İ’TİKAF

İTİKAFIN HÜKMÜ

1. İTİKAFIN ANLAMı

2. HÜKMÜ

1. İTİKAFIN ANLAMı

İtikaf sözlükte "kalmak", "hapsetmek", "iyi olsun kötü olsun bir şeye bağlı kalmak"

anlamındadır.

Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur:

> Mescitlerde itikaf yaparken onlarla ilişkide bulunmayın. [Bakara, 187]

> Tapınıp durmaya devam ettiğiniz şu putlarznız da neyin nesi! [Enbiya, 52]

Bir görüşe göre hayra bağlı kalmaya -ekefe- şerre bağlı kalmaya -enekefe- denir.

İtikaf sözcüğünün şer'i anlamı "bir niyetle bir şahsın mescitte özel bir surette kalmasıdır".

Bu konuda [icma bulunmaktadır, ancak] icmadan önce yukarıdaki ilk ayet delildir. Yine konuyla ilgili rivayetler de bulunmaktadır.

[*] - Bunlardan biri Buhari ve Müslim'in rivayet ettikleri şu hadistir: Hz. Peygamber (s.a.v.) Ramazan ayının ortasındaki on günde itikaf yaptı, sonra sonundaki on günde itikaf yaptı. Daha sonra vefat edinceye dek ramazan ayının son on gününde itikaf yapmaya devam etti. Daha sonra onun eşleri de itikaf yaptılar. (Buhari, İtikaf, 2026; Müslim, İtikaf, 2776)

İtikaf önceki şeriatlarda da yer alan bir hükümdür. Nitekim Allah şöyle buyurmuştur: İbrahim ve İsmail'e şöyle emretmiştik: "Tavaj edenler, kendini ibadete verenler, [itikafa çekilenler] rüka ve secde edenler için evimi (Kabe'yi) tertemiz tutun." [Bakara, 125]

2. HÜKMÜ

İtikafın her vakitte yapılması müstehaptır. Ramazan ayının son on gününde yapılması -kadir gecesini araştırmaya vesile olduğu için[başka zamanlarda yapılmasından] daha faziletlidir.

İmam Şafii (r.a.), kadir gecesinin Ramazan ayının yirmi bir veya yirmi üçüncü gece olduğu görüşüne meyletmiştir.

1. İTİKAFlN GENEL OLARAK HÜKMÜ

2. KADİR GECESİ

1. İTİKAFlN GENEL OLARAK HÜKMÜ

Gerek ramazan ayında gerek ramazan dışında her vakit itikaf yapmak müstehaptır. Bu konuda icma vardır. Ayrıca konuyla ilgili delillerdeki genel ifadeler de bunu göstermektedir.

2. KADİR GECESİ

İtikafı ramazan ayının son on gününde yapmak, başka zamanda yapmaktan daha faziletlidir.

Bu mesele orucun sünnetleri konusunda geçmişti. Nevevi' bu konuyu burada itikafın ramazan ayının son on gününde yapılmasının hikmetini zikretmek için tekrarlamıştır ki bu hikmet de kadir gecesini araştırmak, kadir gecesini namaz, Kur'an okumak ve çok dua etmek suretiyle ihya etmektir. Çünkü kadir gecesi yılın en üstün gecesidir.

[*] - Nitekim Allah (c.c.) "Kadir gecesi bin ayda n daha hayırlıdır" [Kadir, 3] buyurmuştur. Yani kadir gecesinde yapılan amel, içinde kadir gecesinin bulunmadığı bin ayda yapılan amelden daha hayırlıdır.

[*] - Yine Buhari ve Müslim'de şu hadis yer almaktadır: İnanarak ve sevabmı Allah 'tan umarak kadir gecesini ibadetle geçiren kişinin geçmiş günahı bağışlanır. (Buhari, Savm, 1901; Müslim, Salatü'l-musafirin, 1778)

Nevevi'nin sözünün zahirinden kadir gecesinin ramazan ayının son on günü içinde olduğu -ki İmam Şafii (r.a.)'nin açık ifadesi ve alimlerin çoğunluğunun da esas aldığı görüş budur- ve sabit bir gece olup zamanının her yıl değişmediği anlaşılmaktadır.

Mazini ve İbn Huzeyme konuyla ilgili hadisleri uzlaştırmak amacıyla "kadir gecesi ramazan ayının son on günü içerisinde değişir" demişlerdir.

Nevevi er-Ravda'da "bu güçlü bir görüştür" demiş, el-Mecmu'da "zahir olan ve tercihe şayan olan da budur" demiştir. Ancak mezhepte esas kabul edilen görüş önceki görüştür.

Nevevi Müslim Şerhi'nde şöyle demiştir: Kadir gecesinin faziletine ancak Allah'ın kendisini o geceden haberdar ettiği kişi nail olabilir. Bir insan kadir gecesinin farkına varmayarak o geceyi ihya etse faziletine nail olamaz.

Ezrai şöyle demiştir: Mütevelli'nin ifadesi bununla çelişmektedir. Çünkü o şöyle demiştir: "Kadir gecesinin faziletini kesin olarak elde edebilmek için Ramazan ayının son on gec~'3inin her birinde ibadetle uğraşmak müstehaptır."

Bu görüş daha uygundur. Bununla birlikte kadir gecesinden haberdar olup ona ait vazifeleri yerine getiren kişinin durumu daha mükemmeldir.

Zevaidü'r-Ravda'da İmam Şafii (r.a.)'nin eski görüşü olarak şu nakledilmiştir: "Kişi yatsı ve sabah namazlarını cemaatle kılarsa o geceden payını almış olur".

[*] - Ebu Hureyre'den merfu olarak şu hadis nakledilmiştir: Ramazan ayında yatsı namazını cemaatle kılan kişi kadir gecesini yakalamış olur. (Suyutl, ed-Dürrü'l-mensur, 6, 377)

Kişinin kadir gecesinde şu duayı çokça okuması müstehaptır: O Allahümme inneke afüvvun tuhibbü'l-afve fa'fu anni.

Yine kişinin kadir gecesini ibadetle ihya etmeye çalıştığı gibi o gecenin gündüzünü de ibadetle geçirmeye çalışması müstehaptır.

Kadir gecesi bu ümmete özgü olup kıyamete kadar varlığını koruyacaktır.

Kadir gecesini gören kişinin bunu gizlemesi sünnettir.

İmam Şafii (r.a.) kadir gecesinin ramazan ayının yirmi bir veya yirmi üçüncü gecesi olduğu görüşüne meyletmiştir. Birincisine dair Buhari ve Müslim'de geçen hadistir.(Buhari, Fadlu leyleti'l-kadr, 2018; Müslim, Sıyam, 2763)

İkincisine dair delil ise Müslim' de geçen hadistir. (Müslim, Sıyam, 2763)

Nevevi'nin zikrettiği, el-Muhtasar' da yer alan İmam Şafii (r.a.)'nin kendi ifadesidir. Alimlerin çoğunluğu ise İmam Şafii (r.a.)'nin kadir gecesinin yirmi birinci gece olduğu görüşüne meylettiğini belirtmişler, başka bir gece belirtmemişlerdir.

İmam Şafii (r.a.)'nin eski görüşüne göre kadir gecesinin Ramazan ayının yirmi bir, yirmi üç veya yirmi yedinci gecesi olması, daha sonra da diğer tek geceler -yani son on günün çiftlerinin geceleri- olması başka gecelere göre daha çok ümit edilir.

İbn Ömer ve bir grup alim "kadir gecesi ramazan ayının bütünündedir" görüşünü ortaya atmışlardır.

Bazı alimler kadir gecesinin yalnızca ramazan ayının son on gününün tek gecelerinde bazıları ise çift gecelerinde olduğunu söylemişlerdir.

İbn Abbas ve Übeyy b. Ka'b "kadir gecesi ramazan ayının yirmi yedinci gecesidir" demişlerdir. Alimlerin çoğunluğunun görüşü de böyledir.

Kadir gecesinin hangi gece olduğu konusunda otuza yakın görüş vardır. Kadir gecesinin kesin zamanının insanlara gizlenmesinin sebebi insanların bütün yıl boyunca ibadet konusunda gayret göstermeleri ve kadir gecesini bütün yıl boyunca araştırmaları içindir.

Kadir gecesinin belirtisi şudur: O gece ne sıcak ne de soğuk olup ılıktır. Güneş o gecenin sabahında üzerinde ışıkları olmadan beyaz olarak doğar.

[Soru] Bu [son] alametin bir yararı yoktur; çünkü bu alamet fark edildiğinde zaten kadir gecesi sona ermiş olmaktadır.

[Cevap] Yukarıda geçtiği üzere kişinin kadir gecesinin [ertesinde yer alan] gündüz vaktinde de ibadet konusunda gayret göstermesi müstehaptır. Üstelik İmam Şafii (r.a.)'nin "kadir gecesi sabit bir gecedir" görüşü esas alındığında kişi bu gecenin ramazanın hangi gecesi olduğunu tespit etmiş olur. [Bundan sonraki yıllarda ona göre davranır].

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

RÜKÜNLERİ: 1. İTİKAFlN MESCİTTE YAPILMASI