|
NAMAZ / BOZAN ŞEYLER-KONUŞMAK |
F. BİRİNE BİRŞEY ANLATMAK
AMACIYLA NAMAZDA KUR'AN OKUMAK
Birine bir şey anlatmak
amacıyla Kur' an' daki dizgiye uygun bir ayet okusa, örneğin "ey Yahya
Kitabı al" ayetini okusa [bakılır]:
[a] - Bu okuma sırasında
aynı zamanda Kur'an okumaya niyet ederse namaz bozulmaz.
[b] - Aksi takdirde
bozulur.
A. HEM BİRİNE BİR ŞEY
ANLATMAYA HEM DE KUR'AN OKUMAYA NİYET ETMEK
B. YALNIZCA BİRİNE BİR
ŞEY ANLATMAK İÇİN AYET OKUMAK
A. HEM BİRİNE BİR ŞEY
ANLATMAYA HEM DE KUR'AN OKUMAYA NİYET ETMEK
> Kişi, kendisinden
bir şeyalmak için izin isteyen kişiye onu alma konusunda izin verdiğini ifade
etmek üzere namazda iken "ey Yahya, kitabı al" [Meryem, 12] vb. bir
ayet okusa,
> huzuruna girmek
için izin isteyen kimseye "selametle oraya girin" [Hicr, 46] ayetini
okusa,
> bir şeyi yapmasına
engelolan kişiye "Yusuf! Bundan vazgeç" [Yusuf, 29] ayetini okusa,
Bu ayetleri okurken
karşı tarafa bir şeyanlatmakla birlikte Kur' an okumaya da niyet ederse namazı
bozulmaz. Çünkü bunlar Kur' an ayetleridir. Kişi bu durumda sanki yalnızca Kur'
an okumayı kastetmiş gibi kabul edilir.
[*] - Ayrıca şu rivayet
de bunu gösterir: Hz. Ali namaz kılıyordu. Haricilerden bir adam onun huzuruna girerek
"hüküm ancak Allah 'ındır!" sözünü söyledi. Bunun üzerine Hz. Ali
"Sabret! Şüphesiz ki Allah 'ın vadi yakındır" [Rum, 60] ayetini
okudu.
B. YALNIZCA BİRİNE BİR
ŞEY ANLATMAK İÇİN AYET OKUMAK
1. Kişi [Kur'an okumayı
kastetmeksizin] yalnızca birine bir şey anlatmak için namazda iken ayet okursa
veya ayeti okurken herhangi bir şeye niyet etmezse namazı bozulur; çünkü bu iki
durumda onun söylediği sözler insan sözlerine benzemektedir. Bu sözler ancak
Kur' an okuma niyetiyle okunursa Kur'an olur.
Ed-Dekaik'te şöyle
denilmiştir: EI-Minhac metninden dört şeyanlaşılmaktadır:
1) Kişi Kur'an okumayı
kast ederek okuduğunda,
2) Hem Kur'an okumayı
hem de bir şey bildirmeyi kast ettiğinde,
3) Yalnızca bir şey
bildirmeyi kast ettiğinde,
4) Hiçbir şey kast
etmediğinde,
Bunların ilkinde ve
ikincisinde namaz bozulmaz, üçüncü ve dördüncüde namaz bozulur. Bunların
üçüncüsü el-Minhac'ın "aksi takdirde namaz bozulur" ifadesinden
anlaşıldığı gibi dördüncüsü de o ifadeden anlaşılmaktadır.
Dördüncüyü el-Muharrer'de
zikretmemiştir. Bu, değerli bir bilgi olup göz ardı edilemez. Bunun benzeri
el-Minhac'daki "cünüp kimsenin Kur' an okuma niyeti olmaksızın Kur' an'
daki zikirleri okuması helaldir" ifadesinde de geçmektedir.
EI-Minhac'daki ifadeden
yukarıdaki birinci ve dördüncü hükümleri n anlaşılması ibarenin biraz esnek
anlaşılması ile mümkün olmaktadır; çünkü bağlam "başkasına bir şeyanlatmak
maksadıyla Kur' an okumak" konusundadıL Burada iki durum söz konusudur:
Başkasına bir şeyanlatmakla birlikte Kur' an okumayı da kast etmek ve bunu kast
etmemek. Şu halde ayet okumakla birlikte bununla hiçbir şeye kast etmemek
konusu bu meselenin kapsamında hiç yer almamaktadır. Çünkü bir şeyanlatmak
amacıyla ayet okumak, herhangi bir kasıt taşımaksızın ayet okumanın kapsamına
girmez.
2. Yukarıdaki detaylar,
"namazda kıraatte takılan imama hatırlatmada bulunmak", "tekbiri
açıktan okumak" ve "semiallahu limen hamideh" ifadesini açıktan
söylemek konularında da geçerlidiL
Şöyle ki:
> Kişi ayet okurken
hem imama cevap vermeye hem de Kur' an okumaya niyet ederse,
> veya yalnızca
Kur'an okumaya niyet ederse,
> Allahu ekber ve
semiallahu limen hamideh derken yalnızca bunları söylemeye niyet ederse,
> yahut hem buna hem
de bir şey bildirmeye niyet ederse namazı bozulmaz.
Aksi takdirde namazı
bozulur. Sonraki bazılarının ifadelerinde ise buna aykırı hüküm söz konusudur.
Metinde geçen
"Kur'an'daki dizgiyle" ifadesi Kur'an'da tek tek geçen kelimeleri
onda yer alan dizgi dışında peşpeşe okumayı dışarıda bırakmaktadır. Örneğin
birisi -Ya İbrahim Selam......- ifadesini namazda söylese [bu kelimelerin hepsi
tek tek Kur'an'da bulunmakla birlikte bu dizgiye sahip bir ayet olmadığından]
namazı bozulur.
Kişi Kur'an'da geçen
kelimeleri [bir cümle şeklinde değil] ayrı ayrı okusa veya [bir cümle şeklinde
okuduğu halde] bununla kıraate niyet ederse namazı bozulmaz. EI-Mecmu'da Nevevi
bu görüşü Mütevelli'den aktarmış ve onaylamıştır. Bu ifade şunu gerektirir:
Birinci durumda kişi bununla Kur'an okumaya niyet etse namazı bozulur. Zahir olan
da budur. Nitekim Hocamız Zekeriya el-Ensari'nin Şerhü'I-Behce adlı eserinde
belirttiğine göre "kişi her bir kelimeyi tek tek okurken bununla Kur'an
okumaya niyet etmezse namazı bozulur, aksi takdirde bozulmaz".
EI-Mecmu'da Abbadi'den
şu nakledilmiştir: Kişi "iman edip Salih amel işleyenler ateş
halkıdıriar" şeklinde okuma yapsa, bunu kasten yapmışsa namazı bozulur,
aksi takdirde bozulmaz. Bunun için sehiv secdesi yapar.
Nevevi bunu aktardıktan
sonra "bu, itiraza açık bir görüştür" demiştir.
Ezrai şöyle demiştir:
Durum Nevevl'nin dediği gibi değildir, zahir olan Abbadi'nin görüşüdür.
Gerçekten de hüküm
Abbadi'nin dediği gibidir. Kaffal, fetvalarında şöyle demiştir: Kişi bunu
kasten ve inanarak söylerse katir olur.
Alimlerin sözlerinin
kapsamına şu hüküm de girer: Kişi namazda "Allah şöyle buyurdu" veya
"peygamber şöyle buyurdu" dese namaz bozulur. Kadı [Hüseyin] bunu
açık olarak ifade etmiştir.
Hükmü neshedilmemiş olsa
bile tilaveti [okunuşu] neshedilmiş bir ayetin okunması ile de namaz batılolur.
Hükmü neshedilmiş olsa bile tilaveti neshedilmemiş bir ayetin okunması
durumunda ise namaz bozulmaz.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
G. NAMAZDA ZİKİR VE DUA OKUMAK