Tefsir Dersi

BİRİNCİ BÖLÜM Tefsir Usûlü 1. Ayetlerin Nüzûl Sebebleri (Esbabû`n-Nüzûl)       Esbabû`n-Nüzûl       Esbab-ı Nüzûl’ü Bilmenin Faydaları       Esbabû`n-Nüzûl ile Alakalı Meseleler Ayetlerin Nüzûl Sebebleri (Esbabû`n-Nüzûl) Allah’u Teâla (cc) her şeyi bir sebebe bağlamıştır. Bunların bazısını biz görebilir, bazısını da göremeyiz veya izah edemeyiz. İşte Kur’an-ı Kerim’in ayetleri de  bu yönden iki kısma ayrılabilir: Birincisi, Kur’an’ın ekseriyetini oluşturan ve Cenab-ı Hakk (cc) tarafından bir sebebe bağlayamadığımız veya doğrudan doğruya indirildiğini söylediğimiz ayetlerdir. İkincisi, ise, bir sebebe bağlıyabildiğimiz ayetlerdir. Yani Kur’an-ı Kerim’in bir kısım ayet ve sureleri, meydana gelen bazı olaylar ve Peygamber (sav)’e sorulan sorulara cevab olmak üzere indirilmiştir. İşte Hz. Peygamber (sav)’e sorulan bir soru veya bir hadise dolayısıyla bir kaç ayetin veya surenin tamamının nazil olmasına sebeb olan şeye “Nüzûl Sebebi” denir. Ayet ve surelerin ne gibi sebeblerle indirildiğini (nazil olduğunu) bildiren ilim dalına da “Esbabû`n-Nüzûl“ denir. Kur’an-ı Kerim’de bir sebebe bağlı olarak nazil olan ayet ve surelerin dışında kalan büyük bölüm ise, herhangi bir soru veya hadise olmadan doğrudan indirilmiştir. Yani bu tür ayetler, ihtiva ettikleri (içerdikleri) manayı anlatmak için nâzil olmuştur. Kur’an’daki ayet ve surelerin iniş sebeblerini bilmenin, onları anlamada büyük faydaları vardır. Bu açıdan tefsirde nüzûl sebeblerini bilmek, ayetlerin izah edilip açıklanması yönünden son derece önemli ve gereklidir. Gerek İslam Tarihi açısından gerekse kasdedilen mânanın anlaşılıp şüphelerden kurtulması bakımından “Esbabû`n-Nüzûl“ü bilmek gereklidir. Bu yüzden başlangıçta tefsir ilmi büyük ölçüde nüzûl sebeblerini bilmekten ibaretti. Sahabiler Hz. Peygamber (sav)’in yanında bulunan kişiler olarak hükümlerle sebebler arasındaki münasebetleri kurabilmiş ve tefsiri gerçekleştirmişlerdir. Onlar Hz. Peygamber (sav)’e bir ayet nazil olduğunda, nüzûle sebeb olan hadiseyi ve sebebini, sual soranın durumunu ve suali sormasındaki sebebi bilirlerdi. Değişik sebeblerle ve çeşitli hadiselere göre nazil olan ayetler ayrı ayrı hükümleri ihtiva ederlerdi (içerirlerdi). Dolayısıyla nüzûl sebebi bilinmedikçe, ayetlerin gerçek manasını anlamak mümkün olmaz. Buna karşılık nüzûl sebebleri bilinince de anlaşılması kolaylaşır.