|
HAC-UMRE / İHRAM - ARAFAT |
1. ARAFAT'A HAZIRLIK
Devlet başkanı veya onun
tayin ettiği kişinin zilhicce ayının yedinci günü öğle namazından sonra Mekke' de
tek bir hutbe vermesi ve bu hutbede Mina'ya gitmeyi insanlara emretmesi ve
onlara ileride yapacakları hac fiillerini öğretmesi müstehaptır. Ertesi gün
[Terviye günü] onları Mina'ya çıkarır. Geceyi Mina' da geçirirler, güneş
doğunca Arafat' a yönelirler.
Ben [Nevevi] derim ki:
Arafat'a girmezler, Arafat'ın yakınında Nemira' da güneş batı tarafına
dönünceye kadar beklerler. Allah daha iyi bilir.
1. Devlet başkanı hac
yapacaksa kendisinin şayet hac yapmayacaksa insanlara hac emiri olarak tayin
ettiği görevlinin Mekke'de zilhiccenin yedinci günü öğle namazından veya
günlerden Cuma ise Cuma namazından sonra tek bir hutbe verir. Cuma namazının
hutbesi bu hutbe yerine geçmez; çünkü belirtilen hutbenin namazdan sonra olması
sünnettir; ayrıca bu hutbenin amacı insanlara vaaz vermek veya onlara uyarıda
bulunmak değil hacla ilgili işleri öğretmektir. Bu yönüyle hac için verilecek
hutbe Cuma hutbesiyle bitişmemektedir. Güneş tutulması namazı hutbesiyle Cuma
namazı hutbesi ise bitişebilmektedir.
[Devlet başkanı veya hac
emiri] bu hutbede insanlara terviye adı verilen zilhiccenin sekizinci günü
Mina'ya çıkmayı emreder.
2. İmam ihramb ise
hutbeye telbiyeyle başlar, ihramb değilse tekbirle başlar. Nevevi bunu
el-Mecmu'da Maverdi'den nakletmiş ve onaylamıştır.
3. İmam hutbede hacı
adaylarının bundan sonra yapacakları hac fiilleri konusunda onları
bilgilendirir.
[*] - İbn Ömer (r.a.)
şöyle demiştir: Resulullah (s.a.v.) terviye gününden bir gün önce hutbe verir
ve onlara hacla ilgili işleri öğretirdi. (Beyhaki, Hac, 5, 111. El-Mecmu'da
belirtildiğine göre Beyhaki'nin hadisinin senedi ceyyiddir. )
4. Hutbe veren kişi
fakih ise "soru sormak isteyen var mı?" diye sorar.
5. Daha önce bayram
namazları konusunda geçtiği üzere hacdaki hutbeler dört tanedir:
> Birincisi bu
belirttiğimiz hutbedir.
> İkincisi Arefe günü
verilen hutbedir.
> Üçüncüsü bayram
günü verilen hutbedir.
> Dördüncüsü teşrik
günlerinin ikincisi [kurban bayramının üçüncü günü] verilen hutbedir.
Arefe günü verilen hutbe
iki tanedir, bunun dışındakilerin tümü bir tanedir. Arefe hutbesi öğleden
öncedir.
Nevevi'nin sözünden şu
anlam çıkmaktadır: İmam her bir hutbede insanlara bundan sonra yapacakları hac
fiilleri hakkında bilgi verir. Bu, yukarıda geçen rivayetten de
anlaşılmaktadır. İmam Şafii (r.a.) elİmla'da bunu açık olarak ifade etmiştir.
Aslü'r-Ravda'nın ifadesinden ise şu anlaşılmaktadır "imam her bir hutbede
bundan sonraki diğer hutbeye kadar arada yapılacak hac fiilleri hakkında bilgi
verir". İkisi arasında bir çelişki yoktur; çünkü mutlak ifade en kamil
olanı, mukayyed ifade ise en az olanı bildirmektedir.
6. İmam yine verdiği bu
hutbede temettu haccı yapanlara -elMecmu'da "ve Mekke'lilere"
denilmiştir- İhramdan sonra Mekke'den çıkmadan önce veda tavafı yapmayı
emreder.
EI-Mecmu'un Buveyti' den
ve alimlerimizden yaptığı nakilden anlaşılan budur. Mekke dışından gelen ifrad
ve kıran haccı yapanlara gelince imam onlara veda tavafı yapmalarını emretmez.
Çünkü bunlar hac ihramından çıkmamışlardır. Mekke' de bunların ikamet
edecekleri bir yer yoktur.
7. Şayet ertesi gün Cuma
değilse İmam ertesi gün sabah namazından sonra hacı adaylarını Mina'ya doğru
yola çıkarır. Öğle namazlarını ve beş vaktin diğer namazlarını Mina' da
kılarlar. Bunu, Müslim'in rivayet ettiği hadise uymak için yaparlar.(Müslim,
Hac, 3153)
Ertesi gün Cuma ise imam
hacı adaylarını fecirden önce çıkarır; çünkü Cuma günü fecirden sonra ve
güneşin batıya dönmesinden önce yola çıkmak haramdır. Bu, Cuma namazı kendisine
gerekli olan ve Mina' da kılması mümkün olmayan kişiler hakkındadır. Şayet bu
bölgede bir köy inşa edilir ve Cuma namazı kılma yeterliliğine sahip kırk kişi
de burayı vatan edinirse -orada bina yapmak haram olsa daCuma namazını orada
kılma imkanı elde ettiklerinden cumayı orada kılarlar. Bunların fecirden sonra
yola çıkmaları caiz olur.
[*] - Buharive Müslim'in
rivayetine göre Hz. Peygamber (s.a.v.)'in vakfe yaptığı gün Cuma günü olmasına
rağmen Hz. Peygamber (s.a.v.) Arafat'ta Cuma namazı kılmadı. (Müslim, hac 3275)
8. Hacı adaylarının
geceyi Mina' da geçirmeleri menduptur. Bunun haccın bir rüknü veya farz
olmadığı konusunda icma vardır.
9. Bu gece mum yakmak
vb. işler bazı insanların adet edindiği çirkin bidatlardandır. Bu tarz fiiller
münker işler kapsamındadır.
Ebu'l-Hasen ez-Za'feranı
şöyle demiştir: Güç yetirebilenler için hac ibadeti bitinceye kadar hac
fiillerinin tümü için Mekke' den yürüyerek gitmek, Hayf mescidine yönelmek ve
orada iki rekat namaz kılmak, bu iki rekat namaz öncesinde ve sonrasında çokça
telbiye getirmek, o günün farz namazlarını ve ertesi günün sabah namazını hayf
mescidinde kılmak sünnettir.
10. Mina'dan Arafat'a
giden kimsenin sağ tarafında kalan Müzdelife' deki büyük bir tepe olan Sebır
tepesinin üzerinden güneş doğduğunda hacı adayları Mina' daki Oabb tepesi
yolundan geçerek Arafat' a. d0ğru yönelirler. Hacı adayları dönüşte iki dağ
arasında bulunan Me'zimeyn geçidinden geri dönerler. Bunu Hz. Peygamber
(s.a.v.)'e uymak için yaparlar.
11. Yürüyen kişinin şu
şekilde dua etmesi sünnettir: Allahümme ileyke teveccehtü ve ila
vechike'l-kerimi eradtü, fec'al zenbi mağfuran ve hacci mebruran verhamni vela
tuhayyibni, inneke ala külli şey'in kadir.
12. Kişininin
gittiğinden farklı bir yoldan dönmesi sünnettir.
13. Nevevi-tıpkı
Rafii'nin eş-Şerhu'l-kebir adlı eserinde belirttiği gibi- şöyle demiştir:
Hacı adayları [terviye
günü] Arafat'a girmezler, güneş batıya dönünceye kadar Nemira'da ikamet
ederler. Burası Arafat'a yakın bir yerdir.
[*] - Bunu Müslim' in
rivayet ettiği hadise uymak için yaparlar. (Müslim, Hac, 2941)
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN