|
|
|
İbn
Abbas (R.A.) ile İbn Mes'ud (R.A.)'un rivayetlerine göre, İblis sema dünyanın
mülk ve saltanatına sahipti ve o, kendilerine cin denilen melekerden bir
kabileye mensuptu. Cinlere bu ismin verilmesi, onların cennetin muhafızlığını
yapmalarından ileri gelmekteydi. İblis, sema dünyanın maliki olmakla birlikte,
aynı zamanda cennetin de muhafızları arasındaydı. İbn Abbas diyor ki:
"İşte İblis bundan sonra Allah'a isyan etti; Allah da onun suretini
değiştirerek rahmetinden kovulmuş bir şeytan haline getirdi."
Katade'
den: ''Onlardan kim ben ilahım, o değil derse ...'' ayetinin sadece İblis
hakkında nazil olduğu, hatta bu sözünden dolayı İblis'e Allah tarafından lanet
edilip rahmetinden uzaklaştırılarak şeytan haline getirildiği ve hakkında:
''Onlardan kim ben İlahım, o değil derse, biz bundan dolayı onu cehennem
azabına çarptırırız. İşte biz zalimleri böyle cezalandırırız.'' (Enbiya suresi,
ayet 29) buyrulduğu rivayet edilmektedir. Bu rivayetin bir benzeri de İbn
Cüreyc'den nakledilmiştir.
İblis'in
hüküm ve saltanat sürdüğü dönemde meydana gelen hadiselerden biri, Dahhak
vasıtasıyla İbn Abbas'tan nakledilen şu rivayettir: "İblis, kendilerine
cin denilen meleklere mensup bir kabileden idi. Meleklerin arasında bulunan bu
cinler zehirli dumansız ateşten yaratılmışlardı. İblis ise cennetin
muhafızlarından bir muhafızdı. "
İbn
Abbas sözlerine devam ediyor ve şöyle diyor: "Melekler nurdan
yaratılmışlardır. Kur'an-ı Kerim'de zikredilen cinler ise, alevlenerek yandığı
zaman ateşin bir tarafında dil gibi uzanan yalın kısmından yaratılmışlardır.
İnsan da çamurdan yaratılmıştır. Yeryüzünde ilk yaşayanlar cinlerdi; fakat
onlar yeryüzünde çatışmaya girerek birbirlerini öldürüp kanlarını döktüler.
Bunun üzerine Allah (C.C.), İblis komutasında, kendilerine cin denilen meleklerin
bir kabilesine mensup olan bir orduyu o cinlerin üzerine gönderdi. İblis ve
beraberindeki ordu, onları denizlerdeki adalara ve dağların etrafına sürdü. Bu
zaferden sonra İblis gurura kapılıp kendi kendisine: ''Hiç bir kimsenin
yapamadığını yaptım'' dedi, fakat Allah onun kalbinden geçeni biliyordu;
İblis'in yanında bulunan melekler ordusu ise bunu bilmiyorlardı."
Enes
(R.A.)'ten de bu manada bir rivayet nakledilmiştir.
Ebu
Salih'in Abbas'tan, Mürretü'l-Hemdani (Hemdan: Yemen'de büyük bir kabilenin
adıdır)'nin İbn Mes'ud'dan yapmış oldukları rivayette İbn Abbas ve İbn Mes'üd
şöyle diyorlar: "Allah (C.C.), arzu ettiği varlıkları yarattıktan sonra
Arş üzerine yükseldi. Kendilerine cin denilen meleklerin bir kabilesinden olan
İblis'i sema dünyanın başına geçirdi. Bunlara cin denilmesinin sebebi ise
onların cennetin muhafızları olmalarından ileri gelmekteydi. İblis, sema
dünyanın maliki olmakla birlikte cennetin muhafızlarındandı. İşte bu mevkiinden
dolayı onun kalbinde kibir ve gurur meydana geldi ve: ''Allah, bu dereceleri
bana meleklere karşı olan meziyet ve üstünlüğümden dolayı verdi'' dedi. Allah,
onun kalbindeki kibir ve gurura muttali olduğu için: ''Ben yeryüzünde bir halife
yaratacağım.'' buyurdu."
İbn
Abbas diyor ki: "İblis'in adı Azazil idi, meleklerin en çok ibadet
edenlerinden ve ilimce en üstün olanlarındandı. İşte bu meziyetler onu kibir ve
gurura sürükledi."
Bu
da İblis'in gurura kapılmasının sebebi hakkında üçüncü bir görüştür. İkrime'nin
İbn Abbas'tan rivayetine göre, Allah bir kavim yarattı ve onlara: ''Adem'e
secde edin.'' buyurdu. Fakat onlar: ''Secde etmeyiz.'' dediler. Bunun üzerine
Allah (C.C.) onların üstüne bir ateş gönderdi ve onları yaktı. Sonra başka bir
kavim yarattı ve: ''Ben çamurdan bir beşer yaratacağım, Adem'e secde edin.''
buyurdu, fakat onlar secde etmekten kaçındılar. Bunun üzerine Allah, üzerlerine
bir ateş gönderip onları da yaktı. Daha sonra bu melekleri yarattı ve onlara:
''Adem'e secde edin.'' buyurdu. Onlar: ''Evet, secde ederiz.'' dediler. İblis
ise secde etmeyen gruptan idi.
Şehr
bin Havşeb şöyle diyor: "İblis, yeryüzünde yaşayan cinlerden olup
meleklerin kendilerini kovdukları cin taifesinden idi; fakat bir melek onu esir
alıp semaya (göğe) götürmüştü. " Aynı zamanda Said bin Mes'uıd'dan da buna
benzer bir rivayet nakledilmektedir.
Fakat
bu görüş ve rivayetlerin en doğrusu Allah (C.C.)'ın buyurduğunu kabul etmek ve
O'nun gibi söylemektir. O şöyle buyurur: ''Hani biz melekere: "Adem için
secde edin" demiştik de İblis'ten başkası hemen secde etmişlerdi. O ise
cinden olduğu için Rabbinin emrinden dışarı çıkmıştı ... '' Kehf suresi, ayet
50). İblis'in Allah'ın emrine itaat etmemesi, ibadetinin çokuğundan ve
bilgisinin üstünlüğünden dolayı kendisini beğenmiş olmasından ve cinlerden
bulunmasından ileri gelebilir.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HZ. ADEM
(A.s.)'İN YARATILMASI