LÜGATÇE.. 2

BİBLİYOGRAFYA.. 5

LÜGATÇE

Âdil: Adalet vasfını taşıyan kimse. Fâsık'ın zıddı (bk. Fısk).

Âlî İsnâd: Başkalarına nisbetle Hz. Peygambere en az sayıda râvi ile ulaşan hadis senedi.

Âmil: Vali, yönetici, zekât memuru.

Arak: 30540 gram ağırlığında ölçü birimi.

Arîf: Sivil veya askerî bir topluluğun başında bulunan kimse.

Âsâr: Eserin çoğulu olup Hz. Peygamber, ashap ve tabiinin söz, fiil ve takrirleri anlamında kullanılır.

Atâ: Hak sahiplerine beytülmalden ödenen yıllık maaş.

Bâtıl: Uydurma (mevzu) hadîs, şer'an geçersiz ibadet veya hukuki işlem.

Bâtın: îç, içe ait. Zahirin zıddı.

Berîd: Postacı, haberci, elçi.

Berîd: 20160 metrelik uzunluk birimi.

Beytülmal: Devlet hazinesi.

Bidat: Hz. Peygamberden sonra ortaya çıkan, şer'î bir dayanağı bulunmayan inanç, ibadet ve ameller.

Cemâat: Kütüb-i Sitte müelliflerini ifade eden hadis terimi.

Cenîb: İyi cins bir hurma.

Cerîb: 1366,04 m2lik Ölçü birimi.

Ceyyid: Sahih, makbul hadisi için kullanılan bir tabir.

Cidden zayıf: Cerhin üçüncü veya dördüncü derecesinde bulunan ve rivayet ettiği hadis hiçbir şekilde alınmayan ravi hakkında kullanılan tabir.

Cüz: Bir kişinin rivayet ettiği hadisleri veya bir konudaki hadisleri ihtiva eden eser. Hacmi küçük kitap, risale.

Dânik: 0,495 gram ağırlığında ölçü birimi.

Dinar: 4,240 gram ağırlığında ölçü birimi.

Dirhem: 2,81 gram ağırlığında Ölçü birimi.

Emîr: Yönetici, kumandan.

Emsal: Atasözü.

Ensâb: Neseb'in çoğulu. Bir kimsenin soy bağı, soy zinciri.

Eser: bkz. Âsâr.

Evâil: Çeşitli hadis kitaplarındaki ilk hadislerin biraraya toplandığı kitap.

Fark: 6108,57 gram ağırlığında ölçü birimi.

Fehrese: bkz. Sebet.

Ferd: Senedinin bir veya birkaç tabakasında ravi sayısı bire düşen hadis.

Ferâiz: Mirasta belirli hisse, İslam miras hukuku.

Fersah: 5040 metrelik uzunluk birimi.

Fısk: Ravinin söz ve davranışlarında dinin emirlerine uymadığının sabit olması anlamında bir tabir olup adalet vasfının cerh sebeplerinden biridir. Bu vasfa sahip kimseye fâsık denir.

Garib: Güvenilir (sika) ravilerinden, zayıflarla birlikte sadece bir güvenilir ravinin rivayet ettiği hadîs. Herkes bir hadîsi aynı şekilde rivayet ederken bir ravinin biraz farklı rivayet ettiği hadis. Garib, ayrıca ferd hadis karşılığında da kullanılır.

Gazve: Hz. Peygamber'in bizzat katıldığı askerî sefer veya savaş.

Had: Çoğulu hudud olup bazı suçlarla (zina, hırsızlık, zina iftirası, yolkesme gibi) ilgili olarak Kur'an-ı Kerim'de belirlenen cezalar.

Hafız: Metin ve senedleriyle yüzbin hadisi bilip ezberleyen, bunların ravilerini, hayat hikâyeleri ve cerh ve tadil yönleriyle bilen hadis alimi.

Hâkim: Bütün hadisleri metin ve senedleriyle, ravilerini de cerh, tadil ve hayat hikayeleriyle bilen hadis alimi.

Halîf: Antlaşmak, muahid.

Hasen: Senedinde yalan söylemekle itham edilmiş ravi bulunmamakla birlikte şaz da olmayan ve benzeri, diğer yollarla rivayet edilmiş hadis. Zabt sıfatı tam olmamakla birlikte adalet sahibi olan ravinin rivayet ettiği, sazlık ve illetten âri olan hadis.

Hisbe: Bugün genel olarak belediyelerin yürüttüğü çarşı pazar kontrolü vb. hizmetleri yürüten kurum. Bu işle görevli kimseye de muhtesib denir.

Hul: Alacağı bir bedel karşılığında kocanın hanımıyla anlaşarak onu boşaması.

Humus: Ganimetten beytülmal için ayrılan beşte bir hisse.

Itk: Köle azadı.

Iztırab: Hadisin muztarib olması, yani ravi veya ravilerin birbirlerine muhalif olarak rivayet etmeleri ve aralarında tercih imkânının bulunmaması.

İcazet: Usulüne uygun olarak şeyhin (hocanın) rivayet hakkına sahip olduğu bütün hadislerini veya bir kısmım, hadis kitaplarım rivayet için birine sözlü veya yazılı olarak izin vermesi.

Îfk: Büyük yalan, günah. İfk hadisesi, Hz. Aişe'ye iftira olayı.

İhtibâ: Dizlerini dikip baldırlarım kanuna yapıştırarak oturma.

İhtisab: bkz. Hisbe.

İkrah: bkz. Mükreh.

İktâ: Devlet başkanının bir toprağın mülkiyet veya menfaatim bir kimseye vermesi.

İlâ: Eşine bir süre yaklaşmamak üzere kocanın yemin etmesi.

İllet: Hadisin sıhhatine zarar veren, zayıf olmasına sebep olan her türlü kusur.

İmlâ: Şeyhin (hoca) talebeye hadis yazdırması. Hadisleri yazan talebe veya hocanın yazdırdığı hadisleri yüksek sesle tekrar ederek uzaktaküere duyuran kimesye de müstemlî denir.

Îne: Bir malı veresiye olarak birine satmak ve yine ondan aynı malı peşin fiyata satın almak şeklindeki bir alışveriş.

İnşâ: Telif ve ifade üslubu, sekreterya ve yazışma iş ve sanatı.

İrmi bih: Cidden zayıf ile aynı anlamda bir hadis terimi.

İrtidat: Dinden dönme. Ridde de denir.

İsnâd: Hadis metnini bize ulaştıran ravilerin zaman sırası ile zikredilmesi, sened.

İstidrâk: Yanlış veya eksik rivayetleri düzeltme, tenkit etme.

İstinca: Abdestini bozan kimsenin su vb. birşeyle pislik mahallini temizlemesi.

İ'tikâf: Ramazan ayında kişinin ibadet niyetiyle ve zaruri ihtiyaçları için olması hariç hiç dışarı çıkmadan belli bir süre camide kalması.

Izâr: Belden aşağıyı örten bir tür elbise.

Kaylûle: Öğle uykusu

Kaza: Yargı, hüküm verme, hakimlik mesleği.

Kazf: Birine zina iftirasında bulunmak.

Kıntâr: 35640 gram ağırlığında ölçü birimi.

Kırat: 0,1856 gram ağırlığında ölçü birimi.

Kırâz: bkz. Mudârebe.

Kitabet: Şeyhin hadislerinden bir kısmını veya tamamını yazıp yahut yazdırıp bir kimseye vermesi veya göndermesi anlamında hadis terimi. Efendi ve köle arasıda, efendiye belli bir bedel ödenmesi halinde kölenin hürriyetine kavuşması üzerine anlaşma yapılması. Buna mükâtebe de denir.

Lakît: Kayıp çocuk, sokağa atılmış çocuk.

Leyyin: Cerhin beş veya altıncı mertebesinde bulunan ravi için kullanılan tabir. Böyle kimsenin rivayet ettiği hadis ancak itibar için alınır.

Liân: Hanımının zina ettiğini ileri sürüp te dört şahitle bunu ispat edememesi halinde erkek ile hanımın hakim huzurunda, Kur'an-ı Kerimde (en-Nûr 24/7) belirtilen şekilde laneti eşmeleri. Buna mülâane de denir.

Lukata: Kayıp mal, buluntu.

Mahfuz: Sahih ve hasen hadisi de kapsamına alan makbul hadis. Aralarında sened veya metin bakımından zıtlık bulunan hadislerden, diğerine oranla ravileri daha güvenilir (sika) veya bununla birlikte daha çok olanı.

Mahrusa: Korunan, himaye edilen.

Maruf: Sahih ve hasen hadisi de kapsamına alan makbul hadis. Cerh ve tadil yönünden durumu bilinen ve kendisinden birden fazla ravinin rivayette bulunduğu kimse.

Meçhul: Hadis öğrenimiyle şöhret kazanmamış veya alimler tarafından ilim talebesi olarak tanınmamış ve hadisi sadece tek bir ravi yoluyla gelen kimse. Cerh ve tadil yönünden durumu bilinmeyen kimse.

Megâzi: Hz. Peygamberin savaşlarına dair hadisler, bunları ihtiva eden kitaplar.

Merfû: Senedi nasıl olursa olsun Hz. Peygamber'e sarahaten veya hükmen nisbet edilen hadis. Sened ve metin durumuna göre sahih, hasen veya zayıf olabilir.

Merviyyat: Rivayet ve nakledilen şeyler.

Mestur: Zahiri durumuyla adil olan fakat iç yönüyle bilinmeyen, kendisinden birden fazla ravi hadis rivayet ettiği halde cerh ve tadil yönünden durumu bilinmeyen kimse.

Me'sûr: Hz. Peygamber, ashap ve tabiinden nakledilen haber. bkz. Âsâr.

Meşyaha: Bir kimsenin hocalarının adlarım ve onlardan rivayet ettiği hadisleri topladığı eseri.

Metruk: Sika (güvenilir) olduğu hiç belirtilmediği halde bir cerh sebebiyle cerhedilmiş olan ve rivayet ettiği hadis hiçbir şekilde alınmayan ravi.

Mevâli: bkz. Mevlâ. Vakfe yapılan yer, Arafat.

Mevkıf: Sahabenin söz, fiil ve takrirleri. Senedi sahabide kalan, Öteye geçmeyen hadis.

Mevkuf: Çoğulu mevâli. Efendi, köle ve antlaşman (halîf) anlamlarına gelen bir terim.

Mevlâ: İlk kaynağına kadar kesintisiz bir senedle ulaşan hadis.

Mevsûl: Muttasıl hadîs.

Mevzu: Hz. Peygamber'e yalan olarak isnad edilen hadis, uydurma hadis.

Mikât: Hacda ihrama girilen yerler.

Mil; 1680 metrelik uzunluk birimi.

Miskâl; 4,25 gr. ağırlığında ölçü birimi.

Muallak: Senedinin baş tarafından ravi atlanarak rivayet edilen hadis.

Muanan: Senedinde "an" eda sığası kullanılmış hadis.

Mu'cem: Hadislerin ilk veya son ravileri veya memleketlerine göre alfabetik olarak düzenlenip her birinin adı altında rivayet ettiği bütün hadisler veya hadislerinden örneklerin toplandığı eser. İçinde bir şahsın hocalarının, öğrenim arkadaşları veya talebelerinin belli bir tertibe göre zîkredildiği kitap.

Mudal: Senedinde ardarda iki veya daha fazla ravinin atlandığı hadis.

Mudarebe: Bir taraftan sermaye diğer taraftan emek koyularak yapılan ortaklık. Kırâz da denir.

Muhâdara: Sohbet, konferans.

Muhtesib: bkz. Hisbe.

Munkatı: Senedinde peşpeşe olmayarak iki veya sahabeden sonra bir ravinin atlandığı veya mübhem olarak zikredildiği hadis.

Musaddık: Zekat toplama görevlisi, âmil, sâî.

Mutâbaât: Bir hadisin lafızları veya manasına uygun başka bir hadisin, diğerinin ravisinden başka biri tarafından tamamen veya kısmen aynı senedle rivayet edilmesi ve böylece bu iki ravi ve hadisin birbirini desteklemesi. Bu şekilde rivayet edilen hadis veya ravisine de mutâbi denir.

Mutâbi: bkz, Mutâbaât

Muttasıl: İlk kaynağına kadar kesintisiz bir senedle ulaşan hadis.

Muvaşşah: Arap edebiyatında bir şiir türü.

Mücâzefe: Ölçüsüz, tartısız, saymadan yapılan götürü alışveriş.

Müd: 509,14 gram ağırlığındaki ölçü birimi.

Müdellis: bkz. Tedlis.

Müellefe-i kulûb: Kalpleri İslam'a ısındırılmak istenen ve bu maksatla kendileri için zekat gelirlerinden pay ayrılanlar.

Mükâtebe: bkz. Kitabet.

Mükreh: Bir şeyi haksız olarak ve nzası bulunmadan yapmaya zorlanan, tehdit edilen kimse. Bu tehdit ve zorlamaya da ikrah denir.

Mülâane: bkz. Liân.

Münâvele: Şeyhin (hocanın) tahammül ettiği hadisleri ihtiva eden sa-hife veya kitabı talebenin eline vermesi anlamında hadis tahammül (hadis alma, öğrenme) yollarından biri.

Münker: Zayıf bir ravinin rivayetine muhalif olarak daha zayıf bir ravi tarafından rivayet edilen veya zayıf bir ravinin sika (güvenilir) raviye muhalif olarak rivayet ettiği hadis. Bu tabirin diğer bazı anlamları da vardır.

Mürsel: Tabiinden birinin sahabeyi atlayarak doğrudan Resulul-lah'tan rivayet ettiği hadis. Senedinde ravi atlanmış hadis.

Müsâmere: Gece sohbeti.

Müsbit: Bir hükmün varlığını, mevcudiyetini ortaya koyan nas, rivayet. Nâfi'nin zıddı.

Müselselât: Raviler veya rivayetin sıfat ve halleri baştan sona kadar aynen devam ettirilerek rivayet edilen müselsel hadislerin toplandığı eser türü.

Müsned: Senedli hadisleri ihtiva eden hadis kitabı. Sahabi veya daha sonraki bir şahsın rivayetlerini kendi adı altında bir araya getiren hadis kitabı.

Müsnid: Hadisleri müsned şeklinde toplayan, müsned eser yazan kimse. Hadisi senedli olarak rivayet eden kimse.

Müstemli: bkz. İmlâ.

Müşkil: Anlaşılması ve izahı güç, kapalı ifade. Böyle bir durum ve ifade taşıyan hadis.

Nâfi: Bir hükmün mevcut olmadığını, kaldırıldığını ortaya koyan nas, rivayet. Müsbit'in zıddı.

Nedb: Mendup olma.

Nedim: Dost, arkadaş, içki arkadaşı.

Neseb: bkz. Ensâb.

Neş: 59,4 gram ağırlığında ölçü birimi.

Nevât: 14,85 gram ağırlığında Ölçü birimi.

Râviye: Rivayeti çok olan, çok rivayette bulunan.

Recez: Arap edebiyatında bir şiir türü.

Rıtl: 381,75 gram ağırlığında ölçü birimi.

Ricat: Ric'î (dönüşlü) talakla boşanmış eşine geri dönme.

Ridâ: Üstten giyilen bir tür elbise.

Risâlet: Peygamberlik, elçilik.

Sâ: 2036 gram ağırlığında ölçü birimi.

Sadûk: Ta'dilin üçüncü veya beşinci derecesindeki ravi için kullanılan terim.

Sahihayn: Buharı ve Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'leri.

Salih: Sahih ve hasen hadîs.

Savâfî: Hz. Peygamber'in ganimet daha paylaşılmadan önce kendisi için seçip ayırdığı mal.

Sebet: Bir kimsenin, içinde hocalarının adlarını, senedlerini, dinlediği hadisleri ve bunda kendisine eşlik eden ravilerin adlarını topladığı eser. Adalet ve zabıt sahibi râvi, sika râvi.

Sefih: Akli melekesindeki zayıflık yüzünden harcama ve tasarruflarında normal ve kendi menfaatini sağlayacak şekilde davranmayan kimse.

Selef: Ashap, tabiin ve etbâu't-tâbiin nesilleri.

Semâ: Ravinin bizzat hocasından hadis duyması, bu şekilde hadis alması.

Sened : Hadisin, metni birbirine ulaştıran ravilerin tarihi sırayla zikredildikleri kısmı, isim zinciri.

Seriyye: Hz. Peygamber'in herhangi bir maksatla gönderdiği, bizzat katılmadığı askeri birlik.

Sıhâh: Sahih hadisleri toplayan kitaplar.

Sika: Adalet ve zabıt sıfatları tam olana râvi.

Sikke: Basılmış madeni para.

Sünen: Ahkam hadislerini fikıh konularına göre ihtiva eden kitap.

Şahid: Herhangi bir hadise benzer muhtevada, senedler belli bir yerde birleşmek üzere başka bir yoldan rivayet edilen yahut muhtevaları tamamen aynı veya benzer de olsa başka bir sahabiden nakledilen hadis.

Şatahât: Tasavvuf ehlinin anlaşılması güç sözleri.

Şeyhayn: Hadis literatüründe Buharı ve Müslim hakkında kullanılan bir tabir.

Tabakat: Muhtelif şahıslar, ravi ve alimlerin tabakalarına (yaş ve öğrenimde yakınlık) göre düzene konularak biyografilerinin verildiği eser.

Ta'dîl: Bir râvinin adalet ve zabt sıfatlarını taşıdığını belirtme, buna hükmetme.

Tahkim: Hakemlik.

Tahmîd: Allah'a hamdetme, "elhamdülillah" deme.

Tahrîc: Bir hadisi veya bir kitapta geçen hadisleri kaynak eserlerden bulmak, çeşitli yönlerden değerlendirmesini yapıp bu ilk eserlere nisbet ederek kendisinin veya bir başkasının senediyle rivayet etmek.

Talâk: Boşama.

Tavakkuf: Bir konuda hüküm vermekden, yargıda bulunmaktan geri durma, sakınma.

Tazîr: Kur'an ve sünnette belirlenmiş olmayıp takdiri devlet başkanına bırakılan cezalar.

Tedlîs: Hadisin bir gizli yönü, kusuru bulunduğu halde böyle bir durumu olmadığını düşündürecek şekilde rivayet etmek. Bu şekilde rivayette bulunan kimseye de müdellis denir.

Terâcim: Râvi ve alimlerin hayat hikayeleri, bunları anlatan kitaplar.

Teşehhüd: Kelime-i şehadeti okumak, namazda tahiyyatı okumak.

Teşrik: Teşrik günleri, kurban bayramının son üç günü.

Tubbe: Çoğulu: Tebâbia. Büyük Yemen hükümdarlarına verilen ad.

Ukiyye: 118,8 gram ağırlığında ölçü birimi.

Vahin: Cerhin dördüncü veya beşinci derecesinde bulunan bir râvi için kullanılan tabir. İtibar için alınabilecek zayıf hadis.

Vesk: 122161 gram ağırlığında ölçü birimi.

Velîme: Düğün yemeği.

Vicâde: Bir râvinin, hocanın kendi elyazısıyla yazılmış hadis kitabını veya bazı hadislerini bulması şeklinde hadis alma usulü.

Zabıt: Zabt sahibi, hadisi başkasına rivayet edinceye kadar olduğu gibi koruyabilen râvi.

Zahir: Dış, dışa ait. Bâtın'ın zıddı.

Zihâr: Kişinin hanımını veya hanımının bir uzvunu, nesep, evlilik veya süt akrabalığı yoluyla kendisine mahrem olan bir kadının bakması haram olan bir uzvuna benzetmesi.

Zimmet: Himaye, teminat, ahid, em ân.

Not: Lügatçede yeralan ölçü birimlerinin karşılıkları yer ve zamana göre farklı olmakla birlikte burada Muhammed Necmüddin el-"Kürdî'nin el-Mekâdirü'ş-şer'iyye ve'l-ahkâmü'l-müeallikatu bihâ (Kahire 1404/1984) adlı eserinde verilen rakamlar esas alınmıştır.

BİBLİYOGRAFYA[1]

Abbas b. İbrahim, el-İ'lâm bi-men halle Merrâkeş ve Ağmât mine'l-a'lâm, I - X, Rabat 1394-1403/1974-1983.

Abdülhay el-Hasenî, Nüzhetü'l-havâtır, nşr. Ebü'l-Hasan Ali en-Nedvî, I-VIII, Haydarabad 1350-1390/1931-1970.

Abdülmün'im, Şâkir Mahmud, İbn Hacer el-Askalânî ve dirâsetü musannefâtihi ve menhecih ve mevâridih fî kitâbi'l-İsâbe, Bağdad 1978.

Abu'n-Nasr, Jamil M., A History of the Magrib, Cambridge 1980. Aclûni, Keşfü'1-hafâ, nşr. Ahmed el-Kalâş, I-II, Haleb ts.

Adevi, Haşiye alâ Kifâyeti't-tâlibi'r-rabbânî li-Risâleti İbn Ebif Zeyd el-Kayrevânî, MI, Beyrut ts.

Ahmad, Gulzar, The Battles of the Prophet, MI, Lahore 1985.

Ahmed Bâbâ et-Tinbüktî, Neylü'l-ibtihâc bi-tatrîzi'd-Dîbâc, Kahire 1329-1330.

Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-VI, Kahire 1313.

----------, Kitabu'z-Zühd, Beyrut 1403/1983.

Ahmed İsa Beg, Târîhu'l-bimâristânât fi'1-İslâm, Beyrut 1981.

Ahmed b. Mübarek, el-İbrîz min kelâmi seyyidî Abdülaziz, el-Mektebe-tü'ş-şa'biyye, ts.

Akîki, Necîb, el-Müsteşrikûn, I-III, Kahire 1964.

Ali, Abdülmün'im Salih, Difâ an Ebî Hüreyre, Beyrut 1393/1973.

Ali, Mahmud Şît, ve dğr., İktibâsu'n-nizâmi'l-askerî fî ahdi'n-Nebî, Dev-ha 1400.

Amin, Ab del aziz, Vers le protectorat-La crise marocaine, Paris 1968.

Âmir, Abdülaziz, et-Ta'zîr fî'ş-şerîati'l- İslâmiyye, Kahire 1969.

Âmiri, Behçetü'l-mehâfil, T-II, Kahire 1331.

Antaki, Davud, Tezkiretu ûli'l-elbâb, Mil, Beyrut ts..

Aseli, Bessâm, Fennü'l-harbi'l-İslâmî, I-V, Beyrut 1408/1988.

Atar, Fahrettin, İslam Adliye Teşkilatı, Ankara 1979.

Attâr, Hasan, Hâşiyetü'l-Attâr alâ Cemi'l-cevâmi, MI, Beyrut ts.

Avn, Abdurrauf, el-Fennü'1-harbî fî sadri'l-İslâm, Kahire 1961.

Avvâd, Korkis, Mesâdirü't-türâsi'l-askerî inde'1-Arab, I-III, Bağdad 1401-1402/1981-1982

Aydemir, Abdullah, Tefsirde İsrailiyyât, Ankara 1979. Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul 1987. Ayni, Bedreddin, Umdetül-kârî, I-XX, Kahire 1392/1972.

----------, Şerhu'ş-Şevâhidi'l-kübrâ, I-IV (Hizânetü'l-edeb'in kenarında), Bulak 1299.

Ayyaş, Abdülkâdîr, Mu'cemü'l-müellifine's-Sûriyyîn fi'1-karni'l-işrîn, Dımaşk 1405/1985.

Ayyâşi, er-Rihletü'1-Ayyâşiyye, MI, Rabat 1397/1977. A'zami, M. Mustafa, Küttâbü'n-Nebî, Riyad 1401/1981.

Azimâbâdî, M. Şemsülhak, Avnu'l-ma'bûd, I-XIII, nş*. Abdurrahman Mu-hammed Osman, Medine 1388-1389/1968-1969.

Bâci, Ebü'l-Velîd, el-Müntekâ, I-VII, Kahire 1332.

----------, Tahkîku'I-mezheb fi enne'n-Nebiyye kad keteb, nşr. Ebû Abdurrahman b. Akil el-Enaârî, Riyâd 1403/1983.

Bâcûri, İbrahim, Hâşiyetü's-Süllem, Kahire 1325.

Bâğândî, Müsnedü Emiri'l-mü'minîn Ömer b. Abdülaziz, nşr. M. Avvâme, Beyrut 1404/1984.

Bahit, Muhammed, Hakîkatü'l-İslâm ve usûlü'l-hııkm, Kahire 1344.

Bedevi, Abdurrahman, Müellefâtü'l-Gazzâlî, Kuveyt 1977.

Bedrân, Abdülkâdir, Tehzîbu Târihi Dımaşk, I-VII, Beyrut 1399/1979.

Behûti, Keşşâfü'1-kınâ an metni'1-İknâ, nşr. Hilâl Musaylihi ve dğr., I-Vl, Beyrut 1402/1982.

Bekrî, Ebû Ubeyd, Mu'cemu ma'sta'cem, nşr. Mustafa es-Sekkâ, I-IV, Kahire 1364/1945.

Belâzuri, Fütûhu'l-büldân, Beyrut 1398/1978.

Berzenci, Muhammed b. Resul, el-İşâa li-eşrâti's-sâa, Kahire 1393.

Beyhaki, es-Sünenü'1-kübrâ, I-X, Haydarabad 1344-1355.

-----------, el-Medhal ile's-Süneni'l-kübrâ, nşr: M.Ziyaurrahman el-A'zamî, Kuveyt 1404.

----------, Delâilü'n-nübüvve, nşr. Abdülmu'ti Kal'aci, I-VII, Beyrut 1405/1985.

----------, Kitabu'z-Zühdi'l-kebir, nşr. Âmir Ahmed Haydar, Beyrut 1408/1987.

-----------, Şuabu'1-imân, nşr. M.Said Besyûni Zağlûl, I-IX, Beyrut 1410/1910.

Bezzâzî, el-Fetevâ'1-Bezzâziyye, (el-Fetevâ'l-Hindiyye'nin IV-VI. ciltlerinin kenarında), Bulak 1310.

Brockelmann, Geschichte der Arabischen Iitteratur (GAL), I-II, Leiden 1943-1949, Suplementband (Suppl.), I-III, Leiden 1937-42.

Brunschvig, Robert, Târîhu Ifrikiyye fi'1-ahdi'l-Hafsî, çev. Hammâdi es-Sâhilî, Beyrut 1988.

Buhari, el-Câmiu's-sahîh, I-VIII, İstanbul 1315.

----------, el-Edebü'1-nıüfred, Beyrut 1406/1986.

---------, et-Târîhu'1-kebîr, nşr. Abdurrahman b. Yahya ve dğr., I-K, Haydarabad 1360-1380.

----------, et-Târîhu's-sağîr, nşr. Mahmud İbrahim Zâyid, Kahire-Halep 1397/1977.

Butrus el-Bustânî, Dâiretü'l-maârîf, I-XI, Beyrut 1876-1900. BüyûtâtuFâsil-kübrâ, Rabat 1972.

Câbizâde, Ali Fehmi, Hüsnü's-sihâbe fi şerhi eş'âri's-sahâbe, İstanbul 1324.

Câhız, el-Beyân ve't-tebyîn, I-IV, Beyrut 1388/1968.

----------, Kitâbu'l-Hayavân, nşr. Abdüsselam Muhammed Harun, I-VII, Beyrut 1969.

----------, Risale fî medhi't-tüccâr ve zemmi ameli's-sultân (Mecmûatu resâil içinde), Kahire 1324.

----------, et-Tâc fî ahlâki'l-mülûk, nşr. Ahmed Zeki Paşa, Kahire 1322/1914.

Câsir, Hamed, Eşheru rahalâti'1-hac, Riyad 1402/1982.

Castries, Colonel de, Les Sources inâdites de I'histoire du Maroc (Fran-ce II), Paris 1922.

Cehşiyâri, el-Vüzerâ ve'1-küttâb, nşr. Mustafa es-Sekkâ ve İbrahim el-Ebyârî, Kahire 1401/1980.

Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, Ankara 1976.

Cevâd Ali, el-Mufassal fî târîhi'1-Arab kable'l-İslâm, I-DC, Beyrut 1968-1972.

Cevdet Paşa, Tarih, IOCII, İstanbul 1309.

Cevheri, es-Sıhâh, Kahire 1376-1377.

Clarke, Peter B., West Africa and islam, London 1984.

Cohan, Mark L, Morocco, London 1966.

Cüveyni, İmamu'l-Haremeyn, Gıyâsü'1-ümem fi't-tiyâsi'z-zulem, nşr. Abdülazim ed-Dîb, Katar 1401.

Dabbi, Buğyetü'l-mültemis fî târihi ricali ehli'l-Endelüs, Kahire 1967. Dâdâh, M. Vulid, Mefhûmul-mülk fi'1-Mağrib, Beyrut 1977.

Dârekutni, Sünen, I-IV, Kahire 1386/1966. Dârımi, Sünen» İstanbul 1401/1981.

Davud, Muhammed, Târîhu Tetvân, I-VIII, Tetvân-Rabat 1385-1398/1965-1978.

Dâvûdi, Tabakâtü'l-müfessirîn, MI, Kahire 1392/1972, Derdîr, eş-Şerhu'1-kebîr (Desûki haşiyesiyle), I-IV, Kahire ts. Desûki, Hâşiyetü'd-Derdîr, I-IV, Kahire ts.

Deylemi, el-Firdevs bi-me'sûri'1-hitâb (Müsnedü'l-Firdevs), I-V, nşr. Said b. Besyûni Zağlûl, Beyrut 1406/1986.

DİA= Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, I. Baskı, İstanbul 1988-

Diyarbekri, Târihu'l-hamîs, MI, Kahire 1283. Dulâbi, el-Künâ ve'1-esmâ, Haydarabad 1322. Ebû Davud, Sünen (Meâlimu's-Sünen'le birlikte), Humus 1388/1969.

-----------, el-Merâsil, Beyrut 1406/1986.

Ebû Hanife, Müsned. bk. Kâri, Ali.

Ebû Hayseme, Züheyr b. Harb, Kitabu'1-İlm, nşr-trc, Salih Tuğ, İstanbul 1984.

Ebû Hayyân, el-Bahru'1-muhît, I-VIII, Kahire 1329.

Ebû Hilâl el-Askerî, el-Evâil, nşr. Velid el-Kassâb ve Muhammed el-Mısrî, I-II, Riyad 1400/1980.

Ebû Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, Halep 1397/1977.

-----------, Hilyetü'l-evliyâ, I-X, Kahire 1399/1979.

Ebussuud, Tefsir (Irşâdüi-akli's-selîm ilâ mezâya'l-Kur'âni'l-Kerîm), MX, Beyrut ts.

Ebû Tâlib el-Mekkî, Kûtu'l-kulûb, MI, Kahire 1310.

Ebû Ubeyd, Kitabu'l-Emvâl, nşr. M. Halil Herâs, Kahire 1395/1975.

-----------, Garîbu'l-hadis, MV, Haydarabad 1964-1965.

Ebû Ya'la, Müsned, nşr. Hüseyin Selim Esed, I-XIV, Beyrut 1404-1410/1984-1990.

Ebû'l-Ferec el-Isfahânî, el-Eğânî, nşr. Abdülemir Ali Mühennâ ve Semîr Câbir, I-XXV, Beyrut 1407/1986.

Ebü'ş-Şeyh el-Isfahânî, Ahlâku'n-Nebî, nşr. Seyyid el-Cemîlî, Beyrut 1406/1986.

EI= Encyclopaedia of islam, new edition, Leiden 1954-

Ensâri, Abdülali Muhamme4 b. Nizâmüddin, Fevâtihu'r-rahamût bi-şerhi Müsellemi's-sübût, (el-Mustasfâ kenarında), MI, Bulak 1325. Eyüp Sabri Paşa, Mirâtü'l-Haremeyn, I-II, İstanbul 1301-1305. Ezraki, Ahbâru Mekke, nşr. Rüşdi Salih Melhas, MI, Beyrut 1399/1979.

Fâsi, Takiyüddin, el-İkdü's-semîn fi târîhi'1-beledi'l-emin, nşr. Fuad Seyyid ve dğr., I-VIII, Kahire 1378-1388/1958-1969.

----------, Şifâü'I-ğarâm bi-ahbâri'1-beledi'1-haranı, nşr. Ömer Abdüsselam et-Tedmürî, MI, Beyrut 1405/1985.

Fâkihi, Ahbâru Mekke, nşr. Abdülmelik b. Abdullah, I-VI, Mekke 1407/1986-87.

Fârâbi, Divânü'1-edeb, nşr. Ahmed Muhtar Ömer, I-IV, Kahire 1394-99/1974-79.

Fehmi, Ali Muhammed, Müslim Naval Organisation in the Eastern Me-diterranean, Cairo 1980.

Ferec, Muhammed, el-Abkariyyetü'1-askeriyye fi ğazavâti'r-Resûl, Kahire 1958.

Feyyûmi, el-Misbâhu'1-münîr, Beyrut ts. Firuzâbâdi, el-Kâmûs, Beyrut 1407/1987.

----------, el-Meğanimü'1-mütâbe fî mealimi Tâbe, Riyad 1389/1969.

----------, Sifrü's-saâde, nşr. Abdullah b. İbrahim el-Ensârî, Sayda-Beyrut 1405.

GAL. bk. Brockelmann.

Gallâb, Abdülkerim, Târîhu'l-hareketi'l-vataniyyeti'l-Mağribiyye, Dârülbeyza 1976.

6AS bk. Sezgin.

Gazzâli, İhyâu ulûmi'd-dîn, I-V, Kahire 1387/1967.

Gazzi, Necmeddin, el-Kevâkibü's-sâire bi-a'yâni'1-mieti'l-âşire, I-III, Beyrut 1979.

Guide to Sira and Hadith Literatüre in AVestern Languages, London-

New York 1986.

Gürkan, Ahmet, İslam Kültürünün Garbı Medenileştirmesi, İstanbul 1969.

Hafâci, Nesîmü'r-riyâz, (kenarında Ali el-Kârî'nin Şerhu'ş-Şîfa'sı), I-IV, Kahire 1327.

----------, Şifâu'l-ğalîl fimâ fi kelâmil-Arab mine'd-dahîl, Kahire 1282.

Hafnâvi, Ta'rîfu'l-halef bi-ricâli's-selef, Beyrut 1402/1982. Hâkim en-Nisâbûrî, el-Müstedrek, I-IV, Haydarabad 1334-1342. Hakîm et-Tirmizî, Nevâdirü'1-usûî, İstanbul 1293.

Halebi, İnsânu'1-uyûn (es-Siretü'1-Halebiyye), I-1II, Beyrut ts.

Hamade, M. Mahir, Merâci muhtâre an hayati Resulullâh, Riyad 1402/1982.

Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, trc. M. Said Mutlu - Salih Tuğ, MI, İstanbul 1972.

----------, el-Vesâiku's-siyâsiyye, Beyrut 1405/1985.

----------, Hz. Peygamberin Savaşları, çev. Salih Tuğ, İstanbul 1972.

Harekât, İbrahim, el-Mağrib abre't-târîh, I-III, Dârülbeyzâ 1405/1985. Harezmi, Mefâtihu'1-ulûm, Kahire 1342. Hatib, M. Accâc, Ebû Hureyre râviyetü'l-İslâm, Kahire 1985. Hatib el-Bağdâdi, Takyîdü'1-ilm, nşr. Yusuf el-Uşş, Dımaşk 1974.

----------, el-Câmi li-ahlâki'r-râvî ve âdâbi's-sâmi, nşr. Mahmud et-Tahhân, MI, Riyad "1403/1983.

----------, er-Rihle fî talebi'l-hadis, nşr. Nureddin Itr, Beyrut 1395/1975.

----------, Şerefu ashâbi'l-hadis, nşr. M. Said Hatiboğlu, Ankara 1971.

----------, Târîhu Bağdâd, I-XIV, Kahire 1349/1931.

Hattâb, Muhammed Şit, Fârûk el-Kâid, Kahire 1389/1970. Hattâbi, Meâlimü's-Sünen, I-V, Humus 1388-1394/1969-1970. Hazreci, Tehzîbi'l-Kemâl, Halep 1399/1979. Heysemi, Mecmau'z-zevâid, I-X, Beyrut 1967.

el-Hulelü'1-mevşiyye fî zikri'l-ahbâri'l-Merrâkuşiyye, nşr. Süheyl Zekkâr, Dârülbeyzâ 1399/1979.

Hulvâni, Emîn, Nebşü'l-hezeyân min târihi Corcî Zeydân, nşr. Mazin el-Mutabbakânî, Medine 1410/1989.

Hunke, Sigrid, Avrupanın Üzerine Doğan İslam Güneşi, çev. Servet Sezgin, İstanbul ts.

Huzâi, Tahricu'd-delâlâti's-sem'iyye, nşr. İhsan Abbas, Beyrut

1405/1985.

Irâki, Zeynüddin, Elfîyyetü'l-hadis, nşr. Ahmed Muhammed Şâkir, Beyrut 1408/1988.

Isfahanı, Râgıb, ez-Zerîa ilâ mekârimi'ş-şeria, Kahire 1405/1985.

----------, el-Müfredât, Kahire 1961.

Ishak, Ali Şevvâh, Mu'cemu rausennefâti'l-Kur'âni'l-Kerim, I-IV, Riyad 1403-1404/1983-1984.

Iyaz bk. Kadı Iyâz .

İbn Abdilber, el-İstîâb 0 ma'rifeti'l-ashâb, I-IV, (el-İsâbe'nin kenarında), Kahire 1328.

-, el-Kâfî fî fıkhı ehli'I-Medine, MI, Riyad 1400/1980. -, et-Temhîd, I-XVIII, Muhammediyye 1387-1407/1967-1987.

-, Behcetü'l-mecâlis ve ünsü'l-mücâlîs, nşr. M. Mürsi el-Hûlî, I-II, Kahire 1962.

-, Câmiu beyâni'1-ilm ve fazlih, nşr. Abdurrahman Muhammed Osman, MI, Medîne 1968.

-, ed-Dürer f ihtisâri'l-meğâzî ve's-siyer, Beyrut 1404/1984.

İbn Abdilhakem, Fütûhu Mısr ve ahbâruhâ, Leyden 1920. ----------, Sîretu Ömer b. Abdilazîz, Halep ts.

İbn Abdilmun'im et-Tenûhî, el-Müstecâd min fealâti'l-ecvâd, nşr. Yusui el-Bustânî, Kahire 1985.

İbn Abdirabbih, el-İkdü'1-ferîd," nşr. Ahmed Emin ve dğr., I-VII, Kahire 1393/1973...

İbn Abdisselâm, el-İmâm, nşr. Rıdvan Muhtar b. Garbiyye, Beyrut

1407/1987.

İbn Âbidin, Nesemâtü'l-eshâr, İstanbul 1300.

----------, Reddü'l-muhtâr, I-VIII, Kahire 1386/1966.

İbn Adî, el-Kâmil fî duafâi'r-rîcâl, I-VIII, Beyrut 1404/1984.

İbnü'l-Ahmer, Müstevdau'l-alâme ve müstebdiu'l-allâme, Tetvân 1384/1964.

-, Nesîrü'l- cümân, nşr. M. Rıdvan Dâye, Beyrut 1407/1987.

İbnü'l-Arabî, Ebubekr, Ârizatü'l-ahvezî, I-X, Kahire 1383-1387.

----------, Ahkâmu'l-Kur'ân, nşr. Ali Muhammed el-Bicâvî, I-IV, Kahire

1394/1974.

İbnü'l-Arabî, Muhyiddin, Muhâdaratü'l-ebrâr ve müsâmeretü'l-ahyâr, Kahire 1305.

İbn Asâkir, Târîhu Medineti Dımaşk (Terâcimu harfı'1-ayn), nşr. Şükrî Faysal ve dğr., Dımaşk 1402/1981.

----------, Aynı eser (Terâcimu'n-nisâ), Dımaşk 1982.

İbn Âtıyye, el-Muharrerü'l-vecîz, I-X, Muhammediyye 1395-1407.

İbn Belebân, el-İhsân fî tertibi Sahihi İbn Hibbân, nşr. Şuayb el-Arnaût, I-XVÎ, Beyrut 1404-1412/1984-1991.

İbn Beşkuvâl, Ğavâmizü'l-esmâi'l-mübhemeti'l-vâkıa fî mütûni'l-ahâdîsi'l-müsnede, nşr. İzzüddin Ali es-Seyyid ve dğr., I-II, Beyrut 1407/1987.

İbnu 1-Cevzî, Telkîhu fuhûmi ehli'1-eser, Kahire 1394.

-, Telbîsu İblis, Kahire 1368.

-, Sıfatu's-safve, I-IV, Beyrut 1399/1979.

-, Menâkıbu emîri'I-mü'minin Ömer b. el-Hattâb, nşr. Zeyneb

İbrahim el-Kârût, Beyrut 1407/1987.

-, Kitâbu'l-Kussâs ve'1-müzekkirin, nşr. M. Said b. Besyûni Zağlûl, Beyrut 1406/1986.

-, el-îlelü'1-mütenâhiye fil-ahâdîsi'1-vâhiye, MI, Beyrut

1403/1983. İbn Cübeyr, Rihle, Beyrut 1400/1980. İbn Cülcül, Tabakâtü'l-etibbâ, nşr. Fuad Seyyîd, Beyrut 1405/1985.

İbn Cüzey el-Kelbî, Kitâbu'1-Hayl, nşr. Muhammed el-Arabî el-Hattâbî, Beyrut 1406/1986.

----------, el-Kavâninül-fıkhiyye, Beyrut ts.

İbn Ebî Davud, Kitâbu'l-Mesâhİf, Leiden 1937 ve Kahire 1355/1936.

İbn Ebî'l-Hadîd, Şerhu Nehci'l-belâğa, nşr. M. Ebu 1-Fazl İbrahim, I-XX, Kahire 1385-1387/1965-1967.

İbn Ebî Hatim, İlelü'l-hadîs, nşr. Muhibbüddin el-Hatib, MI, Kahire 1343.

İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, nşr. Kemal Yusuf el-Hût, I-VII, Beyrut 1409/1989.

İbn Ebî Usaybia, Uyûnu'1-enbâ fî tabakâti'l-etibbâ, nşr. Nizâr Rıza, Beyrut 1965.

İbn Ebî zer', el-Enîsü'1-mutrib bi-ravdi'1-kırtâs fî ahbâri mülûki'l-Mağrib ve târihi Medîneti Fâs, Rabat 1973.

Îbnül-Enbârî, Nüzhetü'l-elîbbâ fî tabakâti'l- üdebâ, nşr. M. Ebü'1-Fazl İbrahim, Kahire 1386/1967.

İbnü'1-Esîr, Üsdü'1-ğâbe fî ma'rifeti's-sahâbe, nşr. M. İbrahim el-Bennâ ve dğr., I-VII, Kahire 1390-1393.

-----------, el-Kâmil fi't-târîh, nşr. C.J. Tornberg, I-XIII, Leiden 1851-1876.

-----------, el-Lübâb fî tehzîbi'l-ensâb, Mil, Kahife 1357-1359.

-----------, en-Nihâye fî garîbi'l-hadis, nşr. Mahmud M. et-Tanâhî ve dğr., I-V, Kahire 1383/1963.

İbn Fâris, Mücmelü'1-luğa, MV, Beyrut 1404/1984. İbn Fazlullah bk. Ömerî.

İbn Ferhûn, ed-Dîbâcü'l-müzheb, MI, Kahire ts. -----------, Tabsiretü'l-hukkâm» MI, Kahire 1301.

-----------, Dürretü'l-gavvâs fî muhâdaratil-havâs, nşr. M. Ebü'l-Efcân ve Osman Betîh, Beyrut 1406/1986.

el-Feteva'1-Hindiyye, I-VI, Bulak 1310

İbn Funduk el-Beyhakî, Lübâbü'l-ensâb ve'1-elkâb ve'1-a'kâb, nşr. Sey-yid Mehdî er-Recâî, MI, Kum 1410 h.k..

İbnü'1-Hâc, el-Medhal, I-IV, Kahire 140V1981.

İbn Hacer el-Askalânî, Fethu'1-Bârî, nşr. Taha Abdurrauf Sa'd ve dğr., I-XXVIII, Kahire 1398/1978.

----------, el-İsâbe fî temyizi's-sahâbe, I-IV, Kahire 1328.

----------, ed-Dirâye fî tahrici ahâdisi'l-Hidâye, nşr. es-Seyyid Abdullah

Haşim el-Yemânî, I-II, Beyrut ts.

----------, Takrîbu't-Tehzîb, nşr. M. Avvâme, Beyrut 1408/1988.

----------, Tabsîrü'l-müntebîh bi-tahrîri'1-müştebih, nşr. M. Ali el-

Bicâvî, I-IV, Beyrut ts.

----------, Lisânu'l-mîzân, I/VII; Haydarabad 1329-1331

----------, Tehzîbü't-Tehzîb, I-XII, Haydarabad 1325-? /1907-1909.

----------, Telhîsü'l-habîr, I-IV, Kahire 1399/1979.

İbn Hacer el-Heytemî, el-Fetâva'1-kübra'l-fıkhiyye, I-IV, Kahire 1357.

----------, el-Fetâva'1-hadîsiyye, Beyrut ts.

İbn Haldun, el-İber, I-VII, Kahire 1284.

----------, Mukaddime, Beyrut ts.

----------, et-Ta'rîf b'îbn Haldun, Kahire 1951.

İbn Hallikân, Vefeyâtü'l-a'yân, nşr. İhsan Abbas, I-VIII, Beyrut 1968-1972.

İbnü'l-Hatîb, Lisanüddin, Müsla't-tarîka fî zemmi'l-vesîka, (Abdülmecid Türki'nin Kadâya Sekafiyyesi içinde, s. 251-387), Beyrut 1409/1988.

îbn Hazm, el-Muhallâ, nşr. Ahmed Muhammed Şakir, I-XI, Kahire ts.

----------, el-İhkâm fî usûli'l-ahkâm, nşr. Ahmed Muhammed Şakir, I-II,

Kahire 1970.

----------, el-Fasl fi'1-milel ve'1-ehvâ ve'n-nihal, I-V, Cidde 1402/1982.

---------, Cemheretu ensâbi'I-Arab, nşr. Abdüsselam Muhammed Harun,

Kahire 1982.

----------, Cevâmiu's-sîreti'n-nebeviyye, Beyrut 1403/1983.

İbn Hibbân, Kitâbu's-Sikât, I-IX, Haydarabad 1393-1403/1973-1983.

----------, el-Mecrûhîn mine'l-muhaddisin ve'd-duafâ ve'1-metrûkîn,

Halep 1396.

----------, Meşâhiru ulemâi'l-emsâr, Kahire 1959.

----------, es-Siretü'n-nebeviyye, Beyrut 1407/1987.

îbn Hişâm, es-Siretü'n-nebeviyye, nşr. Mustafa es-Sekkâ ve dğr., I-II, Kahire 1375/1955.

îbn Hudeyde, el-Misbâhu'1-mudî fî küttâbi'n-Nebî, I-II, Beyrut 1405/1985.

îbn Huzeyme, Sahîh, nşr. M. Mustafa el-A'zamî, I-IV, Beyrut 1395/1975. îbn îyâs, Bedâiu'z-zuhûr, I-V, Kahire 1402-1404. Îbnül-Kâdî, Cezvetü'l-iktibâs, MI, Rabat 1973-1974.

----------, Dürretü'l-hicâl, Mil, Kahire 1390/1970.

îbn Kayyim, Zâdü'1-meâd, nşr. Şuayb el-Arnaût, I-V, Beyrut 1401/1981. ----------, riâmu'l-muvakkiîn, I-IV, Kahire 1374/1955.

----------, Ahkâmu ehli'z-zimme, nşr. Subhi es-Sâlih, I-II, Dımaşk

1381/1961.

----------, et-Turuku'1-hükmiyye, nşr. M. Hâmid el-Fakî, Kahire

1372/1953.

----------, Bedâiul-fevâid, I-IV, Kahire 1392/1972.

-, el-Vâbilü's-sayyib mine'l-kelimi't-tayyib, nşr. İbrahim el-Acûz, Beyrut ts.

İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, I-XIV, Kahire 1351-1358/1932-1939. ----------, es-Siretü'n-nebeviyye, I-IV, Kahire 1385/1966.

----------, Tefsîru'1-Kur'âni'l-azîm, nşr. M. İbrahim el-Bennâ ve dğr., I-VI-

II, Kahire 1390/1971.

İbnu 1-Kıftî, İhbâru'l-ulema bi-ahbâri'1-hukemâ, Kahire 1326.

----------, İnbâhu'r-ruvât; Kahire 1406/1986.

İbn Kuteybe, Uyûnu'l-ahbâr, I-IV, Beyrut 1406/1986.

----------, el-Maârif, nşr. Servet Ukkâşe, Kahire 1960.

----------, Te'vîlu muhtelîfı'l-hadîs, nşr. M. Zühri en-Neccâr, Kahire 1386.

îbn Kutlubağa, Tâcü't-terâcim, Bağdat 1962. İbn Mâce, Sünen, I-II, İstanbul 1401/1981. İhn Manzûr, Lisânu'I-Arab, I-XV, Beyrut ts.

----------, Muhtasara Târihi Dımaşk, nşr. Rûhiyye en-Nahhâs ve dğr,, I-

XXDC, Dımaşk 1404-1409/1984-1988.

İbn Miskeveyh, Tecâribü'1-ümem, I-III, Kahire 1332-1334.

İbnü'l-Murtaza, Tabakâtu'l-Mu'tezile, nşr. Susanna Diwald-Wilzer, Beyrut 1961.

İbn Münih, el-Âdâbu'ş-şer'İyye, MU, Kahire 1348.

îbn Nüceym, el-Bahru'r-râik, I-VIII, Kahire 1311.

îbn Recep, ez-Zeyl alâ Tabakâti'l-Hanâbile, I-II, Kahire 1372/1953.

İbn Rüşte, el-A'lâku'n-nefise, nşr. M.J. de Goeje, Leyden 1967.

İbn Rüşd el-Cedd, el-Beyân ve't-tahsîl, nşr. M. Haccî, I-XX, Beyrut 1404-

1407/1984-1987.

----------, el-Mukaddimât, MI, Kahire 1325.

İbn Sa'd, et-Tabakâtü'1-kübrâ, nşr. İhsan Abbas, I-IX, Beyrut 1388/1968. İbn Seyyidinnâs, Uyunul, eser, I-II, Beyrut 1402/1982.

İbnü's-Sünnî, Amelü'1-yevm ve'1-leyle, nşr. Abdülkâdir Ahmed Atâ, Kahire 1389/1969.

İbn Şebbe, Târîhu'l-Medîneti'l-münevvere, I-IV, Cidde 1399/1979. İbnü'ş-Şelebî, Hâşiyetu Tebyîni'l-hakâik, I-VI, Bulak 1313.

İbn Tağriberdi, en-Nücûmu'z-zâhire, nşr. Fehim M. Şeltût ve dğr., I-XVI, Kahire 1956-1972.

İbnü't-Tallâ, Akdiyetu Resulillâh, Halep 1402/1982.

İbn Teymiyye, Mecmuu Fetâva, nşr. Abdurrahman b. Muhammed, I-XXXVII, Riyad 1381-1386.

----------, el-Fetâva'1-kübrâ, I-V, Beyrut ts.

----------, Minhâcü's-sünneti'n-nebeviyye, nşr. M. Reşad Salim, I-LX,

İmam M. b. Suud Ünv. Yay, 1406/1986.

-, es-Sârimü'1-meslûI alâ şâtimi'r-Resûl, nşr. M. Muhyiddin

Abdülhamîd, Beyrut 1398/1978. İA= İslam Ansiklopedisi, I-XIII, İstanbul 1940-1988. İbrahim Rıfat Paşa, Mirâtü'I-haremeyn, I-III, Kahire 1344/1925. İkbâl, Ahmed Şerkâvi, Mektebetü'l-Celâl es-Suyûtî, Rabat 1397/1977.

İsmail Paşa, Izâhu'l-meknûn, nşr. Kilisli Muallim Rıfat ve Şereddin Yalt-kaya, I-II, İstanbul 1945-1947.

İsnevi, Tabakâtu'ş-Şâfiiyye, nşr. Abdullah el-Cebûrî, I-II, Riyad

1401/1981.

Julien, Ch. Andrâ, L'Afrique du nord en marche, Paris 1952. Kadı Iyâz, Tertîbü'l-medârik, I-III, Tarablus-Beyrut 1387-1388.

----------, eş-Şifâ bi-ta'rîfî hukûki'l-Mustafa, MI, Kahire 1398/1977

----------, Meşâriku'l-envâr alâ sihâhi'1-âsâr, MI, Kahire-Tunus 1333.

----------> Buğyetü'r-râid limâ dammenehu hadîsü Ümmü Zer' mine'l-

fevâid, nşr. Salahaddin el-İdlibî ve dğr., Rabat 1395/1975.

Kadiri, Muhammed b. Tayyib, Neşrü'l-mesânî li-ehli'1-karni'l-hâdî aşer ve's-sânî, I-IV, Rabat 1397-1407/1977-1986.

Kal'aci, M. Ravvâs, Mevsûatu fıkhi Ebîbekr es-Sıddık, Dımaşk 1403/1983.

----------, Mevsûatu fikhi Ömer b. el-Hattâb, Kuveyt 1401/1981.

----------, Mevsûatu fıkhi Osman b. Affân, Kahire 1404/1983.

----------, Mevsûatu fıkhi Abdullah b. Mesûd, Kahire 1404/1984.

----------, Mevsûatu fıkhi Abdullah b. Abbâs, Mekke 1403/1983.

----------, Mevsûatu fikhi Abdullah b. Ömer, Beyrut 1406/1986.

----------, Mevsûatu fıkhi'l-Hasan el-Basrî, I-II, Beyrut 1409/1989.

Kalkaşandi, Subhu'1-a'şâ, I-XV, Kahire 1910-1920. Karâfi, el-Furûk, I-IV, Tunus 1302.

Kâri, Ali b. Sultân, MirkâJtü'l-mefâtih (Şerhu'l-Mişkât), I-V, Kahire 1309.

----------, Şerhu Müsnedi Ebî Hanîfe, Beyrut 1405/1985.

----------, el-Esrârü'1-merfûa fi 1-ahbâri'l-mevzua, nşr. M. es-Sabbağ,

Beyrut 1391/1971.

----------, Şerhu'ş-Şifa, I-IV, Kahire 1327 (Nesîmu'r-riyâzın kenarında)

Kâsâni, Bedâiu's-senâi fi tertibi'ş-şerâi, I-VTII, Kahire 1328. Kastallâni, İrşâdü's-sârî, I-X, Bulak 1327.

Kâtip Çelebi, Keşfu'z-zunûn, MI, nşr. Kilisli Muallim Rıfat - Ş. Yaltkaya, istanbul 1360-1362.

Kazvini, Zekeriyya, Müfîdü'1-ulûm, nşr. M. Abdülkâdir Atâ, Beyrut 1405/1985.

Kehhâle, Mu'cemü'l-mtieUifin, I-XV, Dımaşk 1376-81/1957-61.

----------, Mu'cemu musannifî'l-kütübİ'l-Arabiyye, Beyrut 1406/1986.

----------, Mu'cemu kabâili'1-Arab, I-V, Beyrut 1402/1982.

Kelâi, el-İktifâ fî meğâzî Resûlullah ve's-selâseti'1-hulefâ, MI, Kahire 1389/1970.

Kelbi, Cemheretü'l-ensâb, nşr. Naci Hasan, Beyrut 1407/1987.

Kermili, Ani s t as, en Nukûdü'l-Arabiyye ve'1-İslâmiyye ve İlmü'n-nümiyyât, Kahire 1987.

Kettâni, Abdülhay, Fihrisü'l-fehâris, nşr. İhsan Abbas, I-III, Beyrut 1402/1982.

Kettâni, M. Bakır, Tercemetü'ş-Şeyh Muhammed el-Kettâni, Rabat 1962.

Kindi, Muhammed b. Yusuf, el-Vulât ve'1-kudât, nşr. Rhuvon Guest, Leiden 1964. Kirmâni, Şerhu'l-Buhârî, I-XXV, Kahire 1356/1937.

Kudâi, Muhammed b. Selâm e, Müsnedü'ş-şihâb, nşr. Hamdi Abdülmecîd es-Selefi MI, Beyrut 1405/1985.

Kureşî, el-Cevâhirül-mudiyye fî tabakâti'l-Hanefiyye, nşr. Abdülfet-tah Muhammed Hulv, I-III, Kahire 1393-1399/1973-1979.

Kurtubi, el-Câmi li-ahkâmi'1-Kur'ân, nşr. Ebu Ishak İbrahim, I-XX, Kahire 1386-1387/1966-1967.

Landau, Rom, Târîhu'l-Mağrib fî'1-karni'I-işrîn, trc. Nikola Ziyâde, Beyrut 1963.

Laroui, Abdullah, Les Orîgines sociales et ciılturelles du nationalisme marocaine (1830-1912), Paris 1977.

Mahfuz, Muhammed, Mu'cemii'l-müellifîne't-Tûnîsiyyîn, I-V, Beyrut 1405/1985.

Mâhi, Ali Hamid, el-Mağrib fî ahdi's-sultân Ebî İnan el-Merini, Dârülbeyza 1986.

Mahlûf, Muhammed, Şeceretü'n-nûri'z-zekiyye fî tabakâti'I-Mâlikiyye, MI, Kahire 1349.

Mahmud, Hasan Ahmed, Kıyâmu devleti'l-Murâbitîn, Kahire ts.

Makkari, Ezhâru'r-riyâz fî ahbâri Iyâz, nşr. Abdüsselâm el-Herâs ve Said Ahmed A'râb. I-V, Rabat 1978.

-----------, Nefhu't-tîb, nşr. İhsan Abbas, I-VIII, Beyrut 1388/1968.

Makrizî, el-Hıtat, MI, Bulak 1270.

-----------, en-Nukûdü'1-kadîme ve'1-İslâmiyye, (Anistas el-Kermilî'nin

en-Nukûdu'1-Arabiyye adlı eseri içinde, s. 25-80), Kahire 1987.

Malik b. Enes, el-Muvatta, MI, Kahire 1951. Matavi, M.el-Arûsî, el-Saltanatü'1-Hafsiyye, Beyrut 1406/1986. Mâverdi, el-Ahkâmu's-Sultâniyye, Beyrut 1405/1985. -----------, Edebü'd-dünyâ ve'd-dîn, Beyrut 1407/1987.

Meâfiri, Risale fi'1-ezân (Resâîl fi'1-fıkh ve'1-luğa içinde), nşr. Abdülaziz Cebûri, Beyrut 1982.

Merğinâni, el-Hidâye, MV, Kahire 1384/1965.

Mesudi, Mürûcu'z-zeheb, nşr. M. Muhyiddin Abdülhamid, I-IV, Kahire 1384/1964.

-----------, et-Tenbîh ve'1-işrâf, nşr. M.J. de Goeje, Leiden 1967.

Metz, Adam, el-Hadâratü'1-İslâmiyye, çev. M. Abdülhâdi Ebû Rîde, MI, Beyrut 1387/1967.

Micheux-Bellaire, Essai Sur I'histoire de confreries marocaines, Rabat 1921.

Mizzi, Tuhfetül-eşrâf bi-ma'rifeti'1-etrâf, I-XIV, Bombay 1965-1982. Muhibbi, Hulâsatü'1-eser fî a'yânil-karni'1-hâdî aşer, I-IV, Kahire 1284. Murâdi, Silkü'd-dürer fî a'yâni'1-karni's-sânî aşer, I-IV, Bulak 1301. Mübârekfûrî, Tuhfetü'l-ahvezî, I-X, Kahire 1383/1963. Müberred, el-Kâmü, nşr. M. Ahmed ed-Dâlî, I-IV, Beyrut 1406/1986.

Mücirüddîn el-Hanbelî, el-Ünsü'1-CelîI fî târîhil-Kuds ve'1-Halîl, Amman 1973.

Münâvi, Şerhu'ş-Şemâil, (Ali el-Kârî'nin Cemu'l-vesâil'i kenarında), MI, Kahire 1318.

-----------, Feyzü'l-Kadîr, I-VI, Kahire 1357.

-----------, et-Teysîr, MI, Kahire 1286.

Müneccid, Salahaddin, Mu'cemm mâ üllîfe an Resûlîllah, Beyrut 1402/1982.

Münziri, et-Terğîb ve't-terhîb, I-IV, Kahire ts.

Müslim, el-Câmiu's-sahîh, nşr. M. Fuad Abdülbâki, I-V, Kahire 1955-1956.

Muttaki el-Hindî, Kenzü'l-ummâl, I-XVI, Haydarabad 1314.

Nasır i, el-İstiksâ li-ahbâri düveli'1-Magribi'l-aksâ, I-IX, Darülbeyza 1954.

Nasr, Seyyid Hüseyin, İslam: İdealler ve Gerçekler, çev. Ahmet Özel, İstanbul 1985.

Nebhâni, Câmiu kerâmâti'l-evliyâ, I-II, Beyrut 1329.

Nesâi, es-Sünen, I-VIII, İstanbul 1401/1981.

----------, Amelü'1-yevm ve'Meyle, nşr. Farult Hamâde, Beyrut 1407/1987.

Neşvân b. Said, Şemsü'1-ulûm ve devâu kelâmi'1-Arab mine'l-kelûm, I-

II Beyrut ts.

Nevevi, Şerhu Müslim, I-XVIII, Kahire 1347-49/1929-30.

-----------, Tehzîbü'1-esmâ ve'1-luğât, I-II, Beyrut ts.

-----------, el-Mecmû, I-XX, Beyrut ts.

-----------, et-Tibyân fî âdâbi hameleti'I-Kur'an, Dımaşk ts.

-----------, el-Ezkâr, Kahire 1375/1956.

-----------, et-Takrîb ve't-teysîr, nşr. Abdullah Ömer el-Bârûdî, Beyrut 1400/1980.

Nüveyri, Nihâyetü'1-ereb fî funûni'1-Arab, I-XVIII, Kahire 1923, XIX-XXVII, Kahire 1395-1405.

Okiç, M. Tayyib, İslamiyette Kadın Öğretimi, Ankara 1979.

Ömeri, Abdülaziz b. İbrahim, el-Hiref ve's-sınâat fî ahdi'r-Resûl, yer yok,

1405/1985.

Ömeri, İbn Fazlullah, Mesâlikü'l-ebsâr fî memâliki'l-emsâr, tıpkı basım nşr. F. Sezgin, I-XXVII, Frankfurt 1988-1989.

-----------, et-Ta'rîf bi-mustalahi'ş-şerif, Kahire 1312.

Öz, Tahsin, Hırka-i Saadet Dairesi ve Emânat-ı Mukaddese, İstanbul 1953.

Özel, Ahmet, İslam Hukukunda Ülke Kavramı, İstanbul 1991.

-----------, Hanefî Fıkıh Alimleri, Ankara 1990.

Provençal, E. Levi, Histoire de I'Espagne Musulmane, I-III, Paris 1950-1967.

Râgıb el-Isfahâni bk. Isfahani, Râgıb.

Râmehürmüzi, el-Muhaddîsü'1-fâsıl beyne'r-râvî ve'l-vâî, nşr. M. Accâc el-Hatîb, Beyrut 1391/1971.

Râzi, Fahreddin, et-Tefsîrü'1-kebîr (Mefâtîhu'1-ğayb), I-XXXII, Kahire 1934-1962.

Remlî, Şemsüddin, Nihâyetü'l-muhtâc, I-VIII, Kahire 1386/1967. Rosenthal, Franz, A History of Müslim Historiography, Leiden 1968.

Rûdâni, Muhammedb. Süleyman, Sılatü'l-halef bi-mevsûli's-selef, nşr. M. Hacci, Beyrut 1408/1988.

Safedi, el-Vâfî bi'1-vefeyât, nşr. İhsan Abbas ve Şükri Faysal, I-XXH, Wies-baden 1981-1982.

-----------, Nektü'l-himyân fî nüketi'l-umyân, Kahire 1329/1911.

Safvet, Ahmed Zeki, Cemheretü Resâili'1-Arab, I-IV, Beyrut ts. Sahnûn, el-Müdevvenetü'1-kübrâ, I-VI, Kahire 1323. Sâid el-Endelüsî bk. Kadı Sâid.

Salim, Abdülaziz-Muhtar, Ahmed, Târîhu'l-bahriyyeti'l-İslâmiyye fî'l-Mağrib ve'1-Endelüs, Beyrut 1969.

-----------, Târîku'l-bahriyyeti'l-İslâmîyye fî Mısr ve'ş-Şâm, Beyrut

1981.

San'âni, Abdürrezzâk, el-Musannef, nşr. Habiburrahman el-A'zamî, I-XI, Beyrut 1403/1983.

Seâlibi, Fıkhu'1-luğa, nşr. Mustafa es-Sekkâ ve dğr., Kahire 1392/1972. Sehâvi, ed-Dav'u'1-lâmi li-ehli'1-karni't-tâsi, I-XII, Kahire 1353-1355. -----------, Fethu'l-Muğîs, I-III, Beyrut 1403/1983.

-----------, el-Mekâsıdu'1-hasene, nşr. Muhammed Osman, Beyrut

1405/1985; aynı eser, Bağdat 1375/1956.

Semhûdi, el-Vefâ bi-ahbâri dâri'l-Mustafa, MI, Kahire 1326.

-----------, Vefâu'1-Vefâ, Cidde 140361983.

-----------, Hulâsatü'1-Vefâ, Cidde 1403/1983.

-----------, Cevâhirü'l-ikdeyn fî fazli'ş-şerefeyn, MI, Bağdad 1984.

Serkis, Mu'cemu'l-matbûâti'l-Arabiyye ve'1-muarrebe, I-II, Kahire 1928-1930.

Seyyid Sabık, Fıkhu's-Sünne, I-III, Beyrut 1397/1977.

Seyyid Şerif, Şerhu'l-Mevâkıf, (Siyalkutî ve Hasan Çelebi'nin hâşiyeleriyle), MI, İstanbul 1292.

Sezgin, Fuat, Geschichte der Arabischen schrifttums (GAS), MX, Lei-den 1967-1984. '

Sıddık Hasan Han, Ebcedü'1-ulûm, I-III, Beyrut 1978. -----------, el-Hıtta fî zikri's-sihâhi's-sîtte, Beyrut 1985.

Sıddıqui, M.Yasin Mazhar, Organisation of Government under the Prophet, Delhi 1987.

Süheyli, er-Ravdü'1-ünüf, I-VII, Kahire 1387-1390/1967-1970. Şulemi, Tabakâtu's-sûfîyye, Kahire 1389/1969.

Süyûti, el-Ahbâru'1-merviyye fî sebebi vaz'i'l-Arabiyye, (et-Tuhfetü'l-behiyye ve't-tarfetü'ş-şehiyye adlı risaleler mecmuası içinde), İstanbul 1302.

-----------, Buğyetü'1-vuât, nşr. M. Ebü'1-Fazl İbrahim, I-II, Beyrut

1399/1979.

-----------, Câmiu'l-ahâdîs, nşr. Abbas Ahmed Sakr ve Ahmed Abdülcevâd,

I-X, Kahire 1984.

-----------, el-Câmiu's-sağir, MI, Kahire 1321.

-----------, ed-Dürrü'1-mensûr, I-VIII, Beyrut 1403/1983.

-----------, el-Evâil (el-Vesâil fî müsâmereti'l-evâil), nşr. Ebû Hâcer Muhammed es-Said b. Besyûnî Zağlûl, Beyrut 1406/1986.

-----------, el-Hasâisu'1-kübrâ, I-II, Beyrut 1405/1985.

-----------, el-Hâvî li'1-fetâvâ, MI, Beyrut ts.

-----------, Husnü'l-muhâdara, MI, Kahire 1387/1968.

-----------, el-İklîl f istinbâti't-Tenzîl, Beyrut 1405/1985.

-----------, el-İtkân, nşr. M. Ebü'1-Fazl İbrahim, I-IV, kahire 1405/1985.

-----------, el-Leâli'1-masnûa fî'1-ahâdisi'I-mevzûa, MI, Kahire ts.

----------, el-Müzhir fî ulûmi'1-luğa ve envâihâ, nşr. M. Ahmed

Câdülmevlâ ve dğr., I-II, Kahire ts.

----------, Tahzîrü'l-havâs min ekâzîbi'l-kussâs, nşr. M. es-Sabbâğ, Beyrut 1973.

------------, Târîhu'l-hulefâ, Beyrut ta.

------------, Tedribü'r-râvî, Kahire 1378/1959.

------------, et-Tıbbu'n-nebevî, nşr. Hasan Muhammed Makbûli el-Ehdel,

Beyrut 1406/1986.

------------, ve Celaleddin el-Mahalli, Tefsîru Celâleyn, Kahire 1324.

Şâfıi, el-Ümm, I-VII, Bulak 1321.

Şâmi, Muhammed b. Yusuf, Sübülü'1-hüdâ ve'r-reşâd fî sîreti hayri'l-ibâd (es-Siretü'ş-Şâmiyye), nşr. Mustafa Abdülvâhid ve dğr., I-VII, Kahire 1392-1402/1Ş72-1981.

Şa'râni, Keşfü'l-ğumme, I-II, Beyrut 1408/1988.

------------, et-Tabakâtü'I-kübrâ, I-II, Kahire 1952.

Şerîf, Ahmed İbrahim, Mekke ve'1-Medîne fi'1-Câhiliyye ve ahdi'r-

Resul, Kahire 1985.

Şevkâni, Neylü'l-evtâr, I-VIII, Kahire 1391/1971. Şîrâzi, Tabakâtü'I-fukahâ, Beyrut ts.

Taberâni, el-Mu'cemü'1-evsat, nşr. Mahmud et-Tahhân, I-II, Riyad 1405/1985.

------------, el-Mu'cemü's-sağîr, I-II, Kahire 1388/1968.

Taberi, M. b. Cerîr, Târihu'1-ümem ve'1-mülük, nşr. M. Ebül-Fazl, I-X, Kahire 1960-1970.

Taberi, Muhibbuddin, el-Kırâ li-kâsidi Ümmi'1-kurâ, Kahire 1390/1970.

—„-------1 er-Riyâzu'n-nadire fi menâkıbi'I-aşere, I-II, Beyrut

1405/1985.

----------, Zehâirü'I-ukbâ fî menâkıbi zevi'l-kurbâ, Beyrut 1974.

Tahâvi, el-Muhtasar, Kahire 1370.

----------, Şerhu meâni'1-âsâr, MV, Kahire 1388/1968.

Tâhir el-Cezâirî, Tevcîhü'n-nazar ilâ usûli'I-eser, Beyrut ts. Tarablusi, Nevfel, Sannâcetü't-tarab fî takaddümâti'1-Arab, Beyrut ts.

Taşköprîzâde, İsamüddîn, Miftâhu's-saâde, nşr. Abdülvehhab Ebu'n-Nûr ve Kamil Kamil Bekri, I-III, Kahire 1968.

----------, eş-Şakâîku'n-Nu'maniyye, nşr. A.Subhi Furat, İstanbul 1405/1985.

Taşköprîzâde, Kemaleddîn, Mevzûâtu'1-ulûm, MI, İstanbul 1895. Tehânevi, Keşşâfu Istılâhâti'l-fünûn, I-II, Kalküta 1862.

Temîmi, et-Tabakâtu's-seniyye fî terâcimi'l-Hanefiyye, I-IV, Riyad 1410/1989.

Tirmizi, es-Sünen, I-V, İstanbul 1401/1981.

-----------, eş-ŞemâiIü'I-Muharamediyye, Beyrut 1406/1986; Aynı eser,

Amman 1405/1985.

Tourneau, Roger Le, Fâs kable'l-himâye, trc. M. Haccî ve M. el-Ahdar, I-II, Beyrut 1406/1986.

Turtuşi, Sirâcü'l-mülük, İskenderiyye 1289.

Türki, Abdülmecid, Kadâya sekâfîyye min târîhi'l-Garbi'l-İslâmî, Beyrut 1409/1988.

-----------, ThĞologiens et juriestes de I'Espagne musulmane, aspectspolemiques, Paris 1982.

Uludağ, Süleyman, tslam Açısından Musiki, İstanbul 1976.

Üdfuvi, Kemaleddîn, et-Tâliu's-saîd, Kahire 1966.

Vâdiaşi, Bernâmecü'l-Vâdiâşî, nşr. M. Mahfuz, Beyrut 1400/1980.

Vahidi, Esbâbü'n-nüzûl, Kahire 13/6.

Vâkıdi, el-Meğâzî, nşr. M. Jones, I-III, London 1966.

Vecdi, Ferid, Dâiretu meârifi'l-karni'l-işrîn, I-X, Beyrut 1971.

Ve nş eri si, el-Mi'yâru'1-mu'rib ve'1-câmiu'l-muğrib an fetâvâ ulemâi Ifrıkiyye ve'1-Endelüs ve'1-Mağrib, nşr. M. Hacci ve dğr., I-XIII, Beyrut 1401/1981.

Vezzân, Hasan (Luyun el-Ifrıkî), Vasfu Ifrikiyâ, trc. M. Haccî ve M. el-Ahdar, Beyrut 1983.

Vülâti, Fethu'ş-şekûr fî ma'rîfeti a'yâni ulemâi't-Tekrûr, Beyrut 1401/1981.

Yâkût el-Hamevî, Mu'cemü'l-udebâ, nşr. A.Ferid Rifâi, I-XX, Kahire 1355-1357.

-----------, Mu'cemü'l-büldân, nşr. F.Wüstenfeld, I-VI, Leipzig 1866-1873.

Zebîdi» Tâcu'I-arûs, I-X, Bulak 1307.

-----------, İthâfu sâdeti'l-müttakîn bi-şerhi ihyâi ulûmi'd-dîn, I-X, Kahire 1311.

----------, Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrîd-i sarih Tercümesi, trc. Ahmed

Naim ve Kamil Miras, I-XII, Ankara 1972.

Zeccâci, Ebü'l-Kâsım, Emâli'z-Zeccâci, nşr. Abdüsselam Harun, Beyrut 1407/1987.

Zehebi, Mizânu'l-i'tidâl, nşr. Ali Muhammed el-Bicâvi, I-IV, Beyrut 1382/1963.

-----------, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, nşr. Şuayb el-Arnaût ve dğr., I-XXV,

Beyrut 1401-1405/1981-1985. -, Tezkiretü'l-huffâz, I-IV, Haydarabad 1377/1958.

Zemahşeri, el-Fâik fî garibi'I-hadîs, nşr. Ali Muhammed el-Bicavî ve M. Ebü'1-Fazl, I-IV, Kahire 1971.

-----------, el-Keşşâf, I-IV, Kahire 1387/1968.

Zerkesi, Chronique des Almohades et des Hafçides, trc. E. Fagnan, Constantine 1895.

Zeydan, Corci, Târîhu âdâbi'l-luğati'l-Arabiyye, I-IV, Beyrut 1983. Zeylai, Nasbu'r-râye, I-IV, Beyrut 1393/1973.

Zirikli, el-A'lâm, I-X, Kahire 1373-1378/1954-1959; aynı eser, I-VIII, Beyrut 1984.

Zübeyri, Nesebu Kureyş,nşr. E.Levi- Provençal, Kahire 1982. Zürkâni, Şerhu'l-Mevâhibi'l-ledüniyye, I-VIII, Kahire 1329. -----------, Şerhu'l-Muvatta, I-IV, yer ve tarih yok.

---

[1] Kettâni'nin kaynaklarından ulaşılabilenler ile tarafımızdan ilave edilen eserlere yer verilmiştir. (Çeviren)