Rasulullah s.a.v ‘ın eşleri çarşaf giymişler midir?

Soru: Cilbab Nedir? Çarşaf Cilbab mıdır? Rasulullah s.a.v ‘ın eşleri çarşaf giymişler midir?

Cevap: Kadınlara çarşafı farz kılan cilbab ayeti nazil olunca,Peygamber Efendimiz(asm)’ın ezvac-ı tahiratı olmak üzere, bütün sahabe-i kiramın hanımları ve onlardan sonra gelenler bin üç yüz elli sene boyunca bilfiil çarşafa bürünmüşlerdir.Ancak,kılık-kıyafet inkılabı ile beraber, Kur’an-ı Azimüşşanın kadınlara farz kıldığı bu tesettür-ü şer’i olan çarşaf kaldırıldı.Onun yerine şer’an zinet sayılan ve üzerleri çarşafla örtünmeleri gereken manto ve başörtüsü ikame edildi.

Bu kıyafet,yani manto ve başörtüsü, 1960 Cemal Gürsel inkılabına kadar devam etti.Daha sonra açık saçıklık yayıldı.Hatta okullarda okutulan ders kitaplarında, Kur’anın farz emri olan çarşafın kadınlar için bir esaret alameti olduğu, onun yerine ikame edilen manto ve başörtüsünün ise güya kadınlar için hürriyet ve serbestiyet alameti ve medeniyet-i sefihenin mehasini olduğu fotoğraflarla gösterilmiş;böylece bin üç yüz elli seneden beri devam edegelen Kur’anın bu hükmüne karşı muaraza edilmiştir.Dolayısı ile; sadece ders kitaplarındaki fotoğraflara bakılsa bile, tesettür-i şer’inin çarşaf olduğu,manto ve başörtüsünün ise onun yerine ikame edildiği bedaheten anlaşılacaktır.

Demek, manto ve başörtüsünü kadının şer’i tesettürü yerinde kabul edip müdafaa eden bir kimse;hem Kur’anın ”cilbab”(çarşaf) emrine karşı muaraza etmiş,hem üç yüz elli bin müfessirin ve fukaha-i İslamın ittifakıyla sabit olan ”Müslüman kadının şer’i tesettürü çarşaftır” hükmünü tekzip etmiş ve bin üç yüz elli senelik Alem-i İslamın uygulamasını reddetmiş demektir.

Hem Ahzab Suresi 59. ayet-i kerimesindeki cilbab ayeti;tesettürün keyfiyetini,manto ve başörtüsünün şer’i tesettür olmadığını gayet açık bir şekilde beyan ettiği halde; bu asırdaki ekser insanlar gaflet,iğfal,gelenek,görenek ve cehalet gibi sebeplerle böyle bedihi bir meselede bile aldanmakta;hatta geniş bir mantonun da tesettür yerine geçebileceğini iddia etmektedirler.Onların temeldeki hataları,ayetin sadece ”setr-i avreti” emrettiğini zannetmeleridir.Halbuki ayet,setr-i avret ile beraber, ”asıl setr-i zineti” emretmektedir.Ayetin manasını anlamak için nazil olduğu zaman fikren gitmek lazımdır.Şöyle ki;

Bu ayet-i kerime Medinede nazil olmuştur.O zaman ki Arap kadınları, setr-i avrete riayet etmekteydiler.Yani,başörtüleri ve elbiseleri vardı.Cilbab ayeti(Ahzab,59) Müslüman kadınların başörtülerini ve elbiselerini örtmeleri için nazil olmuştur.Demek,cilbab ayetinin nüzul sebebi,sadece setr-i avret için değil,belki kadının-yüz dahil-baştan ayağa kadar bütün bedenini ve başörtüsü,elbise ve zinetlerini setretmek içindir.

Böylece cilbab ayeti; Müslüman kadınların giydikleri elbiseler cinsinden olmayan başka bir örtü ile örtünmelerini ve Kur’an nazarında zinet kabul edilen elbiselerini de o örtüyle örtmelerini emretmektedir.Üstteki örtünün alltaki elbise ile aynı cinsten olmasıyla,yani bir elbisenin üstüne bir başka elbise giymekle tesettür emrinin yerine gelmeyeceği açıktır.Eğer Kur’an-ın tesettür emri bu şekilde olsaydı; bu durumda Kur’an-ı Hakim’in bu emri -haşa- abes olurdu.Manto ise;bluz,kazak,ceket ve etek gibi bir elbisedir.Çünkü,”elbise” giyilen ve onunla setr-i avret yapılamayan şeydir.”Örtü” ise; giyilmeyip,başın üstünden sarkıtılarak,bütün beden ve elbiselerin onunla saklandığı şeydir.Bu mevzuun daha iyi anlaşılması için şöyle bir izah getirilebilir.Bir kadın manto giyse,setr-i avret tahakkuk etmiş olur ve onunla namaz kılabilir.Fakat, namahrem erkeklere karşı onunla tesettür etmiş sayılmaz.Ancak,baştan ayağa kadar bütün vücudu örten,şeffaf ve ince olmayan,vücud hatlarını belli etmeyecek derecede geniş olan,zinet özelliği taşımayan,erkeklerin nazar-ı dikkatlerini celbetmeyen ve erkeklerin elbiselerine de benzemeyen bir örtü ile örtünürse tesettür etmiş olur.

Bilindiği gibi Kur’an-ı Kerim’de erkek elbisesi hakkında detaylı açıklama bulunmadığı halde;kadın kıyafeti konusunda teferruatlı emir ve yasaklar vardır.Bunlardan birkaçını şöyle sıralayalım:

1-Kadınlara evlerinde oturmaları ve zinetlerini izhar ederek sokağa çıkmamaları,

2-Zinetlerini ve zinet yerlerini açmamaları,

3-Başörtülerini yakalarını kapatacak biçimde üzerlerine sarkıtmaları,

4-Zinetlerini izhar için ayaklarını yere vurmamalarını,

5-”Cilbab”larını üzerlerine örtmeleri emredilmiştir ki; bütün bunlar kadının tesettürü hususunda Kur’an’ın ne kadar tafsilat verdiğinin açık delilleridir.

Bunlar bir de Rasulullah(a.sm.) Efendimizin açıklamaları eklenirse,kadın kıyafetinin üzerin de ne kadar ehemmiyetle durulduğu akl-ı selim tarafından anlaşılmış olur.

Allah(cc), Nur Suresi 31.ayet-i kerimesinde ”Kadınlar,başörtülerini,yakalarını örtecek biçimde başlarına örtsünler” emrini vermiştir.Bu ayetten sonra gelen Ahzab Suresi 59. ayeti ile de Allah.”Müminlerin kadınlarına da söyle,cilbablarını üzerlerine sarkıtsınlar,yaklaştırsınlar” emrini vermiştir.İşte daha sonra gelen bu ”cilbab” ayeti, önceki ayet ile aynı şeyi anlatmış olamıyacağına göre,birincisinde anlatılan başörtüsüne ilave olarak başka bir örtüyü emrediyor demektir.İşte İslam alimleri, bu ince noktadan ve bu ayetin başta asr-ı saadet olmak üzere;bin dört yüz sene zarfında uygulanma biçimlerinden hareket ederek,”cilbab” hakkında çeşitli izah ve tarifler getirmişlerdir.Yapılan bu izah ve tafsiller pek çoktur.Numune olarak şunlar verilebilir.Şöyle ki:

Ahzab Suresi 59. ayet-i kerimede geçen ”cilbab” nedir?

Tefsirlerde ve Arapça sözcüklere bakıldığında ,”cilbab” için şu değişik tariflerin yapılmış olduğunu görürüz.Milhafe,yani çarşaf,vücudu baştan ayağa kadar örten örtü; mikna’a, yani peçe, başörtüsünün üzerinden örtülen rida;kadının elbisesinin ve başörtüsünün üzerinden büründüğü çarşaf(Bu açıklamalar,”cilbab” kelimesinin pek çok tefsirden çıkarılan tarifinin özetidir.)

Görüleceği gibi bu tariflerden umumiyetle belirlenen ortak özellik, ”cilbab’ın” giyilen den çok bürünülen ve normal elbisenin üzerine örtülen bir örtü olduğudur.

Cilbabın Giyiniş Şekli:

Müfessirler, bize cilbabın nasıl giyildiğini ve uygulama biçimini de anlatırlar.Mesela;

İbnü’l Cevzi, ”Başlarını ve yüzlerini örterler” demiştir.

Ebu Hayyan, ”Ahzab Suresi 59. ayet-i kerimede geçen ”Cilbablarını üzerlerine örtsünler” ifadesi, bütün bedenin örtülmesini anlatır.”Üzerlerine” ifadesiyle de yüzlerini örtmelerini kastetmiştir.

Çünkü, cahiliyye devrinde kadınların açık olan yerleri yüzleri idi” demiştir.

Ebu’s Suud, ”Kadın, cilbabı başına atar ve kenarını da göğsüne sarkıtır.Bu ayet, ‘Kadınlar herhangi bir sebeple dışarı çıkarlarsa, yüzlerini ve bedenlerini örterler’ manasına gelir.” demiştir.

Süddi, ”Bir gözleri hariç,bütün yüzlerini kapatırlar” demiştir.

İbn-i Kuddame, ”Cilbab giyilmeyerek entari üzerinden kuşanılır.” demiştir.

İbn-i Abbas, ”Kadınlar,hür olduklarının bilinmesi için tek gözleri hariç,başlarını ve yüzlerini örterler” demiştir.

İbn-i Şirin der ki;”Ubeyde es Semani’ye cilbabın nasıl örtüldüğünü sordum.Bir çarşaf alıp kuşandı.Başının tamamını kaşlarına kadar örttü.Sol gözünü açık bırakarak yüzünü de örttü.İşte ”cilbab” böyle kuşanılır demiş oldu.”(bk.Zad-ül Mesir, c.5,s.250; Ebu’s Suud,c.6,s.81;İbn-i Kuddame,el Muğni,c.1,s.602;Ebu Hayyan,el-Bahru’l Muhit,c.5,s.250;Sabuni,Ravaiu’l Beyan,c.2,s.283,381)

Elmalılı Hamdi Yazır,Ahzab Suresi 59. ayet-i kerimede geçen ”Cilbablarını sarkıtsınlar,yaklaştırsınlar” ifadesini anlattıktan sonra şunları ekler:

”Bu açıklamada da iki şekil vardır:

”Birisi,kaşlarına kadar başlarını örttükten sonra, büküp yüzünü de örtmek ve sadece tek bir gözünü açık bırakmak.

”İkincisi de, alnın üzerinden sıkıca sardıktan sonra burnun üzerinden dolayıp,gözlerinin ikisi de açık kalsa bile,yüzünün ekserisini ve göğsü tamamen örtmüş bulunmaktır.(1310′ da İstanbula geldiğim zaman,İstanbul hanımlarının,bir peçe eklemek ve elde açık bir şemsiye bulundurmak şartıyla tesettür tarzları da bu idi)”(Elmalılı Hmdi Yazır,Hak Dini Kur’an Dili,c.6,s.351)

Cibabda Renk Mühim midir?:

Ümmü Seleme validemiz şöyle demiştir:”Cilbab ayeti nazil olduğu zaman,Ensar kadınları siyah çarşaflara büründüklerinden ötürü,başlarında siyah kargalar varmış gibi çıktılar.(Cessas.Ahkamü’l Kur’an,c.1,s.372;Sabuni,c.2,d.382)

Demek, başta ezvac-ı tahirat be Peygamberimizin kızları olmak üzere sahabe-i kiramın hanımları siyah çarşaf giymişler ve ekseriyetle günümüze kadar ”Siyah çarşaf” şeklinde gelmiştir.Cilbabın asıl vazifesi kadının zinetlerini örtmesi ve dışarıda kadının çekiciliğini azaltmasıdır;bunu ise siyah renk daha iyi temin eder.Müfessir Alusi şöyle der:

”Sonra bilesiniz ki,bana göre günümüzde ileri düzeyde(müreffeh) hayat süren bir çok kadının,evlerinden çıkarken,üst elbise olarak giyecekleri şeyler,cilbab olamayacakları gibi,gösterilmesi yasaklanan zinetler türündendir.Çünkü,bunlar nakışlı,desenli ve göz alıcı giysilerdir.Bana göre erkeklerin,kadınlarına dışarıya bu şekilde çıkma izin vermeleri,bundan hoşlanmaları ve kadınlarının yabancı erkekler arasında bu şekilde dolaşmları gayret azlığındandır.Bu,yaygın bir musibet halini almıştır.Böyle yaygın musibet haline gelen şeylerden biri de,kadınların ,kayınbiraderlerinden sakınmamaları,kocalarının da buna aldırmamaları,hatta çoğu zaman da bunu bizzat kendilerinin emretmeleridir.Bütün bunlar Allah ve Rasulünün müsaade etmediği şeylerdir.La havle ve la kuvvete illa billah.”(Alusi,c.17,s.146)

Cilbabta Aranan Özellikler:

1.”Cilbab” bütün bedeni örten bir örtüdür.Cilbabın farz kılınmasının asıl hikmeti,fitneyi ortadan kaldırmak için yüz ve eller dahil bütün bedeni örtmektir, sadece avret mahallini örtmek değildir.Çünkü,avret mahalli elbise ile örtülmektedir.

2. ”Cilbab” ince ve şeffaf olmamalıdır.Çünkü,tesettürden maksad,bedeni göstermemektir.Halbuki şeffaf bir örtü vücudu gösterir,hatta ba’zan daha cazip hale getirir.Dolayısı ile,bu tür bir örtü ile örtünen bayan,”Zinet yerlerini göstermesinler” emrine uymuş olmaz.Rasulullah(asm) Efendimiz, ince bir örtü ile yanına giren baldızı Esma’dan yüzünü çevirmiştir.(Ebu Davud)Aişe validemiz,ince bir başörtüsü ile gördüğü Abdurrahman Kızı Hafsa’nın başörtüsünü yırtmış ve ona kalın bir başörtü örtmüştür.(İbn-i Sa’d,Tabakat,c.8,s.71-72)

3.Cilbab, dar olup vücut hatlarını belli etmemelidir.Hz. Ömer(ra) halife iken,halka dağıttığı bir çeşit örtünün,vücut hatlarını belli edeceği için kadınlara giydirilmemesini emretmiştir.(Beyhaki,s.234-235;Serahsi,Mebsut,c.10,s.155)

Kadının vücut hatlarını dışarı vuran bir elbiseye bakmak fukaha-i İslamca o uzuvlara bakmak sayılmıştır.

4. Kokusunu yabancılar duymamalıdır.Allah Rasulü(asm) Efendimiz,kokuyu çok övmek ve tavsiye etmekle beraber,başkalarının duyacağı şekilde koku sürünüp dışarı çıkan kadının zina etmiş gibi günah olacağını bildirmiştir.Yani,koku sürünüp camiye giden kadının namazının kabul olmayacağını haber vermiştir.(Ebu Davud,Teraccul 7;Tirmizi,Edeb 35;Nesai,Zinet;Darimi,İsti’zan 1

5.Kadının testtür-i şer’isi erkek elbisesine benzememelidir:Rasulullah(sav) Efendimiz”Erkeğe benzeyen kadına ve kadına benzeyen erkeğe Allah lanet etsin” buyurmuş ve böyle olanları evlerinize sokmayın” diye emir vermiştir(Buhari,Libas 62;Ebu Davut,Edeb 53;Tirmizi,Edeb 34)

6.Kadının şer’i tesettürünün kendisi de süslü olmamalıdır.Çünkü,kadınların yabancılara zinetlerini göstermeleri ayetle yasaklanmıştır.Allah Rasulü(asm) kendisine biat eden kadınlardan,cahiliyye kadınları gibi zinetlerini göstererek çıkmamaları üzere biat almıştır(Taberi,c.1,s.79;Heysemi,Mecmau’ Zevaid,c.6,s.42)Kadının namahremlerr gösteremediği elbisesi ise istediği kadar süslü olabilir.

7.Kadının bürünmekle emrolunduğu şer’i tesettür,gayrı müslimlerin özel elbiselerine benzememelidir.Çünkü,Efendimiz(asm) ”Kim bir kavme benzerse,o da onlardan olur” (Ebu Davud,Libas4;Müsned 50;benzer bir hadis için bk.Tirmiziiİsti’zan 7) buyurmuş ve Müslümanları devamlı, başkalarından ayrı olmaya çağırmıştır.

8.Ayakkabılar, dikkat çekecek derece de ses çıkaran türden olmamalıdır.Allah(cc) bu konuda”Kadınlar,gizlediklerinin bilinmesi için ayaklarını yere vurmasınlar”(Nur.31) buyurmuştur.

İslam dini,sanıldığı gibi kadının süslenmesini ve güzel giyilmesini yasaklamamış,aksine buna izin vermiştir.Hatta,altın ve ipek gibi değerli takı ve kumaşları erkeğe yasaklarken,kadınlara serbest etmiştir.Çünkü,kadınlar tabiaten süslenmeye eğilimlidir.Ancak,kadın,süslü elbiselerini namahrem olmayan yerde,evinde,özellikle kocasının yanında giyecektir.

Bu tarifler muvacehesinde anşıldı ki; ”cilbab” yüz ve eller dahil baştan aşağı bütün vücudu örten ve beden hatlarını belli etmeyen bir örtüdür.

Velhasıl:Tesettür ikidir:

Biri:Avretin tesettürüdür ki;bu,”elbise ve başörtüsü” ile olur.

Diğeri:Fitne ve fesaddan mahfuz kalmak için ‘kadının namahrem erkekler karşı olan tesettürüdür ki; bu da ”ÇARŞAF”tır.

Tesettür-i şer’i olan çarşafın farziyetine ve kadının başörtüsü,elbisesi,yüzü ve eli zinet ve sebeb-i fitne olduğundan onların da örtünmesi gerektiğine dair kitab,sünnet,icma-ı ümmet,(sahabe ve müctehidin-i izamın icmaı) ve kıyas-ı fukahanın tafsilatlı delillei için son asrımızda yaşayan Bediüzzamn Said Nursi Hazretlerinin Risale-i Nur Külliyatından 24.Lema adlı eseri başta olmak üzere; eserinde 350 bin tefsire atfen yazdığını söylediği ”KADININ BİR SİPERİ VE KAL’ASI ÇARŞAFI OLDUĞU!” ifadesi görülecektir.

Ümid odur ki; tatbik edemesekte, itikadımızı düzeltelim.Kusurumuzu itiraf edelim.Aksini iddia edenlere kanıp, dini bozmayalım.