ZENGİN FAKİR, GENÇ YAŞLI

Evlilikte mehir, evlenecek kadının isteğine ve erkeğin ekonomik ile sosyal şartlarına göre değişebilir. Mehirde belirlenmiş bir üst veya alt sınır yoktur. Kişinin ekonomik, sosyal ve kültürel durumuna göre miktar farklılık gösterebilir. Kadın isterse ve erkeğin de mali durumu uygunsa, mehir olarak yükler dolusu mal ve servet verilebilir.

Allah-u Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

“Eğer başka bir kadınla evlenmek üzere eşinizi boşamaya karar vermişseniz, ona mehir olarak yükler dolusu mal ve servet vermiş olsanız bile, ondan bir şeyi geri almayın! İftira ederek ve apaçık bir vebal yüklenerek verdiğinizi geri mi alacaksınız?” (Nisa, 4/20)

Kadın mehir olarak bir şey talep etmezse ve erkeğin mali imkânı da yoksa kadının rızasıyla yine evlilik yapılabilir. Nitekim sahabe döneminde de mehir olarak bir yüzük, bir elbise, bir çift ayakkabı ya da Kur’an’dan bilinen ayetleri öğretmek karşılığında yapılan nikâhlar olmuştur. Hatta bazı kadınlar, kocasının Müslüman olmasını mehir şartı olarak öne sürmüşlerdir. Dolayısıyla, evlenmek için zengin olmaya gerek yoktur.

Peygamber Döneminden Örnekler

Sehl İbnu Sa’d (r.a.) anlatıyor:

Resülullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bir kadın gelerek “Ey Allah’ın Resulü, dedi. Sana nefsimi bağışlamaya geldim.”

Aleyhissalâtu vesselâm kadına şöyle bir nazar edip sonra tepeden tırnağa gözden geçirdi, bir de sabit baktı ve sonunda (hiçbir şey söylemeden) başını yere eğdi.

Kadın, Resülullah sallallahu aleyhi ve sellem‘in hakkında hiç bir hükme varmadığını görünce oturdu. Derken bir adam doğrulup:

“Ey Allah’ın Resulü! Sizin ona ihtiyacınız yoksa onu bana nikâhlayın!’’ dedi.

Resulüllah sallallahu aleyhi ve sellem: “Yanında (buna mehir olarak verecek) bir şeyler var mı?’’ diye sordu.

Adam: “Vallahi yok. Ey Allah’ın Resulü!’’ deyince:

“Ailene git, bir şeyler bulabilecek misin bir bak!’’ dedi.

Adam gitti ve az sonra geri geldi:

“Hayır, vallahi ey Allah’ın Resulü hiç bir şey bulamadım!’’ dedi. Resulullah tekrar:

“İyi bak, demirden bir yüzük de mi yok!’’ buyurdu.

Adam tekrar gidip yine geri geldi ve “Hayır! Vallahi ya Resülullah, demirden bir yüzük bile yok! Ancak işte şu izarım var, yarısı onun olsun’’ dedi. Sehl der ki: “Adamın ridası yoktu’’

Aleyhissalâtu vesselâm: “İzarın ne işe yarar? Onu sen giyecek olsan onun üzerinde bir şey olmayacak, şayet o giyecek olsa senin üzerinde bir şey kalmayacak!’’ buyurdular. Bunun üzerine adam oturdu. Epey bir müddet oturduktan sonra, kalktı.

Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem onun döndüğünü görünce, geri çağırılmasını söyledi. Adamı çağırdılar.

“Kur’an’dan ne biliyorsun (hangi süreler ezberinde?)” diye sordu.

Adam: “Şu şu süreleri biliyorum!›› diye bildiklerini saydı.

“Yani sen bunları ezbere okuyor musun?” diye tekrar sordu.

Adam: “Evet! ‘’ deyince, Resülullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Haydi, git, ben kadını sana temlik ettim’’ buyurdu.’’

Bir rivayette:“Kur’an’dan bildiklerini öğretmen mukabilinde onu sana nikâhladım” buyurdu. (Müslim, Nikah 76, (1425); Muvatta, Nikah 8, (2, 526); Ebu Davud, Nikah 31, (2111); Tirmizi, Nikah 22, (1114))

Abdullah İbnu Âmir babasından naklediyor:

“Beni Fezre’den bir kadın bir çift ayakkabı mehir mukabilinde evlendi.

Resülullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Nefsin ve malın için bir çift ayakkabıya razı mısın?” diye sordu.

Kadın: “Evet!” dedi. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bu evliliğe müsaade etti.’’  (Ebu Davud, Nikâh 30 – 31, (2110, 2112); Tirmizi, Nikâh 21, (1113))

Enes (r.a.) buyurdular ki:

“Ebu Talha, Ümmü Süleym radıyallahu anh’la evlendi. Aralarındaki mehir Müslüman olmaktı. Ümmü Süleym, Ebu Talha’dan önce Müslüman olmuştu. Ebu Talha, Ümmü Süleym’i istetince, Ümmü Süleym: “Ben Müslüman oldum, sen de Müslüman olursan evlenirim’’ dedi. Bunun üzerine o da Müslüman oldu. Ümmü Süleym’in mehir olarak istediği şey Müslüman olması idi.” (Nesai Nikâh 63, 2, 114)

Evlilikte Asıl Ölçü: İman ve Kanaat

Allah Resulü’nün ve ashabının hayatına baktığımızda, evlenmek için zengin olmanın şart olmadığını görürüz. Ashab-ı kiramdan hangisi yüksek gelir grubuna sahipti ki? Onların o günkü zor şartlarına rağmen evlenmeleri, hatta çok eşli evlilik yapmaları, ekonomik bir tercih değil, iman ve kanaat meselesidir.

Bugünün insanlarına baktığımızda ise durum tam tersidir. Servetleri, arabaları, evleri olmasına rağmen evlenmeyen nice kimseler vardır. Çünkü helal-haram bilincini yitirmiş, zinayı ve fuhşu hayat tarzı edinmişlerdir. Böyle toplumlarda evlilik gereksiz bir yük olarak görülür. Üstelik evliliklerin zorlaştırılması, şişirilmiş masraflar ve gösterişçi anlayışlar, insanları gayrimeşru ilişkilerin kucağına itmiştir.

Oysa Allah Resulü’nün döneminde, mehir olarak sadece Kur’an ayetlerini öğretebilen kimseler dahi evlenmişti. Bugünün ölçüleriyle bu kişiler asla evlenemeyecek durumda görülürdü. Ancak onlar, yoksulluk içinde bile evlenip çalıştılar; rızkın Allah’tan geldiğine iman ettiler.

Kadının Çalışması Meselesi

İslami ölçülere göre, kadınların her işte ve her ortamda çalışması doğru değildir. Bir kadın, kocasının izniyle, kadınlara mahsus işlerde, fitneden uzak ve güvenli ortamlarda çalışabilir.

Ancak kadınların çalışması, birçok toplumsal probleme de sebep olmaktadır. Evli bir kadın çalıştığında, çoğu zaman ev işleri aksamakta, çocukların bakımı ihmal edilmekte ve küçük çocuklar kreşlere veya bakıcılara emanet edilmektedir.

Bu noktada çözüm, İslam’ın izin verdiği ölçüler içinde bulunabilir. Aynı erkekle evli, birbirleriyle uyumlu iki hanım, ev işlerini, çocuk bakımını, annelik sorumluluğunu ve gelir paylaşımını adaletle yürütebilir. Böyle bir düzen, hem huzurlu hem de örnek bir aile yapısı oluşturabilir.

Sadece kendi çıkarını düşünen, kardeşlerinin ihtiyacını görmeyen ve ümmet bilincinden uzak yaşayan kimseler, sonunda yalnızlığa ve manevi yokluğa mahkûm olurlar. O hâlde, sadece kendimizi değil; ümmetin, kardeşlerimizin ve toplumun hakkını da düşünmemiz gerekmez mi?

Çünkü iman, sadece kendine değil; başkalarına da rahmetle bakabilmektir.

Müsennif VELİOĞLU

 KADININ İZZETİ