'dan Suriye ve İstanbul'a yayılmıştır. fAhmedfyye» ve «Beta'ihiyye»de denir.

Rûmiyye: ismail  Rûmî b. Ali et-Tûsi (1053/1643). Rûşeniyye: Dede  Ömer   Rûşeni   (892/1487).   Haivetiyye'nm   ko­ludur.

Rükniyye: Rükneddln Alâuddevle Ahmed b. -Muhammed es-Sim-nâhî (736/1336). Kübreviyye'nln koludur.

Sâbiriyye: Alâaddin Ali Ahmed Sâbir el-Kelbîrî (690/1291). Çiş-tiyye'nin koludur.

Sa'diyye: Sa'deddin Muhammed el-Cibâvî (736/1335). Rıfâiy-ye'nin koludur.

Safeviyye: Safiyyüddin el-Erdebilî (735/1334). Sühreverdiyye'-nin koludur.

Sa'ûdivye: Ebu Sa'ûd b. Ebi'l-Aşâyir el-Vâsıtî el-Bâdırînl (644/ 1246). Rıfâiyye'nirı koludur.

Sâvlyye: Ahmed b. Muhammed el-Mâlikî es-Sâvî (1241/1825-6). Derdîriyye'nin koludur.

    Sayyâdiyye: İzzeddin  Ahmed  es-Sayyâd (670/1271-2).

Sehliyye: Ebu Muhammed Sehl b. Abdillah et-Tüsterl (283/896).

Selâhiyye: Abdullah Selâhaddin er-Rûm? Efendi. Balıkesirli (1197/1783). Ahmediyye'nin koludur.

Semmâniyye: Ebu Abdülkerim Muhammed EI-Medent ee-Sem-mânî (1189/1775). Şâzeliyye'nin Mısır koludur.

Senûslyye: Muhammed b. Ali el-Hasenî el-İdrîsî (1276/1859). Büyük Sahra'da rnücâhidler tarikatı. Kadiriyye'nin kotu­dur.

Seyyâriyye: Ebu'l-Abbas   Kasım   et-Mehdi   es-Seyyâr  (342/953).

Sezâiyye: Hasan Sezai Efendi. Edirneli (1151/1738). Gülşeniyye'nin koludur.

Sinaniyye: İbrahim Ümmî Sinan el-Halvetî (976/1568-9). Ahmediyye'nin koludur.

Sûfiyye : Ebu Hâşim Sofi el-Kûfî (155/772).

Suûdiyy*: Ebu's-Suûd  b,  Şa'ban  et-Tayylb   (644/1246).

Sühreverdiyye : Abdülkâhir es-Sühreverdi (563/1168) ve Ömer es-Sühreverdi (632/1234). Kadiriyye'nin koludur.

Sünbüllyye: Zeyneddin Yusuf Sünbül Sinan Efendi (936/1529-30). Cemâliyye'nin koludur.

Şa'bâniyye: Şeyh Şa'ban-ı Veli. Kastamonulu (976/1568). Ce­mâliyye'nin koludur.

Şa'rânlyye: Abdülvahhab   eş-Şa'rânf  (973/1565).

Şattâriyye : Abdullah eş-Şattâr (818/1415). Hindistan. Sumat-ra ve Cava'da.

Şâzeliyye : Ali b. Abdillah Ebu'l-Hasan el-Mağribî eş-Şâzeli (654/1256). Medyeniyye'nin koludur. Mağrib, Mısır, is­tanbul. Romanya, Nube ve Komor adalarında yayılmıştır.

Şemsiyye : Şeyh Şemseddin-i Sivâsî (1006/1597-8).* Halvetiyye'-nin koludur.

Şemûbiyye: Şihâbeddin Ebu'l-Abbas Ahmed eş-Şernûbi el-Mâ-likî el-Burhânî (994/1586). Burhâniyye (DesOkiyye)nin koludur.

Şeybâniyye: Ebu Muhammed Yunus b. Yusuf eşŞeybânî (619/ 1222). «Vûnusiyyesde denir.

Şlnnâviyye: Ebu Abdillah Muhammed eş-Şinnâvî (1028/1619). Ahmediyye'niri koludur.

Tâciyye : Tâceddin Zekeriyya el-Naşibendî el-Hindi (1050/1640). Ahrâriyye'nin koludur.

Tayfûriyye: Bkz. «Bistâmiyye».

Tâziyye: Ebu Salim  İbrahim et-Tâzî (1205/1790). Medyenlyye'-nin koludur.

Tlcâniyye: Şihâbeddin   Ahmed   et-Tîcânî  (1227/1812).   Halvetiyye'nin Cezayir, Fas koludur.

Uceyllyye: Ebu'l-Abbas  Ahmed  b.  Musa  b. Ucayl     ez-Zuvvâlî el-Yemen!   (690/1291).  Kadiriyye'nin   Koludur.

Ukayliyye: Ukayl  el-Manîcî  b. Şihâbiddin Ahmed     el-Batâyihî (540/1145).   Harrâziyye'nin   koludur.

Uşşâkiyye: Hasan   Hüsâmeddin-i   Uşşâkî   (1001/1592-3).   Ahmediyye'nin koludur.

Üveyslyye: Veysel  Karanı.

Vefâiyye: Ebu'l-Hasan Ali b.  Muhammed Vefa el-Ensârî el-Ha-sen! el-Kureşî (807/1404-5).  Şazeliyye'nin  koludur.

Vefâiyye: Ebu'l-Vefa  Muhammed  el-Kürdî   (603/1206).

Vefâiyye: Muhammed  Vefa el-Mağrlbî     el-İskenderî.      Mısırlı (765/1364).

Yafiiyye: Afîfüddin   Abdullah   el-Yqfiî   (768/1367).   Kadirlyye'nin koludur.

Yeseviyye: Ahmed Yesevî  (562/1166). Yûnusîyye: Bkz.   «Şeybaniyye».

Zâhidiyye: Tâceddin  ibrahim     ez-Zâhid el-Gîlânî      (690/1291). Ekberiyye'nin  koludur.

Zerrûkiyye: Ebu'l-Abbas Ahmed  Zerrûk   (899/1439).   Şazeliyye'­nin Fas koludur.

Zeyniyye: Zeyneddin  Hafi (838/1434-5).  Sühreverdiyye'nin  Bur-sa'daki   koludur.

Zılliyye: Safiyüddin  Ahmed b. Ömer  Zıl'î   (1071/1660).

Zühriyye: Ahmed  Zühri.   Kayserili   (1157/1744).   Muslihiyye'nin koludur.